شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، چهارشنبه گذشته (۱۴ ژوئن ۲۰۲۳) به دعوت امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، برای شرکت در اجلاس سران «پیمان مالی جدید جهانی» که از ۲۲ تا ۲۳ ژوئن در پاریس برگزار می‌شود، به فرانسه رفت. در این اجلاس درباره مسائل متعددی از جمله اصلاح بانک‌های توسعه چندجانبه، ارائه راه‌حل‌های موثر برای بحران بدهی کشورهای فقیر، تامین مالی فناوری سبز، پیشنهاد ابزارهای مالیاتی و مالی بین‌المللی جدید و حق برداشت ویژه بحث و بررسی می‌شود.

نشست پاریس امیدوار است کشورهای شرکت‌کننده در این نشست در حالی‌ که برای حضور در اجلاس سران کشورهای گروه ۲۰ در هند، مجامع عمومی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و اجلاس کاپ ۲۸ در امارات متحده عربی آماده می‌شوند، بر سر نقشه راهی جدید با هدف متحد کردن تلاش‌ها در سال جاری به توافق برسند.

این نشست پیش‌درآمدی برای فراهم کردن زمینه برگزاری نشست هفت کشور ثروتمند جهان در ماه آینده است. این در حالی است که گروه ۷ در گذشته به دلیل اینکه کشورهای فقیرتر با توجه به کسری بودجه نتوانستند تعهداتشان برای مبارزه با بحران تغییرات اقلیمی را تامین مالی کنند، موفق نشد بدهی‌ کشورهای فقیر را کاهش دهد. افزون بر این، کشورهای ثروتمند نیز به تعهدات خود مبنی بر فراهم کردن ۱۰۰ میلیارد دلار در سال برای مقابله با بحران تغییرات اقلیمی عمل نکردند و این امر اجلاس جهانی مبارزه با تغییرات اقلیمی را با چالش مواجه کرد.

این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که کشورهای ثروتمند میلیاردها دلار برای دامن زدن به جنگ‌ها هزینه می‌کنند اما تعهدات خود را برای تامین نیمی از آنچه سازمان ملل برای فوری‌ترین بحران‌های انسانی نیاز دارد، زیر پا می‌گذارند. گروه ۷ در بیانیه مشترک خود متعهد شد برای رسیدگی به بحران‌های انسانی حاد از جمله بحران اضطراری غذا ۲۱ میلیارد دلار اختصاص دهد؛ در حالی که سازمان ملل براورد کرده است که برای کاهش این بحران حدود ۵۵ میلیارد دلار نیاز دارد.

با توجه به اینکه در اجلاس پاریس درباره بسیاری از مسائل چالش‌برانگیز از جمله بدهی کشورهای فقیر به‌ویژه کشورهای آفریقایی، مسائل مربوط به تغییرات اقلیمی و تلاش برای کاهش سرعت آن، چالش‌های پیش روی زنجیره تامین غذا و راه‌های مقابله با آن بحث و بررسی خواهد شد، بنابراین باید موضوع‌های یادشده را برجسته کنیم تا بتوانیم  به میزان جدیت و تبعات آن‌ها به‌‌درستی پی‌ ببریم.

موضوع بدهی کشورهای فقیر در راس دستورکار اجلاس پاریس قرار دارد؛ زیرا صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود که اوایل سال ۲۰۲۳ منتشر شد، هشدار داد که بدهی‌ خارجی کشورهای آفریقایی طی دو دهه گذشته دو برابر شده و تا پایان سال ۲۰۲۲، به حدود یک تریلیون دلار رسیده است. ۶۶ درصد این بدهی‌ها در ۹ کشور متمرکز شده است و آفریقای جنوبی با ۱۵ درصد در راس آن‌ها قرار دارد. این در حالی است که ۲۲ کشور دیگر هم در عمل به تعهدات مالی خود در قبال طلبکاران مشکل دارند، زیرا تسویه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بدهی در سال بودجه بسیاری از این کشورها را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث می‌شود بیش از ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی آن‌ها کسر شود.

گزارش بانک جهانی نیز در حمایت از هشدار صندوق بین‌المللی پول منتشر شد و تاکید کرد که رویدادهای مربوط به بدهی آفریقا بیش از ۱۳۲ میلیون نفر را به دامان فقر می‌اندازد و کشورهای آفریقایی تا سال ۲۰۵۰ بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از دست خواهند داد.

در اجلاس گروه ۲۰ که ۲۱ و ۲۲ نوامبر ۲۰۲۰ در ریاض برگزار شد، عربستان سعودی که ریاست آن دوره را بر عهده داشت از کشورهای عضو خواست به چالش‌های آینده رسیدگی کنند. در نتیجه، کشورهای عضو تعهد خود را برای فراهم کردن بیش از ۲۱ میلیارد دلار به منظور پر کردن شکاف بودجه در سیستم بهداشت جهانی و تزریق بیش از ۱۱ تریلیون دلار به عنوان یک بسته محرک برای حمایت از اقتصاد جهانی اعلام کردند.

در اجلاس مزبور، عربستان سعودی ابتکار تاریخی خود را با هدف تعلیق پرداخت بدهی‌ها آغاز کرد تا به فقیرترین کشورها اجازه دهد در این دوره حساس، پرداخت ۱۴ میلیارد دلار بدهی خود را به تعویق بیندازند.

