صادرات کالاهای غیرنفتی ایران ۶۰ درصد کاهش یافت و واردات هم ۳.۶ برابر گران‌تر از صادرات شد.

گزارش تجارت خارجی ایران در بهمن ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در ۱۱ ماه اخیر، حجم تجارت خارجی به ۱۰۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسیده و تراز تجاری نیز منفی چهار میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار شده است.

تراز تجاری ایران در مدت مشابه در سال ۱۴۰۰، منفی سه میلیارد و ۶۰ میلیون تومان، در سال ۱۳۹۹، منفی سه میلیارد و ۱۲ میلیون دلار و در سال ۱۳۹۸، منفی یک میلیارد و ۹۱ میلیون دلار بود. داده‌های گمرک هم نشان می‌دهد صادرات بهمن ماه ایران نسبت به ماه قبل از آن، از نظر ارزش، ۶۲ درصد و از نظر حجمی، ۶۴ درصد کاهش یافته است.

آن‌طور که سایت اکو‌ایران نوشته، ایران در بهمن سال‌ جاری، ۸.۳ میلیون تن کالا به ارزش سه میلیارد و ۴۸۲ میلیون دلار صادر کرده که این میزان کمترین حجم و ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی در نیمه زمستان ۱۴۰۱ است.

این گزارش همچنین می‌گوید روند حجمی واردات هم در بهمن‌ماه کاهش یافته و به کمترین حد خود در چهار ماه گذشته رسیده، اما روند ارزشی آن افزایشی بوده است. 

ارزش دلاری واردات در دی ۱۴۰۱، چهار میلیارد و ۸۷۷ میلیون دلار براورد شد که با هفت درصد افزایش در بهمن، به پنج میلیارد و ۲۱۵ میلیون دلار رسید.

ارقام مربوط به ارزش واحد هر تن کالای وارداتی حاکی از آن است که متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی به یک هزار و ۹۰۵ رسید که پس از شهریورماه که این رقم یک هزار و ۹۳۵ دلار ثبت شد، بیشترین میزان در دو سال اخیر به شمار می‌رود.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد متوسط ارزش هر تن کالای صادراتی از ۳۸۶ دلار در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۱۴۰۰، به ۴۳۸ دلار در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۱ رسیده است. این در حالی است که متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی در همین بازه زمانی، یک هزار و ۵۹۸ دلار بوده که نسبت به رقم یک هزار و ۲۶۶ دلار در ۱۱ ماهه سال قبل از آن، ۲۶.۲ درصد رشد داشته است. 

این آمار آشکار می‌کند که در ۱۱ ماهه امسال، ارزش هر تن کالای وارداتی ۳.۶ برابر گران‌تر از ارزش هر تن کالای صادر شده ایران بوده است.

در گزارشی که اتاق بازرگانی تهران منتشر کرد، ارزش کل تجارت ایران در بهمن امسال، ۸.۷ میلیارد دلار اعلام شد که نسبت به دی‌ماه، منفی ۴۱.۷ درصد رشد را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، ارزش صادرات غیرنفتی در بهمن‌ماه نیز با منفی ۶۱.۵ درصد رشد، به ۳.۵ میلیارد دلار رسید.

چین با ۱۳.۶ میلیارد دلار، عراق با ۹.۴ میلیارد دلار و ترکیه با ۶.۹ میلیارد دلار سه کشور مقصد صادرات کالا‌های غیرنفتی ایران در ۱۱ ماه گذشته بوده‌اند.

در این بازه زمانی، ایران از امارات متحده عربی، ۱۶.۵ میلیارد دلار، از چین، ۱۴.۲ میلیارد دلار و از ترکیه نیز ۵.۶ میلیارد دلار کالا وارد کرده است.

اقتصاد ایران سال‌ها است که در شرایط وخیمی دست‌وپا می‌زند که آثار مستقیم و عینی آن در سبد معیشت مردم پدیدار شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس آذر ۱۴۰۱ در گزارشی اعلام کرد که از سال ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۱، از ۸۰ منطقه ویژه اقتصادی مصوب، ۵۰ منطقه غیرفعال بوده‌اند و در مناطق فعال نیز تراز تجاری و روند جذب سرمایه‌گذاری خارجی منفی است.

این گزارش نشان می‌دهد که تراز تجاری مجموع مناطق ویژه اقتصادی طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹، مثبت ۹۱ میلیارد دلار بوده، اما بدون احتساب عملکرد مناطق انرژی، تراز تجاری مناطق ویژه اقتصادی منفی است. 

داده‌های این گزارش نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹، صادرات از مجموع مناطق ویژه اقتصادی بدون احتساب مناطق انرژی یک هزار و ۷۹ میلیون دلار و میزان واردات یک هزار و ۶۵۸ میلیون دلار بوده که تراز تجاری منفی ۵۷۹ میلیون دلاری را نشان می‌دهد.

بخش دیگری از این گزارش آشکار می‌کند که در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ تنها در ۱۷ منطقه ویژه اقتصادی سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش ۳.۷ میلیارد دلار صورت پذیرفته که حجم سالیانه آن به طور متوسط معادل ۴۶۵ میلیون دلار است.

از این میان، حدود ۶۰ درصد این سرمایه‌گذاری‌ها مربوط به دو منطقه انرژی پارس و پتروشیمی است و سایر مناطق ویژه فاقد سرمایه‌گذاری خارجی بوده‌اند. 

نسبت سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق ویژه اقتصادی به سرمایه‌گذاری خارجی در کل کشور طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۹ روند نزولی طی کرده، به گونه‌ای که این رقم از حدود ۲۰ درصد در سال ۱۳۹۱ به ۵۱ درصد در سال ۱۳۹۶ و در نهایت به ۰.۵ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده است.