ناکامی تلاشهای سرکوبگرانه جمهوری اسلامی برای توقف خیزش سراسری مردم ایران احزاب، اشخاص و رسانههای اصولگرا و تندرو را بسیار خشمگین کرده است. در روزهای گذشته، در میان رسانههای وابسته به حاکمیت، روزنامههایی مانند جوان و کیهان، تندترین یادداشتها و گزارشها را در تحلیل وضعیت موجود منتشر کردهاند.
روزنامه کیهان که هفته گذشته خواهان مجازات ورزشکاران، هنرمندان و سایر چهرههای شناختهشده حامی اعتراضهای مردمی شده بود، در یادداشت تازه خود، به مخالفت با اینترنت و رسانههای اجتماعی در فضای مجازی پرداخت.
روزنامه کیهان روز یکشنبه، هفدهم مهر، در یادداشتی با عنوان «آنجا خبری نیست» نوشت: «اگر در دو هفته گذشته مخاطب رسانههای فارسیزبان بیگانه بودید، حتما به این نتیجه میرسیدید که جمهوری اسلامی آخرین روزهای خود را سپری میکند؛ اگر اخبار را فقط در شبکه اجتماعی اینستاگرام دنبال میکردید، مطمئنا خودتان را برای ۴۸ ساعت پایانی رژیم آماده میکردید و اگر از کاربران پروپا قرص توییتر بودید، آنجا دیگر جمهوری اسلامی سرنگون شده و بحث بر سر طراحی پرچم حکومت جدید ایران بود!»
سید محمد عماد اعرابی، نویسنده این یادداشت، در ادامه، به حذف حساب کاربری دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین ایالات متحده، در برخی رسانههای اجتماعی مانند توییتر و یوتیوب اشاره میکند و میافزاید: «علت این اقدام یک چیز عنوان شد: تشویق به خشونت. آن هم در حالی که ترامپ هرگز در حساب کاربری خود ساخت کوکتل مولوتوف، خلع سلاح پلیس، حمله به نیروهای امنیتی و... را آموزش نمیداد. همه این محدودیتها برای رئیسجمهوری وقت آمریکا فقط به دلیل تصرف ساختمان کنگره توسط هوادارانش و سکوت او رخ داد. بر این اساس، تعلیق حسابهای کاربری موثر در آشوبهای اخیر ایران که به ترویج خشونت علیه پلیس و تخریب اموال عمومی در شبکههای اجتماعی اقدام میکردند، انتظاری کاملا منطقی بود. اما هرگز چنین اتفاقی از جانب توییتر، فیسبوک، اینستاگرام و یوتیوب رخ نداد.»
در ادامه این متن، نویسنده به نقش رسانههای اجتماعی در جریان اعتراضهای اخیر میپردازد و مینویسد: «توييتر سكويی بیطرف برای ارتباط افراد و انتشار آزاد اطلاعات نبود؛ آنها آشكارا يک سوی نزاع ايستاده بودند و خدمات مشاوره آشوب ارائه میدادند. همین رویکرد در مورد شرکت متا (مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ) نیز صدق میکرد. متا در اولین موضعگیری خود بدون پذیرش یا حتی تحقیق درباره نقش سکوهایش برای ترویج خشونت در ایران، خواستار احیای حق مردم ایران برای دسترسی به اینترنت شد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نویسنده یادداشت روزنامه کیهان با چنین مقدمهای، نتیجه میگیرد که در فضای مجازی، «محتواهایی با کلیدواژههای همسو (مانند مهسا امینی یا حجاب اجباری) صدایی بلندتر و پژواکی بیشتر از محتوایی با کلیدواژههای ناهمسو (مانند سلیمانی یا الاقصی) پیدا خواهند کرد و در نتیجه، مطابق واقع، بازنمای اکثریت و اقلیت نخواهند بود. با این حساب، جمهوری اسلامی سقوط خواهد کرد اما فقط در دنيای مجازی؛ برای مشاهده واقعیت، کافی است گوشی هوشمند خود را کمی کنار بگذارید، بیرون بروید و در دنيای حقيقی با امنیتی که جمهوری اسلامی در یکی از ناامنترین مناطق جهان برایتان پدید آورده است، از قدمزدن در خیابان لذت ببرید و ببینید آن بیرون خبری نیست!»
