رسانه‌های داخل ایران در گزارش‌هایی از کمبود نیرو در حوزه‌های بهداشت و آموزش و پرورش خبر دادند. معاون پرستاری وزارت بهداشت از کمبود ۷۰ هزار نیروی پرستاری در کشور خبر داد و از سوی دیگر، روزنامه‌هم میهن به کمبود ۳۰۰ هزار معلم در ایران اشاره کرد.

عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، با اشاره به کمبود پرستار در ایران، گفت: «نزدیک به ۷۰ هزار نفر کمبود نیروی پرستاری در تمام بخش‌ها وجود دارد تا به عدد استاندارد مورد نیاز در این بخش برسیم. ۲۵ هزار نفر مجوز استخدامی پیگیری شده است که از این تعداد ۵۰ درصد سهم گروه پرستاری است و ۸۸۸۰ نفر پرستار مستقیم در بخش درمان، ۳۵۰۰ نفر در اورژانس‌های پیش بیمارستانی و ۲۷۰ نفر همکار بهیار در این دوره بعد از سال‌ها استخدام خواهند شد.»

کمبود پرستار و کادر درمان در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از پرستاران و کادر درمان و پزشکان متخصص در طی سال‌های گذشته به علت مشکلات معیشتی مجبور به مهاجرت شده‌اند. امارات متحده عربی و عمان مقصدهایی‌اند که در طی سالیان اخیر بسیاری از کادر درمان متخصص ایرانی برای شرایط بهتر به آن کشورها مهاجرت کردند. پیش از این، مقصد اصلی پزشکان ایرانی، آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی بود.

دی ماه سال گذشته، سید موید علویان، رئیس هیئت‌مدیره نظام‌پزشکی تهران، با اعلام افزایش ۱۰۰۰ درصدی مهاجرت پزشکان ایرانی اعلام کرد که آمار کسانی که برای گرفتن تاییدیه به نظام پزشکی مراجعه کرده‌اند از ۴۰۰ نفر در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۴ هزار و دویست نفر در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

وزارت بهداشت اکنون در حال برگزاری آزمونی برای استخدام این پرستاران است. اما معاون پرستاری وزارت بهداشت نیز می‌داند که این میزان استخدام پاسخگوی نظام سلامت ایران نیست. عبادی با تایید این موضوع اعلام کرد که استخدام این پرستاران در خوشبینانه‌ترین حالت شاید بتواند جبران‌کننده نیرو به ازای تخت‌های جدید باشد. این درحالی است که سالانه تعداد زیادی از کادر درمان بازنشسته می‌شوند یا مهاجرت می‌کنند. معاون پرستاری وزارت بهداشت،‌ در گفت‌وگو با ایسنا گفت: «البته در حال حاضر ۷۰ هزار نفر پرستار هم برای استخدام وجود ندارد. در خیلی از مناطق کشور مانند شهر تهران وقتی فراخوان استخدام زده می‌شود حتی داوطلبی وجود ندارد، اما در برخی مناطق تراکم پرستاران فارغ‌التحصیل را داریم و این عدم تعادل هم یکی از نکات آسیب‌زا است.»

پیش از این، حسین کرمانپور، رئیس بخش اورژانس بیمارستان سینا، اعلام کرده بود که که براساس آمار نظام پزشکی ایران، از ابتدای کرونا تاکنون، ۵ هزار پزشک از این کشور مهاجرت کرده‌اند. علی جواهرفروش‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی اهواز نیز با اشاره به اینکه مهاجرت پزشکان به عمان، بحرین، قطر و اروپا رشد چشمگیری داشته است، گفت که طی یک سال گذشته روزانه برای ۲ تا ۱۰ نفر از کادر درمانی اهواز گواهی مهاجرت صادر می‌شود.

روزنامه هم‌میهن نیز در گزارشی به کمبود معلم در ایران اشاره کرد. رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس پیش از این اعلام کرده بود که آموزش و پرورش با کمبود ۳۰۰ هزار معلم روبرو است و هرساله هم ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته می‌شوند. بر اساس اعلام مسئولان وزارت آموزش و پرورش هر ساله دست‌کم ۱۰۰ هزار معلم بازنشست می‌شوند و این آمار در سال جاری ممکن است به ۲۵۰ هزار نفر نیز برسد.

با وجود کمبود معلم در ایران و برگزاری کلاس‌های درس با ۴۰ دانش‌آموز، دغدغه سرپرست وزارت آموزش و پرورش چیز دیگری‌ است. سرپرست این وزارتخانه از کمبود ۵۰ هزار مربی پرورشی می‌گوید و امیدوار است که با استخدام ۲۷ هزار معلم بتواند مشکل را کاهش دهد. او برای این کار قصد دارد تا با طرحی به نام «امین» روحانیون را جذب مدارس کند تا کمبود مربی پرورشی در مدارس برطرف شود.

