ایلان ماسک پیوسته تبلیغ میکرد که «توییتر» (ایکس) یک رسانه واقعی است که بهزودی بساط رسانههای مشهور جهان را برخواهد چید و با نجات مردم از چنگ فریب و جعل، خدمت بزرگی به بشریت خواهد کرد.
پس از آن که تاکر کارلسون، ستاره شبکه فاکس نیوز، کارش را ترک کرد، ایلان ماسک فردی را پیدا کرد که میتوانست این دیدگاه را برای او تجسم بخشد.
بهرغم تلاشهای پیوسته ماسک، واقعیت نشان میدهد که ادعای او نادرست است و ما در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری به رسانههای واقعی نیاز داریم. درست است که ماسک فردی هوشمند، خلاق، مخترع و دارای شخصیتی منحصر بهفرد است، اما آگاهی چندانی از دنیای رسانه ندارد، بنابراین باید اقدامهای نادرستش در این زمینه برای همه روشن شود. ماسک معتقد است که روزنامهنگاری واقعی، جستوجوی هر خبر بیمحتوا و پخش آن برای مخاطبان است.
نمونهای از این کوتهاندیشی را میتوان در پخش مصاحبه یک فرد معتاد به مواد مخدر در شبکه ایکس دید که مدعی بود با باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، رابطه جنسی داشته است. البته این امر، ماهیت رسانه بیمحتوایی را که مبتنی بر ابتذال، رسوایی، شایعهپراکنی و توطئه است آشکار میکند و این الگویی است که مدتهاست در روزنامهنگاری زرد دیده میشود.
اینگونه رسانهها را افراد فرومایه و مزدوران مدیریت میکنند و مخاطبان خاص خود را دارند، افرادی که برای دستیابی به آرامش شخصی خود، همواره بهدنبال خبرهای نادرست و رسواییهای افراد مشهور و موفقاند.
رسانههای اجتماعی بسیاری در ایالات متحده وجود دارند که بر پایه ترویج نظریههای توطئه فعالیت میکنند و برخی از آنها سیاست نژادپرستی را دنبال میکنند.
چندی پیش، نژادپرستی را دیدم که هنوز به برتری سفیدپوستان معتقد بود و دیگری که با مسلمانان و یهودیان دشمنی داشت. همچنین کسانی را دیدم که درباره رسواییها، روابط جنسی و مصرف مواد مخدر صحبت میکردند.
هرچند این نوع روزنامهنگاری بیبندوبار همواره وجود داشته است، اما کاری که ایلان ماسک انجام داد این بود که این شایعه را پذیرفت و آن را در یک رسانه مشهور و ازطریق یک مجری معروف پخش کرد. با این حال، او همچنان معتقد است که برای مردم نمونهای از روزنامهنگاری واقعی را ارائه میکند.
البته کارلسون که در عمق تئوریهای توطئه فرو رفته است نیز به همین شیوه از روزنامهنگاری باور دارد و اکنون میتوان متوجه شد که چرا شبکه فاکس نیوز به اخراج او اقدام کرد.
فاکس نیوز بهرغم اینکه یک شبکه بزرگ رسانهای است، اما هنجارها و معیارهای روزنامهنگاری وجود دارد که نمیتوان آنها را نادیده گرفت. در نتیجه، بهنظر میرسد که فاکس نیوز نتوانست کارلسون را مهار یا تحمل کند و سرانجام ناگزیر شد او را از کار برکنار کند.
کارلسون علاقه بسیاری به اخبار مرتبط با رسواییهای مبتنی بر توطئه دارد. او ایدههای وهمی بسیاری را مطرح کرد و بر این باور بود که واکسن کرونا نوع حیلهگری برای کسب درآمد است. افزون بر آن، او این توطئه را ترویج میداد که «عربستان سعودی در حوادث ۱۱ سپتامبر دست داشته است».
این در حالی است که رسانههای واقعی بهرغم اختلافهای سیاسی و شخصی، هرگز به این سطح از فرومایگی تنزل نمیکنند. رسانههای واقعی به منابع تاییدشده تکیه میکنند، اطلاعات را قبل از ارائه مورد بازبینی قرار میدهند، از پخش رسواییهای شخصی امتناع میورزند و توطئههایی که در محافل و قهوهخانهها بدون سند دستبهدست میشود را نادیده میگیرند تا اعتبار خود را حفظ کنند.
البته همین امر، این رسانهها را از رسانههای اجتماعی که اغلب به شیوهای تبلیغاتی عمل میکنند، به صحت یا تایید اطلاعات اهمیت نمیدهند و در بهترین حالت، استانداردهای حرفهای را اشتباه میگیرند، متفاوت میکند. پرداختن به این اقدام به شرطی قابلپذیرش است که رسانهای که خبرهای بیمحتوا و شایعهپراکنی نشر میدهد، خود را بهعنوان یک رسانه واقعی معرفی نکند، اما ایلان ماسک که رسانه اجتماعی خود را رسانه واقعی و بیطرف مینامد، روش روزنامهنگاری زرد را دنبال میکند.
با این حال، شاید بتوان رفتار ماسک را توجیه کرد، چرا که او درصدد انتقامجویی از رسانهها و افرادی است که بهشدت از ایدههای فرهنگی و رویکرد سیاسی او انتقاد میکنند و در نهایت از او چهرهای غیرقابلاعتماد به تصویر کشیدهاند. البته ماسک تنها قربانی انتقادهای تند و تیز این رسانهها نیست، بلکه افراد بسیاری در این عرصه در معرض حملات انتقادی و گزنده این رسانهها قرار گرفتهاند.
متاسفانه رسانههای بسیاری در باتلاق بازی قطببندی و جانبداری فرو افتادهاند و این خود دلیلی برای ظهور رسانههای بیمحتوا و عاملی برای عقبنشینی رسانههای واقعی از ایفای نقش در برخی از زمینهها است. اما این چالش، حقیقت را تغییر نمیدهد، زیرا میان رسانههای اجتماعی و خبرهای بیمحتوایی که در آنها نشر میشود و رسانههایی که پیوسته در راستای انتقال اطلاعات درست و دقیق تلاش میکنند، تفاوت بسیاری وجود دارد.
رسانههای واقعی هرگز اجازه نمیدهند یک فرد معتاد با مخاطب قرار دادن میلیون انسان، مدعی شود که در اتاق تاریکی در یک هتل ارزان با رئیسجمهوری پیشین آمریکا همبستر شده است.
برگرفته از روزنامه الشرقالاوسط