عربستان سعودی تصریح کرد کشورهای عضو گروه ۲۰ با توجه به اهمیت تداوم همکاری‌های بین‌المللی برای حمایت از فقیرترین کشورها، از بانک‌های توسعه چندجانبه خواسته‌اند در بازه زمانی آوریل تا دسامبر ۲۰۲۰، مبلغ ۷۵ میلیارد دلار به کشورهایی که شرایط بهره‌مندی از این طرح تاریخی را دارند، کمک کنند. البته این بخشی از تعهد کشورهای عضو گروه ۲۰ برای تخصیص ۲۳۰ میلیارد دلار به کشورهای نوظهور و در حال توسعه است تا به آن‌ها برای مقابله با چالش‌های ناشی از همه‌گیری کرونا کمک کند.

در خصوص تغییرات اقلیمی، اجلاس پاریس از کشورهای گروه ۷ و گروه ۲۰ می‌خواهد به منظور ارائه راه‌حل‌های موثر برای مقابله با آثار مخرب تغییرات اقلیمی تعهدات واضح و روشنی داشته باشند. ماموریت بررسی آب‌وهوا که ناسا ژوییه ۲۰۲۲ آغاز کرد، وجود بیش از ۵۰ منبع مسئول انتشار بسیار زیاد متان آلوده‌کننده هوا را نشان داد و دانشمندان سازمان فضایی آمریکا موقعیت مکانی ده‌ها مرکز را که از آسیای میانه و خاورمیانه تا جنوب غربی ایالات متحده گسترده شده‌اند، تعیین کردند.

متان یکی از مهم‌ترین گازهای گلخانه‌ای است که ۸۰ برابر بیشتر از دی اکسید کربن باعث گرمایش زمین می‌شود. به همین دلیل، ۱۰۰ کشور در نشست تغییرات اقلیمی کاپ ۲۶ متعهد شدند تا سال ۲۰۳۰ میزان انتشار گاز متان خود را تا ۳۰ درصد کاهش دهند. با توجه به اینکه میزان انتشار متان برای محدود کردن گرمایش جهانی اهمیت اساسی دارد، ناسا تصمیم دارد همچنان به نظارت بر انتشار گازهای آلاینده زمین ادامه دهد.

البته توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای تثبیت بازارهای انرژی و تسریع روند انتقال به انرژی پاک و پایدار برای جلوگیری از افزایش بیش از ۱.۵ درجه سانتی‌گرادی دمای زمین در صدر فهرست چالش‌ها قرار خواهد داشت. شکی نیست که دستورکار اجلاس پاریس بر تقویت نظم بین‌المللی آزاد مبتنی بر حاکمیت قانون، احترام به منشور سازمان ملل متحد، حاکمیت همه کشورها بر ثروت طبیعی و تمامیت ارضی آن‌ها و احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی تاکید خواهد کرد.

این اجلاس همچنین بر ارتقای اصول تجارت آزاد تاکید خواهد کرد؛ زیرا این امر عامل اصلی توسعه منعطف و پایدار است؛ به‌ویژه در کشورهایی که آسیب‌پذیرترند. در اینجا اهمیت احترام به استانداردها و تعهدات بین‌المللی برای حفاظت از امنیت اقتصاد جهانی، تاکید بر انعطاف‌پذیری اقتصاد جهانی و مقابله با اقدام‌های زیان‌باری که نظام تجارت چندجانبه بر اساس قواعد و هنجارهای بین‌المللی را تضعیف می‌کند، آشکار می‌شود.

اجلاس پاریس خواستار ایجاد زنجیره‌های تامین انعطاف‌پذیر خواهد بود که شفاف، متنوع، ایمن، پایدار و قابل‌اعتماد باشند. این اجلاس همچنین بر لزوم مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی از جمله جرائم مرتبط با قاچاق مواد مخدر و مبارزه موثر با فساد تاکید خواهد کرد.

از آنجا که امنیت غذا و آب از جمله در دسترس بودن زنجیره‌های تولید، کود و منابع انرژی تحت تاثیر تغییرات اقلیمی، از دست دادن تنوع زیستی، درگیری‌های مسلحانه و جنگ‌های تجاری قرار می‌گیرد، اجلاس پاریس بر اهمیت اتخاذ تدابیری برای ایجاد منابع انعطاف‌پذیرتر و پایدارتر، تقویت تلاش‌ها برای پیشگیری و درمان همه اشکال سوءتغذیه و افزایش کمک‌ها به کشورها، مناطق و جوامع آسیب‌دیده تمرکز خواهد کرد.

با توجه به اینکه عربستان سعودی کشوری مهم است و در جامعه جهانی جایگاهی ویژه‌ دارد، دعوت این کشور به اجلاس پاریس به این منظور است تا قدرت‌های بزرگ جهانی منافع و امتیازات خود را با عربستان مبادله کنند و در همرایی با عربستان سعودی به سوی دستیابی به آرمان‌ها و اهداف جهانی گام بردارند. بدون شک، عربستان سعودی با شایستگی بسیاری که دارد، واجد شرایط تبدیل شدن به یک عضو فعال در اجلاس سران «پیمان مالی جدید جهانی» است که در پاریس برگزار می‌شود.

برگرفته از روزنامه مال