پس از خیزش سراسری در ایران، اعضای قشر حاکم به این فکر افتادند که چگونه می‌توانستند از این خیزش جلوگیری کنند. سرمایه‌ فکری این قشر بسیار اندک و به همین دلیل، پیشنهادهایشان بسیار خام و ابتدایی و تکراری‌ است. البته این فکر مانع از حمایت همه‌جانبه‌ آن‌ها از سرکوب اعتراض‌ تا حد شلیک تیر جنگی به معترضان از جمله زنان و کودکان نشده است.

برخی از آن‌ها اصولا به موضوع‌هایی که به اشتباه‌های آنان کوچک‌ترین ربطی داشته باشد، فکر هم نمی‌کنند؛ چون تصور نمی‌کنند اشتباهی کرده باشند. خامنه‌ای همه اعتراض‌ها را به موفقیت «سلام فرمانده» ربط داد. بعضی هم اعتراض‌ها را توطئه دشمن برای توقف پیشرفتی می‌دانند که دولت رئیسی کلید زده است. وزیر دفاع دولت رئیسی هم وضعیت شکننده امنیتی حکومت را به عصبانیت دشمنان و عجز آن‌ها در برابر قدرت جمهوری اسلامی نسبت می‌دهد. (تابناک- ۵ آبان ۱۴۰۱)

پیشنهادها همه در چارچوب شریعت ایدئولوژیک‌شده و سیاست‌های رژیم بود‌ه‌اند. همه این پیشنهادها ارائه‌ همان غذاهای قبلی با نمک و سس بیشتر و همان مواد قبلی و همان آشپزهای قبلی با سرکوب‌ها و محدودیت‌های بیشترند. به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم:

۱- مهندسی چهره‌ها

روزنامه رسالت نوشت: «آزادی کار دادن به سلبریتی‌ها و بستن قرارداد‌های میلیاردی با آن‌ها کافی نیست؛ در کنار این باید نمک‌گیرشان کرد. مثلا روز راهپیمایی ۲۲ بهمن که می‌شود، می‌طلبد که مسئولان با نامه‌ای رسمی از چند سلبریتی شاخص دعوت کنند... کلا جای سلبریتی‌ها در مراسم رحلت حضرت امام، روضه‌ها و سخنرانی‌ها و مراسم رسمی مثل نماز جمعه و خیلی جا‌های دیگر خالی است... نظام که میلیارد میلیارد خرج این سلبریتی‌ها می‌کند؛ این هم روش! اتفاقا این‌ یکی جای دوری نمی‌رود. می‌طلبد نظام سلبریتی‌هایش را به تور انقلاب‌‌گردی ببرد. یکی راهیان نور است، یکی هم اربعین. هزارتا تور دیگر هم می‌شود تعریف کرد.» (۲۰ مهر ۱۴۰۱)

طبعا با فرض اینکه ستاره‌ها سر سفره‌ نظام نشسته‌اند، باید در این برنامه‌ها هم شرکت کنند. اگر چنین چیزی ممکن بود، تاکنون عمل شده بود؛ چون مقام‌ها منابع ایران را تنها برای بقای رژیم و قدرت و ثروت خود خرج می‌کنند.

۲- رانندگان تاکسی به‌عنوان گشت ارشاد

محمد صالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امربه‌معروف و نهی از منکر، گفت: «تاکسی‌های اینترنتی اگر بدانند با سوار کردن فرد بی‌حجاب جریمه می‌شوند، ۵۰ درصد مشکل کشف حجاب خودروها حل می‌شود.» (ایسنا ۱۸ مهر ۱۴۰۱)

بسیار جالب است که مقام‌های رژیم ظرفیت سرکوب‌پذیری جامعه‌ ایران را بسیار فراتر از سیاست‌های موجود رژیم تمامیت‌خواه اسلامی می‌دانند.

۳- فیلترینگ موثر و کامل

مدیرعامل روزنامه همشهری در یادداشتی نوشت: «آقایان مسئول راه همین است و لاغیر. در رفتار‌های آشوب‌طلبانه نمانید؛ باید ذهن‌ها را از پیشروی دشمن آزاد کرد و نه صرفا خیابان‌ها. البته تدبیر باید جامع باشد؛ بستن پلتفرم‌ها و هم‌زمان، جایگزینی کامل آن‌ها؛ آن‌ هم نه به‌ نحوی که با فیلترشکن باز شود... هم‌زمان نیز جایگزینی بی‌عیب‌ونقص. اگر نداریم، بخریم. با کشور‌ها و شرکت‌هایی که حاضرند در چارچوب قوانین ما کار کنند، مذاکره کنیم.» (۱۸ مهر ۱۴۰۱)

طرح صیانت فضای مجازی در مجلس دقیقا همین مسیر را دنبال می‌کند. برخی از اعضای مجلس فیلترینگ اینستاگرم و واتس‌اپ را دائمی اعلام کرده‌اند.

