آلن اسپکت از فرانسه، جان کلاوزر از آمریکا و آنتون زایلینگر از اتریش، سه دانشمندی‌اند که روز سه‌شنبه چهارم اکتبر (۱۲ مهر)، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۲ شدند. این سه محقق، پژوهش‌های گسترده‌ای را در عرصه مکانیک کوانتومی و در مورد رفتار ذرات زیراتمی، کار روی ابررایانه‌ها و ارتباطات رمزگذاری‌شده انجام داده‌اند.

به گزارش رویترز، نهاد اهداکننده جوایز نوبل اعلام کرد که برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال دستاوردهایی در زمینه «آزمایش‌هایی با فوتون‌های درهم‌تنیده، اثبات نقض نابرابری‌های بل و علم اطلاعات کوانتومی پیشگام» داشته‌اند.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد همچنین گفت که این پژوهشگران، امکان انجام پژوهش‌های بنیادی بیشتری را فراهم کرده و راه را برای فناوری‌های جدید گشوده‌اند.

این سه دانشمند آزمایش‌هایی را در مورد درهم‌تنیدگی کوانتومی انجام دادند، جایی‌که دو ذره بدون توجه به فضای بین آن‌ها به هم متصل می‌شوند، میدانی که آلبرت انیشتین را نیز به فکر واداشته بود و او در نامه‌ای از آن به‌عنوان «عمل شبح‌وار در فاصله دور» یاد کرده بود.

زیلینگر پس از شنیدن خبر برنده شدن جایزه نوبل فیزیک گفت: «من از شنیدن این خبر شوکه شده‌ام، اما بسیار خوشحالم.» او امسال هنگام دریافت دکترای افتخاری در مصاحبه‌ای گفته بود: «واضح است که در آینده نزدیک، ما در سراسر جهان ارتباطات کوانتومی خواهیم داشت و لازم است در این عرصه پژوهش‌های بیشتری انجام شود.»

بنا به اعلام آکادمی اهدای جوایز نوبل، فعالیت برندگان جایزه فیزیک امسال شامل این بینش حیرت‌انگیز است که مکانیک کوانتومی به یک سیستم کوانتومی منفرد اجازه می‌دهد به بخش‌هایی تقسیم شود که از یکدیگر جدا شده‌اند اما همچنان به‌عنوان یک واحد عمل می‌کنند. این نتیجه‌گیری، برخلاف تمام ایده‌های موجود است.

این نهاد سلطنتی همچنین اعلام کرد که در نتیجه کار محققان برگزیده امسال، توسعه ارتباطات رمزگذاری‌شده کوانتومی ایمن در حال انجام است. برندگان جایزه فیزیک امسال، در آزمایش‌های خود چگونگی «درهم‌تنیدگی» دو یا چند فوتون یا ذرات نور را به‌دلیل اینکه از یک پرتو لیزر می‌آیند، بررسی کردند.

آلن آسپکت استاد دانشگاه پاریس-ساکلی است، جان کلاوزر در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی و دانشگاه کالیفرنیا فعالیت داشته و آنتون زایلینگر استاد بازنشسته دانشگاه وین است.

جایزه نوبل به ارزش ۱۰ میلیون کرون سوئد (۹۰۲ هزار و ۳۱۵ دلار) از طرف آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعطا می‌شود. جایزه فیزیک دومین جایزه نوبلی است که این هفته برگزیدگانش را شناخت. پیش از این سوانته پابو، متخصص ژنتیک ۶۷ ساله سوئدی، جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی را روز دوشنبه دریافت کرد.

جایزه فیزیک اغلب با نام‌های آشنای علم مانند آلبرت انیشتین، ماکس پلانک، پیر کوری و ماری کوری، و دستاوردهای ارزشمندی که نحوه نگاه ما به جهان را تغییر داده، در کانون توجه قرار گرفته است.

سال گذشته، جایزه نوبل فیزیک به کلاوس هاسلمن از آلمان، سوکورو مانابه از آمریکا و جورجیو پاریسی از ایتالیا تعلق گرفت. آن‌ها برای مشارکت پیشگامانه برای فهم سیستم‌های پیچیده فیزیکی برنده جایزه نوبل فیزیک شدند.