در آستانه نشست سران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، در لیتوانی، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، اعلام کرد که پیش‌شرط پیوستن سوئد به ناتو، عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا است.

اردوغان که پیش از این، حضور و فعالیت مخالفانش را در سوئد دلیل مخالفت خود با عضویت این کشور در ناتو اعلام کرده بود، دوشنبه، ۱۰ ژوئیه (۱۹ تیر)، در چرخشی تازه گفت در صورتی که اتحادیه اروپا مذاکرات را درباره پیوستن ترکیه به این اتحادیه از سر بگیرد، آنکارا نیز از عضویت سوئد در ناتو حمایت خواهد کرد.

اردوغان ادعا می‌کند که این پیش‌شرط را قبلا در گفت‌وگوی تلفنی با جو بایدن، رئیس‌ جمهوری ایالات متحده، مطرح کرده است.

رئیس‌جمهوری ترکیه این اظهارات را در حالی بیان می‌کند که قرار است دوشنبه در حاشیه نشست ناتو در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، با اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد، دیدار کند.

اردوغان با اشاره به عضویت تقریبا تمام اعضای ناتو در اتحادیه اروپا، تاکید کرد که بار دیگر در نشست ناتو پیگیر پیوستن آنکارا به اتحادیه اروپا خواهد شد. ترکیه این درخواست را نخستین بار نزدیک به ۵۰ سال پیش به جامعه اقتصادی اروپا، سلف اتحادیه اروپا، ارائه کرده بود.

بعد‌ها با شکل‌گیری اتحادیه اروپا‌، آنکارا در ۱۹۹۹ خود را برای عضویت در این اتحادیه نامزد کرد. مذاکرات رسمی در این ‌باره در ۲۰۰۵ آغاز شد و پس از بیش از ۱۰ سال، به دلیل نگرانی اروپا از نقض حقوق بشر در ترکیه، این مذاکرات متوقف ماند.

طبق اساسنامه ناتو، موافقت تمامی کشورهای عضو سازمان برای پذیرش عضو جدید در این پیمان نظامی ضروری است و عضویت سوئد در ناتو، ماه‌ها است که به مناقشه‌ای میان ترکیه و دیگر اعضای این ائتلاف نظامی بدل شده است.

با وجود فشار غرب بر آنکارا، تا پیش از این، رئیس ‌جمهوری ترکیه پیش‌شرط موافقت خود را با پیوستن سوئد به ناتو، برآورده شدن تمام خواسته‌‌های آنکارا می‌دانست. اردوغان هفته گذشته از سوئد خواست که به سازمان به گفته او «جدایی‌طلب و تندروهای طرفدار فتح‌الله گولن» پناه ندهد. او تاکید کرد که استکهلم باید جلو تظاهرات «تروریست‌ها» را بگیرد.

با بالا گرفتن فشارها، سوئد اخیرا قانون جدیدی برای سخت‌تر کردن تامین مالی یا حمایت از «گروه‌های تروریستی» تدوین کرده است، که آنکارا آن را به اندازه کافی قانع‌کننده نمی‌داند.

با اینکه ترکیه به دلیل «نگرانی‌های امنیتی» با درخواست سوئد برای پیوستن به ائتلاف نظامی غربی مخالفت کرده بود، اعضای ناتو امیدوار بودند که این کشور هر چه زودتر و برای نشست میانه ژوئیه در ویلنیوس، به عضویت این سازمان درآمده باشد.

اینک درست در آغاز نشست ناتو، آنکارا پیش‌شرطی به‌غایت دشوارتر پیش پای متحدان اروپایی ناتو گذاشته است.