۴- بازگشت به برجام

حسین موسویان، سفیر جمهوری اسلامی در آلمان در زمان ترور رستوران میکونوس، می‌گوید: «اگر برجام تا قبل از عید توافق می‌شد، آثار مثبت اقتصادی آن مقداری به مردم به‌ویژه نسل جوان، امید می‌داد و کشور با چنین دامنه وسیع اعتراض‌هایی مواجه نمی‌شد.» (تابناک، ۲۱ مهر ۱۴۰۱)

موسویان فرض می‌کند مردم در دوران رئیسی نیز همانند دوران خاتمی و روحانی، با وعده‌های تهی مقام‌ها در باب گشایش اقتصادی ناشی از توافق اتمی فریب می‌خورند و نمی‌دانند که منابع بازگشت داده‌شده از تحریم‌ها در برنامه‌های فاسد و گسترش‌طلبانه نظامی حکومت هزینه می‌شوند.

مجید تفرشی همانند موسویان از مذاکره و مصالحه با غرب برای کاهش فشار بر جمهوری اسلامی دفاع می‌کند. او همچنین مدافع سیاست تاکید و تمرکز بر دیپلماسی عمومی دوران ظریف است؛ بدون آنکه به دروغ‌گویی و اطلاع‌نرسانی در این نوع تبلیغات سیاسی تحت عنوان دیپلماسی عمومی اشاره کند.

تفرشی، موسویان و افراد همفکر آن‌ها که از سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی دفاع می‌کنند و تنها به نوع بسته‌بندی آن‌ها انتقاد دارند، به نتایج سیاست‌های موجود که از بیت رهبری صادر می‌شوند، اشاره نمی‌کنند. آن‌ها خواستار ترمیم چهره‌ نظامی‌اند که بر سیاست‌های سرکوب و تمامیت‌خواهی اصرار دارد.

۵- شادی صداوسیمایی

معصومه پاشایی بهرام، نماینده جلفا و مرند در مجلس، در نشست علنی روز ۲۰ مهر گفت: «چرا صداوسیما برای افزایش تولید برنامه‌های شاد و مفرح و سریال های خوب برنامه‌ای ندارد؟ جامعه نیازمند شورونشاط است اما صداوسیما همچنان اندر خم یک کوچه، کار فرهنگی مستقیم انجام می‌دهد؛ ولی این کار و موعظه مردم جواب نمی‌دهد. نوجوانان و جوانان به تخلیه هیجان نیاز دارند که این اقتضای سنشان است و اگر جامعه‌ای برای آن برنامه نداشته باشد، دچار مسائل ضداجتماعی زیادی می‌شود. باید اینجا هزینه کنیم تا هزینه‌های گزاف‌تر ندهیم.» (خانه ملت، ۲۱ مهر ۱۴۰۱)

در جمهوری اسلامی، چهار دهه است که این حرف‌ها زده می‌شود اما در نهایت، تنها به جشن ولادت معصومان با صلوات و مداحی ختم شده است.

۶- کرسی آزاداندیشی

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: «با توجه به اهمیت کرسی‌های آزاداندیشی در مبحث گفت‌وگو و تضارب اندیشه‌ها با یکدیگر، بخشنامه احیای کرسی‌های آزاداندیشی به دانشگاه‌ها ابلاغ شد و این وزارت برگزاری عملی آن را پیگیری خواهد کرد.» (عصر ایران ۱۹ مهر ۱۴۰۱)

 این کرسی‌ها که قرار بود حکومت را در مقام هدایت‌کننده اندیشه و تضارب آرا قرار دهند، از ابتدا با شکست مواجه شدند؛ زیرا احیای این مرده با وجود سرکوب مخالفان، ممکن نیست.

۷- ساماندهی تجمع‌ها و اعتراض‌ها و گفت‌وگوهای تحت نظارت دولتی

بهادری جهرمی، سخنگوی دولت رئیسی، می‌گوید: «وزیر کشور مکلف شده است با همکاری سایر نهادها، پیشنهادهایی برای ساماندهی اعتراض‌ها و تجمع‌ها ارائه دهد.» (همشهری آنلاین ۱۹ مهر ۱۴۰۱)

از دولت خاتمی تا دولت روحانی این موضوع تکرار و در دولت روحانی، محل‌هایی نیز برای آن در نظر گرفته شد؛ اما در کشوری که خودی‌ها بدون مجوز تجمع برگزار می‌کنند و به هیچ مخالفی برای تجمع مجوز داده نشده است و نمی‌شود، اعتراض قانونی ممکن نیست و تجمعی از این جنس نیز برگزار نخواهد شد. چون هرکس که با حکومت موجود مخالف باشد، عامل دشمن است و سروکارش با بازداشت و زندان و ضرب‌وجرح و شلیک نیروهای لباس‌شخصی و انتظامی است. این پیشنهاد نیز مثل بقیه سالبه‌ به‌ انتفا‌ء موضوع است.

