در سال‌های اخیر، نشانه‌های زیادی وجود داشته که می‌گوید درگیر شدن دنیا با خطرات جهانی از تغییرات اقلیمی گرفته تا جنگ در اوکراین، باعث شده است گزارش‌های بی‌وقفه نزاع میان اسرائیل و فلسطینیان به‌شکل فزاینده‌ای خستگی و دلزدگی به وجود آورند.

اما اینکه تصور کنیم وقایع نخستین ساعات صبح شنبه در غزه صرفا «ادامه همان نوع»‌ درگیری‌ها هستند، اشتباهی بزرگ مرتکب شده‌ایم.

اگرچه تعداد دو هزار و ۲۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰ حمله موشکی براوردشده از این منطقه ظرف چند ساعت زیاد است، در گذشته نیز تعداد زیادی از این نوع حملات رخ داده است.

اما این نفوذ غیرمنتظره و گسترده شبه‌نظامیان مسلح حماس و جهاد اسلامی به قلب جوامع جنوب اسرائیل، کشتن، زخمی کردن و ربودن غیرنظامیان و نیز سربازان به‌شدت تهدیدآمیز است. در واقع از مدت‌ها پیش از انتفاضه دوم، ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ یا در هیچ‌یک از چهار جنگ مرگبار غزه در قرن حاضر، چنین اتفاقی رخ نداده است.

بسیاری از جزئیات رویدادهای جاری هنوز نامشخص‌اند.

با گذشت زمان، بی‌شک یک پژوهش داخلی در اسرائیل انجام خواهد شد تا مشخص شود چگونه سازمان اطلاعاتی بسیار پیشرفته این کشور نتوانست این عملیات را در آخرین روز تعطیلات یهودی سوکوت پیش‌بینی کند.

یا اینکه چگونه ارتش این کشور نتوانست جلو خروج یگان‌های شبه‌نظامی‌ راــ گویا به رهبری محمد ظیف، رهبر نظامی حماس که اسرائیلی‌ها سال ۲۰۰۶ او را به‌شدت زخمی کردند و تقریبا کشته شده بود‌ــ از منطقه ساحلی کاملا محافظت‌شده‌ای که حدود دو میلیون فلسطینی در آن زندانی‌اند، بگیرد.  

اما این به این سوال که حماس به‌ عنوان جریان اصلی درون غزه، از این کشتار بی‌سابقه چه هدفی دارد، پاسخ نمی‌دهد.

البته حماس به‌سادگی می‌تواند ادعا کند که این حملات را در واکنش به مشکلات و انتقادهای واقعی مردم عادی فلسطین انجام داده است. از جمله محاصره طولانی غزه که تقریبا اقتصاد داخلی آن را نابود کرد و نیز دیوار دفاعی اخیر؛ در واکنش به تظاهرات در امتداد دیوار مرزی که روزانه به ۲۰ هزار تن برای کار در اسرائیل مجوز می‌دهد.  

خشونت ساکنان یهودی شهرک‌ها که دولت‌های غربی در قوانین بین‌المللی آن‌ها را غیرقانونی می‌دانند، در برابر همسایگان فلسطینی‌شان در نواحی اشغالی کرانه باختری‌ــ از هر دو طرف‌ــ به‌شدت بالا گرفته است‌ اما تشدید رفتارهای عدوانی که اغلب با پذیرش ضمنی ارتش رخ می‌دهد، آن را برانگیخته است.

و یکی از مواردی که رهبران حماس آخر همین هفته مکرر عنوان کرده‌اندــ «هتک حرمت» شهرک‌نشینان راست‌گرای اسرائیلی به مسجدالاقصی اورشلیم با تصمیم به اقامه نماز در مجاورت آن است. فلسطینی‌ها این را نقض وضعیت موجود اطراف محوطه مسجد می‌دانند که اعراب آن را حرم شریف و یهودیان کوه معبد می‌نامند.

