مطالعه‌ای جدید هشدار می‌دهد که آلودگی نوری مصنوعی روی زمین جلو دید واضح اکثر رصدخانه‌های نجومی بزرگ جهان به فضا را می‌گیرد.

این پژوهش که هفته گذشته در نشریه اطلاعیه‌های ماهانه انجمن پادشاهی اخترشناسی (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society) منتشر شد، سطح آلودگی نوری را در بیش از ۵۰ رصدخانه جهان از جمله بزرگ‌ترین رصدخانه‌های حرفه‌ای دنیا و نیز رصدخانه‌های کوچک‌تر مخصوص مبتدیان، ارزیابی کرد.

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان از جمله دانشمندان شیلی، ایتالیا و اسپانیا، گفتند که آسمان بالای دوسوم تمام رصدخانه‌های بزرگ تحت تاثیر آلودگی نوری قرار دارد و خواستار اقدام فوری برای کاهش میزان آلودگی ناشی از نور مصنوعی شدند.

دانشمندان در این مطالعه نوشتند: «این نتایج نشان می‌دهد که اکنون بیشتر رصدخانه‌های نجومی مهم به‌ میزان قابل‌توجهی تحت تاثیر نور مصنوعی‌اند و در برخی از آن‌ها میزان این  آلودگی بسیار بالا است.»

پژوهشگران الگویی از انتشار نور در جو زمین را برای داده‌های ماهواره‌ای شبانه به کار بردند.

آن‌ها شاخص‌های آلودگی نوری در کل آسمان شب را ارزیابی کردند. از روشنایی مستقیم آسمان بالای سرــ که به آن روشنایی نقطه اوج آسمان هم می‌گویندــ تا روشنایی در ارتفاعات ۱۰ و ۳۰ درجه بالاتر از افق.

میانگین کلی روشنایی در سراسر آسمان و روشنایی زمین به دلیل نور مصنوعی برآمده از آسمان شب را نیز اندازه‌گیری کردند.

یکی از معیارهای مهم آن‌ها مقایسه مقدار با روشنایی طبیعی آسمان ناشی از انتشار ضعیف نور از جو زمین و نور ستاره‌ها و کهکشان راه شیری بود.  

تنها هفت رصدخانه از ۲۸ رصدخانه بزرگ نجومی‌ــ پایگاه‌هایی که تلسکوپ‌هایی با قطر سه متر یا بیشتر دارندــ از روشنایی نقطه اوج آسمان با آلودگی نوری زیر آستانه پیش‌بینی‌شده یک درصد روشنایی طبیعی آسمان برخوردارند.

به گفته پژوهشگران ۲۱ پایگاه اصلی باقیمانده‌ــ سه‌چهارم کل رصدخانه‌های اصلی‌ــ همگی بالاتر از این سطح قرار دارند.

برای تلسکوپ‌های زمینی، پایین‌ترین جهت اشاره حدود ۳۰ درجه بالاتر از افق است و تنها یکی از ۲۸ رصدخانه اصلی در این جهت آلودگی نوری زیر آستانه یک درصد دارد.

با اینکه اتحادیه بین‌المللی نجوم در دهه ۱۹۷۰ آستانه ۱۰ درصدی را تعیین کرد، این مطالعه نشان می‌دهد اکنون آلودگی نوری در دوسوم رصدخانه‌های زمین از این حد بالاتر عبور کرده است.

پژوهشگران نوشتند: «برای حفظ توانمندی‌ ما به منظور اجرای پژوهش‌های نجومی ممتاز، نور مصنوعی شب که بر رصدخانه‌ها تاثیر می‌گذارد باید در اولین فرصت کاهش یابد.»

فابیو فالچی، نویسنده ارشد این مطالعه از دانشگاه سانتیاگو د کمپوستلا در اسپانیا، گفت که بین تمام این مکان‌ها، کمترین آلودگی مربوط به اقامتگاهی در نامیبیا است که چندین تلسکوپ اجاره‌ای در اختیار ستاره‌شناسان مبتدی قرار داده است.

او در بیانیه‌ای گفت: «به‌تازگی آنجا بودم و تایید می‌کنم کمترین میزان آلودگی نوری که دیده‌ام، مربوط به این پایگاه است.»

دکتر فالچی گفت: «باید بکوشیم سطح آلودگی نوری را در سایر پایگاه‌ها پایین بیاوریم تا بتوانیم از آینده نجوم روی زمین محافظت کنیم.»