وقتی محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی مجلس، از طرح برخی اعضا در ارتباط با شیوه برگزاری اعتراض‌های مردمی خبر می‌دهد که در صورت تصویب آن، به گفته او، برگزارکنندگان باید شعارهای تجمع را در زمان درخواست مجوز از فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها اطلاع دهند، این تجمع‌ها همان تجمع‌های بعد از نمازجمعه خواهند شد.

رئیس فراکسیون گام دوم انقلاب مجلس نیز از تهیه طرحی دوفوریتی برای برگزاری جلسات بحث و گفت‌وگو در مجلس خبر داد و گفت که در صورت تصویب این طرح، هیئت رئیسه مجلس مکلف خواهد شد درباره طرح‌ها و لوایح مجلس و مطالبات عمومی کشور حداقل ماهی یک بار جلسات بحث و گفت‌وگو تشکیل دهد.

۸- تغییرات اندک در سیاست‌های جزئی

افرادی مثل صادق زیباکلام از تغییرات، امتیازها و عقب‌نشینی‌ها سخن می‌گویند: «این نگاه به‌طور قطع درون برخی از مسئولان جمهوری اسلامی هست که اگر ما تغییراتی به وجود آوریم و امتیازهایی بدهیم، عقب‌نشینی محسوب می‌شود و جوانان و دانشجویان جری‌تر می‌شوند که البته نگاه غلطی است؛ من معتقد نیستم که اگر تغییراتی به وجود آوریم مملکت کن‌فیکون می‌شود. من معتقدم تغییرات به وجود نیاوردن و دست به اصلاح نزدن، نظام را با خطر فروپاشی روبرو می‌کند.» (خبر آنلاین ۲۵ مهر ۱۴۰۱)

منظور او حتما تغییرات بنیادی نیست؛ چون اگر قرار باشد نظام همان نظام جمهوری اسلامی و برقرار باشد و ولی فقیه سکان امور را در دست داشته باشد، تغییری بنیادی صورت نخواهد گرفت. تغییرهای موردنظر اصلاح‌طلبان در حد اخذ قدرت بازداشت از گشت ارشاد (در عین تذکر دادن) و بازداشت نکردن مخالفان است. این‌گونه تغییرها عملا نظام سرکوب را فشل نمی‌کند. رژیم هم بعید است به این گونه تغییرات تن در دهد.

دسته‌ای دیگر از اصلاح‌طلبان از تغییرات یا اصلاحات ساختاری سخن می‌گویند اما نمی‌گویند منظورشان چیست. آن‌ها این را هم نمی‌گویند به چه دلیل بر این باورند که تغییرات و اصلاحات ساختاری در این رژیم ممکن است؛ در حالی که شرایط هر روز بسته‌تر و رژیم فاسدتر و مردم فلاکت‌زده‌تر شده‌اند.

۹- گشت ارشاد بدون ظاهر حکومتی

علی مرندی، از چهره‌های شناخته‌شده و تبلیغاتی دولتی و محبوب سی‌ان‌ان، می‌گوید: «برای نمونه گشت ارشاد، یکی از نمونه‌های حکومتی کردن مسئله حجاب است. به این صورت که از سمت مقابل یک پویش ضدحجاب با روکش مردمی‌ بودن، تلاش می‌کند مردم را به سمت خود بکشاند و از سوی دیگر، ما با ساخت‌های حکومتی که ممکن است گاهی هم خشن شوند، به دنبال حجاب‌ایم. به نظرم باید حجاب را به صورت پویش و از طریق مردم دنبال می‌کردیم و نه به صورت ساخت‌های حکومتی.» (ایرنا ۴ آبان ۱۴۰۱) مشخص است که مردم این ظاهر غیردولتی را باور نمی‌کنند.

وقتی مقام‌ها بر این باور باشند که معترضان فریب‌خورده یا عامل دشمن‌اند، طبعا به همین نوع پیشنهادها خواهند رسید و در سیاست‌ها تجدیدنظری صورت نمی‌گیرد. همه اقدام‌های فوق قبلا انجام شده‌اند و هیچ یک نمی‌تواند از جنبش‌های اعتراضی جلوگیری کند؛ چون همه جزئی از برنامه‌های تمامیت‌خواهانه رژیم بوده‌اند. وقتی افراد صاحب قدرت و منافع نخواهند حرکتی علیه فساد و تمامیت‌خواهی خود را درک کنند، به چنین پیشنهادهای غیرعملی و مضحکی روی خواهند آورد.