دفتر هماهنگکننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد یا اوچا (OCHA) روز جمعه ۳۰ دیماه، خلاصهای از گزارش جدید سال ۲۰۲۳ خود را منتشر کرد. در نموداری که اوچا منتشر کرد، آمار گرسنگی، ناامنی غذایی و نیاز به کمکهای بشردوستانه در افغانستان، ۳۵۰ درصد نسبت به پنج سال گذشته افزایش یافته است. بر اساس این آمار، نیاز به کمکهای بشردوستانه در افغانستان به ۲۸.۴ میلیون نفر رسیده است.
در گزارش اوچا آمده است که در سه سال گذشته، میزان بدهیهای خانوادهها برای تامین غذا و مخارج زندگی، تاثیر خشکسالی بر میزان درآمد و غذای خانوادهها و میزان گرسنگی و ناامنی غذایی در افغانستان شدیدا افزایش یافته است. نمودار منتشرشده از طرف اوچا، سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ را نشان میدهد که در هر بخشی، میزان آسیبدیدگی مردم افزایش یافته است.
بر اساس این نمودار، در سال ۲۰۲۰، میانگین میزان بدهی خانوادهها برای تهیه غذا و مخارج زندگی ۴۵ هزار و ۸۸۹ افغانی برای هر خانواده بود، اما این میزان در سال ۲۰۲۱ که در نیمههای آن طالبان به قدرت بازگشت، به ۴۸ هزار و ۷۳۹ افغانی رسید. اما در سال ۲۰۲۲، میانگین بدهی خانوادهها که اوچا آن را ثبت کرده، به ۵۹ هزار و ۴۹۲ افغانی در هر خانواده رسیده است که این میزان، افزایش ۳۰ درصدی در آمار بدهی خانوادهها را نشان میدهد.
بر اساس گزارش اوچا و نیز سازمان جهان غذا، درصد زیادی از مردم افغانستان طی یک سالونیم گذشته پس از فروپاشی اقتصادی در کشور، موادغذاییشان را با قرض گرفتن از ثروتمندان تهیه میکنند. با این حال، میزان گرسنگی و کاهش وعدههای غذایی در خانوادههای افغانستان هر روز بیشتر و بیشتر میشود.
گرسنگی و خشکسالی همزمان با تغییرات سیاسی و فروپاشی اقتصادی
گزارش جدید اوچا نشان میدهد که بین سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، میزان گرسنگی شدیدتر شده و سطح نگرانکننده ناامنی غذایی در بین مردم افغانستان، از ۳ میلیون نفر به ۶.۶ میلیون نفر رسیده است. بر اساس نمودار جدیدی که اوچا منتشر کرد، در سال ۲۰۱۹، تنها سه میلیون نفر در افغانستان در وضعیت گرسنگی شدید قرار داشتند. این میزان در سال ۲۰۲۰ با افزایش تنشها و جنگ میان طالبان و دیگر گروههای تروریستی با دولت پیشین افغانستان که بدون شک به اقتصاد و بازار نیز صدمه میزد، یکباره به ۴.۳ میلیون نفر افزایش یافت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این امر در سال ۲۰۲۱، به آستانه ۴.۲ میلیون نفر رسید، اما در سال ۲۰۲۲ که قدرت به طور کامل در اختیار طالبان بود و درصد زیادی از تولید ناخالص داخلی نیز بهدلیل تحریمهای بانکی و محدودیتهای وضعشده از طرف طالبان بر کار و بار مردم به ویژه کار اقتصادی زنان، شدت یافت، میزان گرسنگی شدید در میان جمعیت افغانستان به ۶.۶ میلیون نفر رسید.
اوچا آمار کنونی گرسنگی شدید و سطح شدید ناامنی غذایی در افغانستان را در سال ۲۰۲۳، شش میلیون نفر اعلام کرده است. منظور از سطح شدید ناامنی غذایی، حالتی است که افراد یا خانوادهها در ۲۴ ساعت توان تهیه یک وعده غذا را ندارند.
