ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان، به تازگی در مصاحبه با رسانه هندی THE WEEK گفت روسیه میخواهد یک چارچوب منطقهای متشکل از جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، هند، روسیه و چین با عنوان «گروه پنج»، برای رسیدن به یک اجماع منطقهای بهمنظور حل معضل افغانستان ایجاد کند.
کابلوف تصریح کرد: «ایجاد این گروه میتواند موتوری برای اجماع منطقهای باشد و به حاکمان فعلی افغانستان بفهماند باید به حرف ما گوش دهند.» بهگفته او کشورهای منطقه قصد دخالت در امور افغانستان را ندارند، «اما کاری که آنها (طالبان) انجام میدهند نهتنها به خودشان صدمه میزند، بلکه به ما نیز از نظر تروریسم، مواد مخدر و غیره آسیب میرساند.»
ظاهرا این طرح در آخرین نشست امنیتی در مورد افغانستان در مسکو اعلام شده است و بیشتر طرفها نیز با آن موافقند. حسن کاظمی قمی، سرپرست سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل و نماینده ویژه تهران در امور افغانستان، نیز اخیرا در گفتوگو با یک شبکه تلویزیونی در افغانستان گفت در نشست مسکو «کشورهای منطقه به این جمعبندی رسیدهاند که باید همه دستهجمعی کمک کنند تا افغانستان به سمت ثبات و سازندگی برود و این کمک در عرصه امنیتی و مقابله با تروریسم، و نیز در عرصه اقتصادی خواهد بود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، به نظر میرسد که پاکستان و هند به دلیل اختلافات خود، هنوز در مورد پیوستن به این گروه مشکل دارند. هند معتقد است گروه طالبان ساخته دست پاکستان است و نقش پاکستان در این گروه موثر نخواهد بود. اما ضمیر کابلوف این ادعای هند را اشتباه خواند و گفت: «اگرچه پاکستان بیشترین نفوذ را بر طالبان دارد، اسلامآباد نمیتواند آنان را هدایت کند.» او همچنین تاکید کرد که شهروندان غیرنظامی پاکستان نیز مانند دیگر کشورها، از رفتارهای طالبان آسیب میبینند.
این مقام روس با تاکید بر تاثیر حضور مشترک هند و پاکستان در این گروه، گفت: «اروپاییها و آمریکاییها نمیتوانند نقشی در بهبود وضعیت افغانستان ایفا کنند، زیرا افغانستان برای آنها یک ایده دور از دسترس است.»
نماینده روسیه همچنین از موافقت چین برای پیوستن به این گروه خبر داد و گفت هرچند چین روابط نزدیکتری با پاکستان دارد، حضور هند را در این گروه پذیرفته است. کابلوف همچنین مدعی شد که هدف قرار گرفتن منافع چین در افغانستان، کار کشورهای غربی است. او گفت: «ما میدانیم که کنترل تجارت در افغانستان خطرناک است، به همین دلیل شمار زیادی شرکت روسی در افغانستان نمیبینید.»
در پی خروج آمریکا از افغانستان، روسیه و چین کوشیدهاند از این خلاء برای استیلای نفوذشان در افغانستان استفاده کنند، اما حملات بر کسبوکارها و حتی اماکن دیپلماتیک روسی و چینی، زنگ هشدار حضور تروریسم در افغانستان و احتمال حمایت کشورهای غربی از آن را در گوش این کشورهای ضدغرب، زنده نگه داشته است.
در چنین شرایطی، روسیه پس از برگزاری چندین نشست در مورد وضعیت افغانستان در یک سال و هفت ماه گذشته، اینک به این نتیجه رسیده است که کشورهای منطقه هنوز به اجماع واقعی برای رسیدگی به وضعیت افغانستان و کنترل اوضاع به نفع قدرتهای منطقهای، از جمله چین و روسیه، دست نیافتهاند. به همین دلیل، دولت روسیه اینک میکوشد ساختاری به نام گروه پنج ایجاد کند و کشورهای مهم منطقه را، فارغ از اختلافاتی که با هم دارند، در مورد افغانستان کنار هم آورد. این در حالی است که پاکستان در آخرین نشست امنیتی مسکو در مورد افغانستان، به دلیل حضور هند، از حضور در آن خودداری کرد.
در همین حال، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، با اشاره به شرایط نگرانکننده امنیتی در افغانستان، بر ضرورت اجماع منطقهای برای رسیدگی به این وضعیت تاکید کرد. کابلوف گفت که روسیه به دلیل ضعف طالبان در مدیریت اوضاع افغانستان، از آنها «ناامید» شده است. او تصریح کرد: «طالبان بارها تکرار کردهاند که درسهای خود را آموختهاند و اشتباهات گذشته را تکرار نخواهند کرد. اما اکنون میتوانیم همان تصویر را ببینیم که البته جای تاسف دارد.»
این دیپلمات روس تاکید کرد که کشورهای منطقه میخواهند به افغانستان کمک کنند، اما طالبان باید از لجاجت دست بردارند و «دیپلماسی را پیاده کنند، زیرا راهی جز آن برای بقا ندارند». کابلوف اقدامات اخیر طالبان را مبنی بر محروم کردن زنان از کار و تحصیل، «بیمعنا» خواند و گفت: «میخواهم با رهبری طالبان صحبت کنم و ناراحتی و ناامیدی خود را با آنان در میان بگذارم.»
آنچه کشورهای منطقه، از جمله روسیه، در نشستهای منطقهای بر آن تاکید دارند، تشکیل یک حکومت فراگیر ملی در افغانستان و قطع رابطه طالبان با گروههای تروریستی است. طالبان در این نشستها با مقامهای منطقه و جهان، این نکات را تایید میکنند، اما با گذشت یک سال و هفت ماه از سلطه بر افغانستان، همچنان به انحصار قدرت و میدان دادن به گروههای تروریستی در این کشور ادامه میدهند.