کمبود ویتامین دی یکی از شایع‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای در جهان است. اگر ویتامین دی کافی را از طریق رژیم غذایی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت نکنید، با سطوح پایین این ویتامین در بدن مواجه خواهید شد. در برخی موارد هم مصرف برخی داروها و بیماری‌ها تولید ویتامین دی در بدن را دشوار می‌کنند.

به گزارش وری‌ول هلت، سطوح پایین ویتامین دی باعث ضعف عضلانی، خستگی، ریزش مو و سایر علائم می‌شود. ویتامین دی بر اکثر سیستم‌های بدن تاثیر می‌گذارد و برای سلامت عمومی مهم است.

چه کسانی مقدار کمی ویتامین دی دریافت می‌کنند؟

نوزادانی که تنها با شیر انسان تغذیه می‌شوند.

افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند افرادی که نمی‌توانند بیرون بروند یا افرادی که تمام پوست خود را می‌پوشانند.

افراد مسن، زیرا با افزایش سن، پوست بدن ویتامین دی ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید را سنتز نمی‌کند.

افراد چاق یا کسانی که جراحی کوچک کردن اندازه معده را (برای لاغری) انجام داده‌اند.

ویتامین دی، یک ویتامین محلول در چربی است. اگر روده شما چربی را به خوبی جذب نمی‌کند، این امر در جذب ویتامین دی حل‌شده در چربی، اختلال ایجاد می‌کند.

شرایطی که در این فرایند اختلال ایجاد می‌کند، عبارتند از: بیماری سلیاک، بیماری کرون، فیبروز سیستیک، کولیت زخمی و برخی از بیماری‌های کبدی و کلیوی.

همچنین برخی داروهای خاص مانند داروهای کلسترول، استروئیدها، از جمله پردنیزون، داروهای کاهش وزن و برخی داروهای تشنج، برسطح ویتامین دی بدن تاثیر می‌گذارند.

اغلب افرادی که کمبود ویتامین دی دارند، علائم خاصی را نشان نمی‌دهند و این علائم تا زمانی که عوارض وجود نداشته باشد، آشکار نمی‌شوند. به‌عنوان مثال، ممکن است تا زمانی که دچار شکستگی نشوید، ندانید که استخوان‌های شکننده دارید.

علائم کمبود ویتامین دی

بدن شما برای جذب کلسیم به ویتامین دی نیاز دارد، و کلسیم برای سلامت استخوان‌ها بسیار مهم است. همچنین ویتامین دی برای عضلات، سیستم عصبی و سیستم ایمنی هم مهم است.

علائم کمبود ویتامین دی عبارتند از: مشکلات خواب،‌ خستگی، درد استخوان و درد عضلانی، ضعف عضلانی، انقباضات عضلانی، لرزش یا گرفتگی (اسپاسم)، افسردگی، تغییرات خلق‌و‌خو، ریزش مو، کمبود اشتها، پوست رنگ‌پریده، سوزن سوزن شدن در دست و پا و به راحتی بیمار شدن.

ویتامین دی شاید تاثیر مستقیمی بر تغییرات وزن نداشته باشد، با این حال، عوامل مرتبط به آن در کاهش یا افزایش وزن موثرند، از‌جمله علائمی مانند بی‌اشتهایی و خستگی، برخی شرایط پزشکی و داروها، چاقی، داروهای کاهش وزن و جراحی کاهش وزن.

ممکن است به دلیل رژیم غذایی، قرار نگرفتن در معرض نور خورشید، یا به‌دلیل برخی بیماری‌ها یا داروها، به کمبود ویتامین دی مبتلا شوید. بنابراین تشخیص و شروع درمان بسیار مهم است، زیرا کمبود شدید ویتامین دی در کودکان به راشیتیسم یا نرمی استخوان منجر می‌شود.

از نشانه‌های راشیتیسم می‌توان به بدشکلی استخوان‌ها، توقف رشد در استخوان‌ها، و استخوان‌های شکننده اشاره کرد.

کمبود ویتامین دی در بزرگ‌سالان هم به موارد زیر منتهی می‌شود:

استئومالاسی: نرم شدن استخوان‌ها که نسخه بزرگسالی راشیتیسم است.

