سهم یک درصدی ایران از گردشگران خارجی، با سیاست‌های جمهوری اسلامی هرساله کمتر از قبل می‌شود. مدتی وزارتخانه‌های خارجه کشورهای مختلف برای صدور هشدار سفر نکردن شهروندانشان به ایران مسابقه گذاشته بودند و یکی پس از دیگری ایران را برای شهروندانشان ناامن توصیف می‌کردند. بالا رفتن احتمال قرار گرفتن سپاه در فهرست کشورهای تروریستی هم یکی از دلایلی است که در آینده‌ای نه‌چندان دور باعث کاهش بیش ‌از پیش توریسم خارجی در ایران می‌شود.

ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران، با اشاره به اینکه هیچ گردشگر خارجی برای تورهای ایران در سال جدید رزروی انجام نداده است، گفت: «پس از اتفاقات اخیر که سبب شد بسیاری از تورهای ورودی رزروهای خود را کنسل کنند، در حال حاضر هیچ رزروی برای تور نداریم، این‌گونه به نظر می‌رسد که گردشگران بین‌المللی برنامه‌ای برای آمدن به ایران ندارند.»

پورفرج در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا در‌مورد تعداد گردشگران خارجی در ایران، گفت: «گردشگران اروپایی بسیار اندک‌اند و حتی همان تعداد هم بیشتر با هدف انجام کارهای اداری و تجاری به ایران سفر می‌کنند. شاید بتوان گفت برای فصل بعدی ممکن است تعدادی از گردشگران اروپایی برای سفر به ایران علاقه پیدا کنند، اما هنوز رزروی برای سفر به ایران در فصل بهار انجام نشده است.»

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که کشورهای اطراف ایران یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگران خارجی‌اند. به گزارش سی‌بی‌اس، ترکیه دومین مقصد گردشگری مهم در دنیا پس از همه‌گیری کرونا شده است. کشوری که با ۴۷ میلیون گردشگر در سال گذشته میلادی، افزایش ۱۲۸ درصدی نسبت به سال گذشته خود تجربه کرده است. امارات متحده عربی نیز با بیش از ۲۳ میلیون گردشگر در سال، سهم بالایی از گردشگری در منطقه و دنیا را به خود اختصاص داده است. به گزارش سی‌بی‌اس،  پاکستان نیز در میان ۱۰ کشوری است که با افزایش توریست‌هایش، به یکی از مناطق مهم برای گردشگران تبدیل شده است.

پورفرج در‌مورد کاهش اقبال به ایران در مقایسه با کشورهای همسایه می‌گوید: «در شرایط فعلی تمام کشورهای همسایه از ترکیه گرفته تا عمان و دبی و آذربایجان،  رقبای ما در عرصه گردشگری‌‌اند و گردشگران ما را جذب می‌کنند. در واقع ایران تبدیل به نقطه‌ای در خاورمیانه شده است که با وجود آنکه بعد از کرونا عطش برای سفر زیاد شده، مورد استقبال گردشگران جهانی قرار نمی‌گیرد و به آن سفر نمی‌کنند. از این‌رو درصدد معرفی محصولات جدید به گردشگران هستیم تا بتوانیم با معرفی محصولاتی جدید در حوزه‌های رالی،  تعدادی از گردشگران را جذب کنیم.»

باج‌خواهی سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات از کشورهای غربی با بازداشت گردشگران خارجی، یکی از مهم‌ترین دلایل چنین اتفاقی است. در طی یک سال گذشته اخبار متعددی از بازداشت گردشگران خارجی در رسانه‌های مختلف منتشر شده است. وزارت خارجه اسپانیا آبان‌ماه امسال از دستگیری دومین شهروند اسپانیایی در ایران و در طی یک‌ماه خبر داد.