این یادداشت اگرچه بهصراحت از مسئولان نمیخواهد که در کنار فیلترینگ گسترده، دسترسی کاربران به اینترنت را قطع کنند، تلویحا بر این موضع تاکید میکند که لازمه بقای جمهوری اسلامی و امنیت خاطر طرفدارانش، قطع اینترنت بینالمللی و راهاندازی اینترنت ملی است.
در روزهای گذشته، نیز اظهارات مشابهی درباره لزوم استفاده کاربران از پلتفرمهای داخلی مطرح شد. عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات، هفته گذشته در حاشیه جلسه هیئت دولت، بهوضوح بر تاثیرگذاری فضای مجازی تاکید و اعلام کرد: «برخی از پلتفرمهای عمدتا آمریکایی در این مدت در اغتشاشها، نقش سازماندهی داشتند و موجب وارد آمدن خسارات زیادی به مردم شدند و بستری برای اغتشاشها شده بودند که بنا به صلاحدید مراجع ذیصلاح، محدودیتهایی روی برخی پلتفرمها اعمال شد.»
او در ادامه، خطاب به کاربران اینترنت توصیه کرد برای فروش اینترنتی خود به پلتفرمهای داخلی رو بیاورند. این در حالی است که نرمافزارهای داخلی تا به امروز نتوانستهاند جایگزین مناسبی برای نمونههای خارجی خود باشند و در روزهای فیلترینگ گسترده پلتفرمها، پیامرسان ایتا اعلام کرد نمیتواند پذیرای کاربران جدید باشد.
در چند سال اخیر، مسدودسازی اینترنت به ابزار حکومت ایران برای سرکوب معترضان و خاموش کردن اعتراضها تبدیل شده است. رسانههای اجتماعی مهم از جمله یوتیوب، توییتر و پیامرسان تلگرام سالها است در ایران فیلترند و سایر راههای ارتباطی مانند اینستاگرام، واتساپ، لینکدین و بسیاری از موار دیگر نیز در جریان تظاهرات مردمی اخیر به فهرست فیلترشدهها اضافه شدند.
به گفته کارشناسان، اگرچه طرح موسوم به صیانت هنوز بهطور رسمی تصویب و اجرایی نشده است، اوضاع این روزهای اینترنت در ایران به اینترنت ایدهآل حکومت بعد از تصویب طرح صیانت بیشباهت نیست. این روزها، اکثر بندهای مهم طرح صیانت از کاهش پهنای باند اینترنت بینالمللی گرفته تا محدودسازی دسترسی به سرویسهای خارجی و مسدودسازی ابزارهای دور زدن فیلترینگ در حال اجرا است.
پایگاه خبری آکسیوس روز شنبه، نهم مهر، گزارش داد در حالی که دولت ایران تلاش میکند از هر طریقی اعتراضهای سراسری در این کشور را سرکوب کند، ایرانیها در حال استفاده بیشتر از ابزارهاییاند تا بتوانند موانع را دور بزنند و به اینترنت وصل شوند.
به گزارش این رسانه، «تقاضای روزانه برای استفاده از خدمات ویپیان (فیلترشکن) در ایران نسبت به قبل از اعتراضهای اخیر، بیش از سه هزار درصد افزایش یافت.»
از این رو، به نظر میرسد که با وجود تمام موانع، کاربران فضای مجازی به محدودیتهای موجود تسلیم نمیشوند و پیام اعتراضشان را به هر طریقی که شده، به یکدیگر و سراسر جهان میرسانند.