گزارش‌ها حاکی از آن است که آمریکا مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران را از سر گرفته‌ است. گفته می‌شود مذاکرات از اواخر سال ۲۰۲۲ آغاز شده است و آمریکا در تلاش است با حکومت اسلامگرای ایران به توافقی برسد که برنامه هسته‌ای‌ تهران محدود و شهروندان آمریکایی زندانی در ایران‌، یعنی سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز و شهاب دلیلی‌، آزاد شوند و در قبال چنین توافقی، آمریکا بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران، از جمله ۲.۷ میلیارد دلار در عراق را آزاد می‌کند.

با توجه به موقعیت ژئوپلتیک خاورمیانه و اهمیت امنیت و ثبات منطقه، این موضوع توجه رسانه‌های بین‌المللی را برانگیخته است.

سی‌ان‌ان‌: ازسرگیری گفت‌و‌گوهای غیرمستقیم تلاشی برای مهار برنامه هسته‌ای تهران است

پس از شکست مذاکرات احیای برجام در ماه سپتامبر و در گرماگرم اعتراض‌های سراسری در ایران، دولت بایدن به‌صورت علنی اعلام کرد توافق هسته‌ای را «در دستور کار ندارد»، اما به استفاده از روش‌های دیپلماتیک به‌منظور جلوگیری از دستیابی نظام جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای متعهد است.

با این‌وجود، از اواخر سال گذشته، گفت‌و‌گوها با میانجی‌گری برخی کشورها مانند عمان، بی‌سروصدا آغاز شد. به گزارش سی‌ان‌ان، برت مک‌گرک، یکی از مقام‌های بلندپایه دولت بایدن، برای گفت‌و‌گوی غیرمستقیم با نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران، چند مرتبه به عمان سفر کرده است.

سی‌ان‌ان این اقدام را «نقشه ج» می‌خواند و می‌نویسد اگر توافقی صورت بگیرد، بعید به‌نظر می‌رسد محدودیت‌های مطرح‌شده در برجام را بازگرداند و بیشتر تلاشی در جهت جلوگیری از گسترش بیشتر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی خواهد بود.

یک مقام آمریکایی در این زمینه به سی‌ان‌ان گفت تلاش دیپلماتیک دولت بایدن بر این متمرکز بود که «رفتارهای بی‌ثبات‌کننده [جمهوری اسلامی] را محدود و اطمینان حاصل کند که به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.» او در ادامه افزود آن‌ها می‌خواهند ببینند تهران برنامه هسته‌ای‌اش را محدود می‌کند، از حمایت گروه‌های نیابتی در منطقه دست برمی‌دارد، و حمایت از روسیه در جنگ اوکراین را کنار می‌گذارد.

او با اشاره به اینکه دیپلماسی دولت بایدن «همراه با بازدارندگی است»، به سی‌ان‌ان گفت:‌«ما در هماهنگی کامل با شرکا و متحدانمان، به تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به این اهداف ادامه می‌دهیم. همان‌طور که از آغاز این دولت گفته‌ایم، معتقدیم دیپلماسی بهترین مسیر رو به جلو است. اما اگر [حکومت] ایران اقدامی در این زمینه صورت ندهد، مثل همیشه گزینه‌های دیگری در دسترس داریم.»

این مقام آمریکایی در ادامه افزود: «به‌عنوان مثال، اقدام‌های ما پیش‌تر در سال جاری پیامی روشن به [حکومت] ایران فرستاد، که به کاهش چشمگیر حملات به نیروهای آمریکایی منجر شد.»

رویترز: ایران و آمریکا برای دستیابی به تفاهم و کاهش تنش‌ها مذاکره می‌کنند

رویترز تمایل غرب به ازسرگیری گفت‌و‌گوها با ایران را نشان‌دهنده افزایش نگرانی و فوریت رسیدگی به مسئله هسته‌ای تهران می‌داند.

رویترز در ادامه می‌نویسد گفت‌و‌گوها با ایران بیشتر برای «تفاهم» است تا توافقی که به بررسی کنگره آمریکا نیاز داشته باشد. بسیاری از اعضای کنگره به‌دلیل کمک نظامی جمهوری اسلامی به روسیه، سرکوب معترضان و حمایت از نیروهای نیابتی در منطقه، با امتیازدهی به جمهوری اسلامی مخالف‌اند.

به گزارش رویترز، دولت آمریکا گزارش‌ها در مورد تلاش برای دستیابی به توافق موقت را رد کرده و با تکذیب‌هایی محتاطانه امکان «تفاهمی» را باز گذاشته است که رسمیت کمتری دارد و نیازمند بررسی کنگره نیست.