انجمن‌ صنفی «راهنمایان گردشگری ایران» نیز هفدهم آبان از دستگیری شماری از گردشگران خارجی خبر داد که از روی کنجکاوی، از اعتراضات سراسری در ایران عکاسی کرده بودند. مهرماه امسال نیز در خبرها آمده بود که آلیسا پیپرنو، زن ۳۰ ساله ایتالیایی، چهار روز پس از بازداشت در تهران، با خانواده‌اش تماس گرفته و درخواست کمک کرده است. بهانه بازداشت تمامی گردشگران خارجی «جاسوسی» عنوان می‌شود.

عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، شهریورماه امسال در مصاحبه‌اش با روزنامه شرق به این موضوع اشاره کرده و با تایید آن گفته است با ورود گردشگران به ایران ممکن است ۱۰۰ جاسوس هم وارد کشور شوند. مهم‌ترین متولی ورود گردشگران خارجی به ایران پیش‌فرض را بر جاسوس بودن برخی گردشگران گذاشته است و از سوی دیگر، مدعی می‌شود که در حال انجام پروژه‌هایی برای خنثی کردن ایران‌هراسی در دنیا است. تفاوت ضرغامی با نیروهای امنیتی تنها در این است که او باور دارد در کنار جاسوسان، گردشگر هم وارد ایران خواهد شد و می‌گوید: «در این شرایط ممکن است ۱۰۰ تا جاسوس هم وارد کشور شود، اما قرار نیست به خاطر ترس از ورود جاسوس، آن‌قدر سخت بگیریم که کسی نتواند وارد کشور شود.»

زندانیان بسیاری در ایران از میان گردشگران خارجی وجود دارند. شرایط برخی از این افراد مدت زیادی در سکوت خبری می‌ماند. چراکه جمهوری اسلامی برای اطلاع‌رسانی نکردن در‌مورد بازداشتشان، به خانواده این افراد فشار وارد می‌کند. هرچه می‌گذرد به تعداد شهروندان خارجی بازداشتی در ایران افزوده می‌شود و به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی قصد دارد، با استفاده از سیاست گروکشی، این افراد را اهرم مذاکره با غرب کند.

احتمال ورود سپاه به فهرست تروریستی کشورهای اروپایی، این روزها کار را برای ورود گردشگران بیش ‌از پیش سخت کرده است. رئیس جامعه تورگردانان ایران دراین‌باره گفت: «بازخورد چنین اخباری در عرصه گردشگری همان می‌شود که رزروی برای فصل آینده نداریم. تورگردانان تلاش می‌کنند، اما کافی نیست.»

البته پورفرج اعلام کرد که تعداد اندکی از گردشگران از کشورهای همسایه و عمدتا عراق وارد ایران می‌شوند که غالبا گردشگر مذهبی‌اند و درآمد زیادی نیز از قبال آن‌ها به گردشگری تزریق نمی‌شود. او به حضور نداشتن ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی اشاره کرد و آن را یکی از عوامل کاهش گردشگر عنوان کرد: «وقتی در گذشته فراخوان برای شرکت در نمایشگاه گردشگری می‌دادیم ۵۰ آژانس درخواست خود را برای شرکت ارسال می‌کردند که در انتها ۴۵ شرکت را با خود مثلا به نمایشگاه آلمان می‌بردیم، اما اکنون با وجود اطلاعیه‌های متعدد برای شرکت در نمایشگاه آلمان، تنها سه شرکت ثبت‌نام کرده‌اند. عدم حضور ایران در نمایشگاه بین‌المللی سبب فراموش شدن آن در عرصه گردشگری شده است و شایعاتی را نیز به‌دنبال دارد.»

وقتی محسن رضایی، معاون اقتصادی ابراهیم رئیسی، در طرحی اقتصادی عنوان می‌کند که جمهوری اسلامی می‌تواند با گروگان گرفتن هزار آمریکایی، برای هرکدام چند میلیارد دلار پول از آمریکا درخواست کند و با این روش مشکلات اقتصادی جمهوری اسلامی نیز حل می‌شود، شاید بیش از این نیز نباید انتظار داشت و نباید چندان به اقبال گردشگران خارجی به ایران خوش‌بین بود.