رشد فزاینده بهای کالاهای خوراکی و کاهش قدرت خرید مردم، امنیت غذایی بسیاری از ایرانیان را به خطر انداخته است. اگر تا چند سال پیش خبرهایی از کاهش چشمگیر سرانه مصرف گوشت و مرغ منتشر می‌شد، اینک گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی دهک‌های درآمدی توان خرید محصولات لبنی را هم ندارند و از مصرف آن چشم‌پوشی کرده‌اند. با این حال، چرخه گرانی‌ها ادامه دارد. طی روزهای اخیر نرخ محصولات لبنی در سکوت ستاد تنظیم بازار و با تصمیم انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی بار دیگر افزایش یافت.

مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی سال گذشته در جریان حذف ارز ترجیحی کالاها وعده دادند که تنها قیمت چهار قلم کالای اساسی شامل مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات و روغن افزایش می‌یابد که آن نیز از محل افزایش یارانه‌ها جبران می‌شود.

مقایسه قیمت‌ها طی یک سال گذشته نشان می‌دهد که بیشتر مواد غذایی تحت تاثیر تورم بودند و برخی از آن‌ها ازجمله محصولات لبنی در چندین مرحله گران‌تر شدند.

حدود یک ماه پیش بود که وزارت جهاد و کشاورزی اعلام کرد با اتحادیه دامداران بر افزایش ۲۵ درصدی قیمت شیر و فروش آن با نرخ ۱۵هزار تومان توافق کرده‌ است. هم‌زمان با افزایش قیمت شیر، زمزمه‌هایی درباره افزایش قیمت سایر محصولات لبنی نیز به گوش رسید تا اینکه انجمن صنایع فراورده‌های لبنی طی اطلاعیه‌ای از افزایش قیمت ماست، پنیر و شیر خبر داد.

در نامه رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی، از شرکت‌های عضو خواسته شده بود که شیر را با قیمت مصوب از دامداران بخرند و متناسب با آن، قیمت‌های جدید لبنیات را تعیین کنند.

رضا باکری در نامه‌اش به «تعلل بسیار زیاد دولت» در تعیین قیمت محصولات لبنی انتقاد کرد و نوشت که ضرر ناشی از این اقدام را دامداری‌ها متحمل شده‌اند.

به گزارش اقتصادنیوز، دبیر انجمن صنایع فراورده‌های لبنی همچنین با استناد به آیین‌نامه قیمت‌گذاری محصولات ساخت داخل، خواهان پرداخت نرخ جدید شیر خام به دامداری‌ها و اصلاح قیمت محصولات بر پایه نرخ جدید شد. پیش از این صنایع لبنی می‌گفتند که باید ۳۰ تا ۳۵ درصد قیمت محصولات لبنی افزایش یابد.

به گفته هادی فرجی آزاد، رئیس اتاق اصناف کشاورزی آذربایجان شرقی، تاکنون شرکت‌های لبنی شیر را با قیمت سال گذشته از دامداران می‌خریدند و به بهانه اینکه نمی‌خواهند قیمت محصول خود را افزایش دهند، اعتنایی به قیمت مصوب شیر نداشتند.

آن‌طور که فرجی آزاد می‌گوید حدود ۹۰ درصد لبنیاتی‌ها با افزایش قیمت شیر، نرخ محصولات خود را بالا بردند، اما شیر را با قیمت سابق از دامداران خریدند. برخی دامداران نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها می‌گویند فروش شیر کیلویی ۱۵ هزار تومان برای آنان صرفه اقتصادی ندارد.

مجموع سخنان فعالان صنفی آشکار می‌کند که دولت ابراهیم رئیسی برای کنترل قیمت‌ها از تولیدکنندگان سوءاستفاده می‌کند و آنان را به فروش محصولات با قیمت‌های دستوری وادار می‌کند. با این حال، طبق گزارش‌ها تورم ماهانه این کالاها همچنان شیب صعودی تند دارد.

لبنیات طی ماه‌های فروردین و اردیبهشت در فهرست کالاهای خوراکی با تورم زیاد بودند و اینک افزایش قیمت‌ها نیز از شتاب تورمی آن در خرداد حکایت دارد.

برای بررسی وضعیت قیمت و مصرف لبنیات در ایران کافی است قیمت این محصولات را در یک دهه بررسی کنیم؛ بهای هر پاکت شیر یک لیتری پگاه در سال ۹۱ حدود یک هزار و ۴۰۰ تومان بود، اما سال ۱۴۰۱ بهای آن به ۲۹ هزار تومان رسید.

سال ۹۱ قیمت یک بسته ماست ۷۰۰ گرمی پرچرب نیز ۹۵۰ تومان بود، اما در سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۵ هزار تومان افزایش یافت. اکنون نیز با قیمت بالای ۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود.

 پنیر پاکتی ۴۰۰ گرمی نیز سال ۹۱ با قیمت یک هزار و ۷۵۰ تومان فروخته می‌شد، اما سال ۱۴۰۱ بهای آن تا ۴۰ هزار تومان صعود کرد و اکنون حدود ۴۸ هزار تومان است. روزنامه همشهری اسفندماه گذشته در گزارشی نوشته بود که بهای شیر در بازه زمانی فروردین تا اسفند ۷۰ درصد گران شده است.

افزایش سرسام‌آور قیمت کالاهای خوراکی، حذف آن‌ها از سبد غذایی ایرانیان را در پی دارد. هفته‌ گذشته هم‌زمان با یکم ماه ژوئن، روز جهانی شیر، محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی، از تفاوت معنادار مصرف شیر در ایران نسبت به دیگر نقاط جهان خبر داد.

به گفته او، سرانه مصرف شیر در جهان برای هر نفر بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم است. این میزان در کشورهای آمریکایی و فرانسه به حدود ۲۰۰ کیلوگرم و در شمال اروپا به نزدیک ۳۰۰ کیلوگرم نیز می‌رسد، اما در ایران در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۷۰ کیلوگرم است.

سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، مشکلات اقتصادی را دلیل کاهش مصرف شیر دانست و گفت: «قدرت خرید مردم کاهش یافته است و خرید لبنیات اولویت خرید آن‌ها نیست.»

پیش‌تر وزارت بهداشت در گزارشی اعلام کرده بود که بیش از یک‌سوم ایرانیان لبنیات را از سبد غذایی خود حذف کرده‌اند.