اعتراضات مردم چین علیه قوانین سفت‌وسخت در زمینه کرونا از یکشنبه هفته گذشته وارد مرحله‌ای جدید شد:‌ برخی معترضان علیه حزب حاکم کمونیست چین و رهبرش، شی جین‌پینگ، شعار دادند و خواهان کناره‌گیری آن‌ها شدند. این معترضان البته با اعتراض برخی دیگر مواجه شدند. در یکی از اعتراضات در پکن، یکی از چهره‌های رهبری‌کننده از بلندگو گفت: «مردم را تحریک نکنید… ما خواهان کناررفتن هیچ‌کسی نشدیم.» با وجود این، این‌گونه شعارها در رسانه‌های مختلف به‌طور گسترده مورد اشاره قرار گرفته و توجه‌ها را بیشتر به تداوم و شدت اعتراضات در چین جلب کرده است. 

خبرگزاری رویترز روز جمعه، دوم دسامبر (۱۱ آذر) گزارش داد که شهادت‌های عینی و مطالب منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهند صحنه‌های مشابه در چند روز گذشته در بسیاری نقاط چین تکرار شده‌اند. با این حساب، اعتراضاتی که با خواست تسهیل مقررات سفت‌وسخت چین در زمینه همه‌گیری جهانی کرونا آغاز شده بودند، به خواست‌های سیاسی عمومی رسیده‌اند. چین اکنون با بزرگ‌ترین اعتراضات خود از زمان جنبش میدان تیان‌آن‌من در سال ۱۹۸۹ روبه‌رو است. 

روزنامه «گاردین» روز جمعه گزارش داد که مقام‌های چین در پاسخ به این اعتراضات بالاترین سطح «پاسخ اضطراری» در زمینه سانسور را اعمال کرده‌اند و در نتیجه به‌شدت با فیلترشکن‌ها و سایر شیوه‌های دورزدن سانسور اینترنتی برخورد می‌شود.

در عین حال، با وجود اینکه سیاست «کرونا صفر» هنوز پابرجا است، مقام‌ها دست به تسهیل برخی مقررات در این زمینه کرده‌اند. پکن و برخی دیگر از شهرهای مهم چین، مثل شنژن، روز شنبه اعلام کردند که سوارشدن بر وسایل حمل‌ونقل عمومی دیگر نیازی به تست منفی کرونا ندارد. در شنژن شهروندان برای برخی فعالیت‌ها مثل ورود به داروخانه نیز نیاز به تست منفی نخواهند داشت. به گزارش آسوشیتدپرس، در پکن نیز بسیاری مقررات مشابه تسهیل شده‌اند، گرچه ارائه تست منفی ۴۸ساعته هنوز برای ورود به مراکز خرید نیاز است. 

هنوز معلوم نیست این اقدامات چه تاثیری بر اعتراضات داشته باشند. برخی اعتراضات متمرکز بر مقررات محلی کرونایی بوده‌اند، برخی دیگر کل سیاست «کرونا صفر» را هدف گرفته‌اند و برخی دیگر وسیع‌ترند و خواهان آزادی‌های بیشتر و دموکراسی شده‌اند. برخی شعارها نیز گویای خواسته‌های متعددی بوده‌اند؛ مثلا «ما آزادی می‌خواهیم، نه تست کرونا» یا «آزادی را به مردم بازگردانید، قرنطینه را خاتمه دهید».

اما شعارهای ضدحکومتی مخالفانی هم دارند. مثلا یکی از شهروندان در پکن به‌تازگی در پاسخ به این شعارها فریاد زد: «حرف‌های دیوانه‌وار نزنید. ما حرفی از سیاست نمی‌زنیم. ما شهروندان خوب و مطیع قانونیم.»

جان دلوری، استاد مطالعات چین در دانشگاه یون‌سِی در کره جنوبی، می‌گوید: «شاید بتوان گفت این اعتراضات طغیانی از دموکراسی‌خواهی به ساده‌ترین معنی آن بودند؛ البته نه به‌عنوان سامانه سازمان‌یافته سیاسی دموکراسی، که به‌مثابه خیزش دموکراتیک مردم که می‌خواهند تفکر و احساس خود را ابراز کنند.»

دلوری افزود: «شهروند چینی می‌داند که زیر سوال بردن مستقیم حکومت حزب کمونیست یا شی جین‌پینگ در هرگونه فضای عمومی به‌شدت خطرناک است.»

روزنامه «نیویورک تایمز» نیز روز شنبه در سرمقاله‌ای به اهمیت اعتراضات در چین اشاره کرد، گرچه افزود که ادامه آن‌ها قابل پیش‌بینی نیست. این روزنامه نوشت که بحران کرونا باعث شده است «قرارداد اجتماعی نانوشته» بین حزب کمونیست و مردم که ثبات و رفاه را در ازای کنترل اجتماعی ارائه می‌کرد، از هم بپاشد. در این سرمقاله می‌خوانیم: «شجاعت مردم چین تاکید بنیادینی بر این واقعیت است که آزادی بیان، دگراندیشی و اعتراض، ارزش‌هایی‌اند که مردم در سراسر جهان گرامی می‌دارند… آمریکا و سایر کشورها شاید قابلیت چندانی برای شکل‌دادن به سیر رویدادها در چین نداشته باشند، اما وظیفه اخلاقی ما ابراز پشتیبانی، گفت‌وگو و همکاری با مردم این کشور است.»

خبرگزاری بلومبرگ نیز در مقاله‌ای به ابعاد وسیع و کم‌سابقه جغرافیایی جنبش اعتراضی در چین اشاره کرده است. اما برخی کارشناسان می‌گویند که این اعتراضات را نمی‌توان با جنبش ۱۹۸۹ مقایسه کرد. ملیندا لیو، رئیس دفتر مجله «نیوزویک» در پکن، روز شنبه در مقاله‌ای در مجله «فارن‌ پالیسی» نوشت اکثریت معترضان خواهان پایان محدودیت‌های مربوط به کرونا شده‌اند و لزوما خواسته‌های وسیع‌تری ندارند. او افزود که با این حال پیش‌بینی ادامه روند اعتراضات دشوار است.