شاید حماس از گفته جهاد اسلامی، جناح رقیب تحت حمایت ایران (و برخی شبه‌نظامیان آن) در مورد انفعال آشکار آنان در برابر این شرایط که برای فلسطینیان روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود، تحریک شده است.

اما هیچ‌یک از این‌ها تشدید شیوه‌های عملیاتی این گروه به حمله زمینی به جوامع جنوبی اسرائیل را که از دیروز آغاز شد، کاملا توضیح نمی‌دهد‌ــ حتی از دید بسیاری از دوستان فلسطینیان و دشمنان آن‌ها این اقدام را  توجیه نمی‌کند، تشدید شیوه‌های عملیاتی این گروه به حمله زمینی به جوامع جنوبی اسرائیل را که از دیروز آغاز شد، کاملا توضیح نمی‌دهد.

به‌ویژه جنگی که اکنون نتانیاهو اعلام کرده، جان تعدادی نامعلوم از غیرنظامیان فلسطینی غزه را به خطر انداخته و حتی حمله زمینی به نوار غزه که اسرائیل از سال ۲۰۱۴ از آن روی گرداند، لزوما منتفی نیست.

راننده‌ای در غزه که ۲۰ سال است او را می‌شناسم، با من تماس گرفت و گفت: «در غزه همه می‌ترسند. هیچ‌کس نمی‌داند قرار است چه اتفاقی بیفتد.»

ممکن است حماس به این نتیجه رسیده باشد که اختلاف‌های داخلی اسرائیل بر سر تلاش‌های راست‌گراترین دولت تاریخ این کشور برای تضعیف دادگاه عالی آن را به‌حدی ضعیف کرده است که امکان حمله را فراهم کند.

و مطمئنا برخی خطاهای اطلاعاتی که حماس توانست از آن‌ها بهره‌برداری کند، ممکن است ناشی از پریشانی‌های داخلی این کشور باشد.

اما مشکل این استدلال این است که سیاستمداران ناسیونالیست راست افراطی داخل به‌ویژه کسانی که بر ائتلاف نتانیاهو تاثیر می‌گذارند، جزو افرادی‌اند که بیشترین تدابیر سختگیرانه را در مقابل منطقه غزه مطالبه می‌کنند.

افزون بر این، با لغو تظاهرات روز شنبه علیه تجدیدنظر در دادگاه عالی، نیروهای ذخیره ارتش که در اعتراض، دست از کار کشیده بودند، به نشانه وحدت ملی برای انجام وظیفه بازگشتند.

متن توییت:

می‌توانم تصور کنم یک زن از اسارت به دست این همه اسلامگرا چه وحشتی دارد.

از دیدن تمام آن تصاویر غیرنظامیان بی‌گناهی که یکی یکی با شعار الله اکبر به دست این تروریست‌ها سلاخی می‌شوند دلم خون می‌شود.

دریا صفایی، نماینده مجلس، ۷ اکتبر ۲۰۲۳

این هم امکان دارد که وجود ده‌ها گروگان اسرائیلی که اکنون در بازداشت جناح‌های مسلح در غزه به سر می‌برند‌ــ مانند زنی وحشت‌زده‌ در ویدیویی که تاییدشده نیست اما معقول به نظر می‌رسد و تحت حراست مسلحانه در خیابانی در غزه نشان داده شده است‌ــ اسرائیل را از یورش گسترده به نوار غزه بازدارد اما از الان به نظر می‌رسد با گزاره‌ای پذیرفتنی فاصله داشته باشد.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، روز شنبه گفت که حماس «اشتباهی بزرگ» مرتکب شد. این حرف شبیه لفاظی‌های معمول اسرائیل در مواجهه با تنش‌های غزه به نظر می‌رسد.

پیش‌بینی رویدادهای روزهای آتی حتی چند ساعت دیگر تقریبا ناممکن است. اما اکنون تصور اینکه گالانت اشتباه کرده باشد، نادرست به نظر می‌رسد.

دونالد مکینتایر، نویسنده کتاب «غزه: مهیای طلوع» است.