دفتر هماهنگکننده سازمان ملل متحد علاوه بر فروپاشی اقتصادی افغانستان که بخش بزرگی از آن متاثر از بسته شدن مجراهای کمک بینالمللی در این کشور بود، خشکسالی در دو سال گذشته را نیز از عوامل جدی افزایش گرسنگی در افغانستان اعلام کرده است.
از آنجایی که قسمت اعظمی از جمعیت افغانستان از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش میکنند، خشکسالی، سیلاب و دیگر بلایای طبیعی، تاثیر مستقیمی بر میزان تهیه غذا و امکانات معیشتی آنها دارد.
بر اساس آمارهای اوچا، در سال ۲۰۲۰، تنها ۱۰ درصد از جمعیت افغانستان تحت تاثیر خشکسالی قرار داشتند. اما این میزان در سال ۲۰۲۱، به ۳۴ درصد رسید. اما سال ۲۰۲۲، با خشکسالی شدیدی که رخ داد و در پی آن، سیلابهای ویرانگری که در برخی از نقاط کشور سرازیر شد، میزان افراد و خانوادههای آسیبدیده از خشکسالی، ۶۴ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت.
افزایش بیسابقه نیاز به کمکهای بشردوستانه در افغانستان
گرسنگی و ناتوانی در تامین معیشت در افغانستان، امر جدیدی نیست، بلکه از سالها پیش به این سو، مردم به اشکل مختلف بهدلیل جنگ، ضعف در زیربناهای اقتصادی، تاثیرات آبوهوایی و نارساییهای اقتصادی کشور، برای تامین مخارج زندگیشان نیازمند کمکهای جهانی بودند. اما با فروپاشی یکباره دولت در افغانستان و روی کار آمدن رژیمی که طی یک سالونیم گذشت موفق به ایجاد یک دولت مشروع و باثبات نشده، میزان فقر و گرسنگی در افغانستان شدیدا افزایش یافته است.
بر اساس گزارش اوچا، در سال ۲۰۱۹، یعنی پیش از شکست دولت جمهوری و زمانیکه هنوز کمکهای مالی جامعه جهانی بخش اعظمی از بودجه دولت را تامین میکرد، میزان افرادی که برای تهیه مخارج زندگیشان به کمکهای بشردوستانه نیاز داشتند، ۶.۳ میلیون نفر بود. اما در سال ۲۰۲۰، با افزایش جنگ و ناامنی و افزایش شمار آوارههای داخلی، این میزان به ۱۴ میلون نفر رسید.
این گزارش نشان میدهد که سقوط دولت جمهوری و روی کار آمدن طالبان، باعث تغییر قابل توجه این نمودار شد و یکباره، میزان افراد نیازمند به کمک به ۱۸.۴ میلیون نفر رسید. این میزان در سال ۲۰۲۲ بلافاصله ۱۰ میلیون نفر افزایش یافت تا جاییکه در اواخر سال ۲۰۲۲، میزان افرادی که به کمک بشردوستانه در افغانستان نیاز داشتند، ۲۴.۴ میلیون نفر بود.
اما گزارش جدید اداره هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد نشان میدهد که دقیقا در ماه نخست سال ۲۰۲۳، همزمان با زمستان سخت و سرمای شدید در افغانستان و ممنوعیت کار برای بخش بزرگی از نیروی امدادرسانی (زنان) از طرف طالبان، شمار افرادی که زندگیشان متکی به کمکهای بشردوستانه است، به ۲۸.۳ میلیون نفر رسیده است.
این در حالی است که سازمان ملل متحد و همه نهادهای امدادرسان، ممنوعیت کار زنان در سازمانهای بینالمللی و غیردولتی را یک ضربه شدید به سیستم امدادرسانی در افغانستان میدانند و در تلاشاند تا طالبان را متقاعد کنند که این ممنوعیت را فورا لغو کنند.