استئوپنی: تراکم استخوان پایین که پیش‌زمینه پوکی استخوان است.

پوکی استخوان: وضعیتی که با استخوان‌های ضعیف و شکننده تعریف می‌شود. استخوان‌ها در این حالت به راحتی شکسته می‌شوند.

کمبود ویتامین دی در بدن همچنین با بیماری‌‌های مزمن مانند سرطان، بیماری قلبی، دیابت، بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی و اختلالات عصبی و روانی در ارتباط است.

برای اندازه‌گیری سطح ویتامین دی در بدن می‌‌‌توانید از طریق مراجعه به متخصص و آزمایش خون، اقدام کنید.

در برخی موارد بیماری‌های دیگر علائم مشابه کمبود ویتامین دی در بدن را نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال، علائمی مانند ضعف عضلانی، خستگی و مشکلات خواب می‌تواند شبیه بیماری‌های مزمن، از‌جمله ام‌اس و فیبرومیالژیا باشد. همچنین علائمی مانند کم‌‌اشتهایی، غم، اندوه و تغییرات خلقی شاید نشانه‌های اختلال خلقی مانند افسردگی‌اند.

در چنین مواردی بهتر است تمام نشانه‌ها را به متخصص یا کارشناس مربوط شرح دهید.

چقدر ویتامین دی نیاز داریم تا کمبود بدن جبران شود؟

باید این نکته را در نظر داشته باشیم که نیاز بدن به ویتامین دی با افزایش سن تغییر می‌کند. اما مقادیر توصیه در واحد‌های بین‌المللی ارائه می‌شوند که عبارتند از:

تولد تا یک سالگی: ۴۰۰ واحد بین‌المللی

سن یک تا ۷۰ سال: از جمله کسانی که  در دوران بارداری یا شیردهی به سر می‌برند: ۶۰۰ واحد

سن ۷۱ و بالاتر: ۸۰۰ واحد

می‌توانید ویتامین دی را از طریق مصرف مولتی‌ویتامین‌ها به سرعت دریافت کنید. اغلب مولتی‌ویتامین‌ها ۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین دی دارند.

همچنین از طریق رژیم غذایی یا با افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سطح ویتامین دی بدن افزایش می‌یابد.

با این حال، ممکن است متخصصان به دلیل خطر سرطان پوست و مضرات قرار گرفتن طولانی‌مدت زیر نور خورشید، آن را توصیه نکنند.

یکی دیگر از موارد تامین ویتامین دی رژیم غذایی سالم است.

البته بسیاری از غذاها حاوی ویتامین دی نیستند، اما با آن غنی شده‌اند.

برخی منابع غذایی سودمند عبارتند از:

ماهی‌های چرب مانند قزل آلا، سالمون، تن و ماهی خال مخالی یا ساردین

قارچ های خام و سفید که در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار گرفته‌اند

تخم مرغ

جگر گاو

از غذاهای غنی‌شده با ویتامین دی هم می‌توان به بیشتر شیرها از‌جمله شیر گاو، شیر بادام و سویا، غلات صبحانه و آب‌ پرتقال و آب میوه‌های دیگر اشاره کرد.

البته بعید به نظر می‌رسد که تنها از طریق نور خورشید و رژیم غذایی، ویتامین دی زیادی دریافت کنید. با این حال، هنگام مصرف مکمل‌ها حتما باید به میزان واحد آن توجه کنید، زیرا مصرف بیش از حد ویتامین دی خطر اثرات سمی را افزایش می‌دهد.

ویتامین دی بیش از حد، سطح کلسیم خون را افزایش می‌دهد و به کلیه‌ها، بافت‌های نرم و استخوان‌ها آسیب می‌رساند.

علائم افزایش ویتامین دی در بدن عبارتند از: کم‌اشتهایی، تشنگی بیش از حد، دفع ادرار مکرر و بیشتر از حد طبیعی، کم‌آبی بدن، یبوست، تحریک‌پذیری، خستگی، ضعف عضلانی، استفراغ و فشار خون بالا.