یک مقام ایرانی در این زمینه گفت آن را هرچه می‌خواهید بنامید، توافق موقت یا تفاهم مشترک‌ ــ هر دو طرف می‌خواهند از تشدید تنش‌ها جلوگیری کنند. اولین قدم تبادل زندانی و آزادسازی بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران است.

رویترز در ادامه به نقل از این مقام جمهوری اسلامی ایران نوشت گام‌های بعدی ممکن است لغو تحریم‌های نفتی ایران باشد و تهران در قبال اجازه صادرات نفت، غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را متوقف کند و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری بیشتری انجام دهد.

یک مقام غربی، به شرط محفوظ ماندن نامش، به رویترز گفت «من این را تفاهم برای کاهش تنش می‌نامم» و در ادامه افزود برت مک‌گرک، مقام ارشد شورای امنیت ملی آمریکا، و علی باقری کنی، مسئول هیئت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران، بیش از یک بار در عمان گفت‌و‌گوی غیرمستقیم داشته‌اند.

این مقام غربی گفت هدف ایجاد وضعیتی است که برای همه قابل‌قبول باشد، ایران از خط قرمز غرب، که غنی‌سازی ۹۰ درصدی است، عبور نکند و احتمالا غنی‌سازی اورانیوم را در محدوده ۶۰ درصد نگه دارد.

به گفته این مقام غربی، علاوه بر توقف غنی‌سازی در محدوده ۶۰ درصد، هر دو طرف در حال مذاکره‌اند که ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر همکاری کند و سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر را نصب نکند و در مقابل، مبلغ هنگفتی از دارایی‌های بلوکه‌شده‌اش در خارج از کشور آزاد شود.

رویترز در ادامه به نقل از این مقام غربی می‌نویسد هدف اصلی آمریکا جلوگیری از وخامت بیشتر وضعیت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و پیشگیری از درگیری احتمالی میان اسرائیل و ایران است.

به نوشته رویترز، به نظر می‌رسد امتناع مقام‌های آمریکایی از به کار بردن واژه «توافق» به‌دلیل قانونی باشد که در سال ۲۰۱۵ تصویب شد و به موجب آن، متن هرگونه توافق در مورد برنامه هسته‌ای ایران باید به کنگره ارسال شود، که دست قانون‌گذاران را باز می‌گذارد تا آن را بررسی کنند و احتمالا به رای بگذارند.

بلومبرگ: ایران و آمریکا آهسته‌آهسته به تفاهم برای کاهش تنش‌ها نزدیک می‌شوند

به گفته منابع آگاه، گفت‌و‌گوها در عمان و در حاشیه نشست‌های سازمان ملل متحد به توافق اولیه در مورد آزادی شهروندان آمریکایی در ایران و آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران منجر شده است. دیپلمات‌ها همچنین در تلاش‌اند ایران را مجاب کنند در قبال لغو تحریم صادرات نفت خام، سطح غنی‌سازی اورانیوم را کاهش دهد و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر همکاری کند.

به گزارش بلومبرگ، گفت‌و‌گوهای فعلی بر محدودیت‌های طرح‌شده در توافق برجام متمرکز نیست بلکه در پی تفاهمی است که ایران تعهد بدهد اقدام به غنی‌سازی بیش از ۶۰ درصد نکند و با آژانس بین‌المللی اتمی همکاری کند.

مارک فیتزپاتریک، دیپلمات پیشین آمریکایی و عضو موسسه مطالعات راهبردی، می‌گوید: «دیپلماسی در جریان است. دست‌کم آتش‌بس برقرار می‌شود، و تنش‌ها بیش از این تشدید نمی‌شود.»

به نوشته بلومبرگ، این تحولات  پس از تشدید تنش‌ها و کاهش نظارت بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای ایران، بهترین نشانه پیشرفت در چند ماه اخیر است.

بلومبرگ آغاز همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه گذشته را نشانه‌ای دیگر از پیشرفت گفت‌و‌گوها میان دو کشور می‌داند. بازرسان آژانس اجازه پیدا کردند که تجهیزات نظارتی در تاسیسات هسته‌ای ایران نصب کنند. آژانس ماه گذشته گزارش داد که ایران به برخی از سوال‌های بازرسان این سازمان پاسخ داده‌ است و برای حل باقی مسائل در حال همکاری است.

بلومبرگ در ادامه می‌نویسد اولین مرحله برنامه در جریان است، آمریکا در تدارک لغو تحریم‌هایی است که مانع پرداخت ۲.۷ میلیارد دلار بدهی عراق به ایران می‌شود. انتظار می‌رود اقدام مشابهی در مورد بدهی ۷ میلیارد دلاری کره جنوبی به ایران نیز صورت بگیرد. ایران هم در مقابل شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را آزاد می‌کند.

به گفته مقام‌های آگاه، این شهروندان آمریکایی در روزها یا هفته‌های آتی آزاد می‌شوند.