رضا مرادصحرایی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش، درباره این خبر گفت: «شهریور هر سال رتبه‌بندی براساس قانون صورت می‌گیرد. فعالیت‌های پرورشی از اولویت‌های اصلی سند تحول است. با کمبود ۵۰ هزار مربی پرورشی روبرو هستیم. امسال ۱۱ هزار نفر بدین منظور استخدام خواهند شد، ولی باز هم کم است. آمار کمبود معلمان هنوز دقیق نیست.»

حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس، نیز آذرماه سال گذشته اعلام کرده بود که آموزش و پرورش با کمبود ۳۰۰ هزار معلم مواجه است. او با اعلام این خبر گفته بود: «این کمبودها از معلم پرورشی بوده تا معلم ورزش و آزمایشگاه؛ اگر می‌‌خواهیم یک آموزش و پرورش بانشاط داشته باشیم باید از طریق دانشگاه فرهنگیان ۳۰۰ هزار معلم تربیت کرده و راهی کلاس‌‎های درس کنیم. حتما دانشجویی که در دانشگاه تربیت معلم درس خوانده، می‌تواند بهتر تدریس کند.»

سال گذشته، حداقل ۲۵۰ هزار معلم بازنشسته شدند، بازنشستگانی که از کلاس‌های درس به کف خیابان می‌آیند تا بتوانند حقوق از دست‌رفته خود را طلب کنند و برای همسان‌سازی و دریافت حقوق‌های عقب افتاده خود بجنگند. اما باتوجه به عملکرد وزارت آموزش و پرورش به نظر می‌رسد تامین این تعداد معلم برای مدارس در اولویت این وزارتخانه نیست. اتفاقی که به ضرر دانش‌آموزان و به سود دولت خواهد بود تا بتواند دست‌کم حقوق کمتری برای معلمان پرداخت کند و از سوی دیگر، کلاس‌های درس را با حداکثر ظرفیت ممکن و حداقل کارآمدی برگزار کند.

اگر کمبود کادر درمان و پزشکان در ایران با مهاجرت ارتباط مستقیم داشت، مسئولان جمهوری اسلامی برای کمبود معلم نمی‌‎توانند مهاجرت معلمان را بهانه کنند. سالانه هزاران نفر در دانشگاه‌های تربیت مدرس و تربیت معلم فارغ‌التحصیل می‌شوند. برای بسیاری از معلمان امکان استخدام وجود ندارد و به صورت حق‌التدریسی در حال خدمت‌اند و بسیاری از آن‌ها در اسفند ماه دست به اعتراض زده و حقوق‌های عقب‌افتاده خود را طلب کرده بودند.

با این وجود و در حالی که گفته می‌شود آموزش و پرورش بودجه کافی برای جذب معلمان را ندارد، اما محمد داوری، سخنگوی سازمان معلمان ایران، در گفت‌وگو با هم‌میهن اعلام کرد که دست‌کم ۱۰۰ هزار نفر از کسانی که به نام معلم حقوق دریافت می‌کنند، در مدارس حاضر نمی‌شوند و در ارگان‌هایی مانند بسیج و سپاه خدمت می‌کنند. داوری با ارائه این آمار گفت: «در یک جلسه خصوصی گفته شد که حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار معلم از آموزش و پرورش حقوق می‌گیرند، اما نقشی در آموزش و پرورش ایفا نمی‌کنند. سوال اینجا است که این آمار واقعیت دارد؟ بعضی از این افراد با سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر مامور شدند و برخی دیگر از آموزش و پرورش حقوق می‌گیرند، اما در بسیج، سپاه، راهیان نور و... فعال هستند. در حقیقت پستی وجود دارد که فرد آن را می‌گیرد اما جای دیگری کار می‌کند.»

سخنگوی سازمان معلمان در ادامه با اشاره به کمبود ۲۰ درصدی معلمان در نظام آموزش کشور گفت: «فرض کنید که ۱۰۰ هزارنفر با این روش در آموزش و پرورش نباشند و سالی ۱۰۰ هزار نفر هم بازنشسته شوند، یعنی سالی ۲۰ درصد معلمان کاهش می‌یابند و اول مهر آموزش و پرورش مشکل پیدا می‌کند. البته این ۲۰ درصد در نقاط مختلف کشور، متفاوت است. به‌عنوان مثال در تهران این آمار بیشتر است و بیش از ۷۰ درصد معلمانی که کار می‌کنند بازنشسته‌ هستند و به‌عنوان حق‌التدریس فعالیت می‌کنند. این نیروها فرسوده، خسته و افسرده هستند و به‌دلیل نیاز مالی حق‌التدریسی کار می‌کنند.»