گزارش تازه دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که خشکسالی و کاهش کشت خشخاش در افغانستان سبب شده است کشاورزان افغان بیش از یک میلیارد دلار درآمد حاصل از فروش تریاک را از دست بدهند.

در این گزارش که روز یکشنبه ۱۳ آبان (پنجم نوامبر) منتشر شده، آمده است که دامنه کشت خشخاش در افغانستان از ۲۳۳ هزار هکتار در سال ۲۰۲۱، به ۱۰ هزار و ۸۰۰ هکتار در پایان سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. 

از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، مقامات این گروه وعده دادند که به تولید غیرقانونی مواد مخدر در افغانستان پایان می‌دهند و در آوریل ۲۰۲۲ کشت گیاه خشخاش را که از آن تریاک و هروئین تهیه می‌شود، ممنوع اعلام کردند.

هرچند طالبان در این گزارش ادعا کرده‌اند که دستور آن‌ها سبب شده است کشت خشخاش نزدیک به ۹۵ درصد در افغانستان کاهش پیدا کند، اما کشاورزان افغان دلیل اصلی کاهش کشت این گیاه را خشکسالی و تغییرات اقلیم عنوان کرده‌اند. 

در گزارش ماه سپتامبر دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد آمده است که با کاهش کشت خشخاش در افغانستان، کشف و ضبط مواد مخدر مصنوعی در این کشور افزایش یافته و افغانستان سریع‌ترین روند تولیدکننده متامفتامین در جهان را پیموده است.

در جدیدترین گزارش این آژانس آمده است که درآمدهای کمتر در طول زنجیره تامین مواد مخدر می‌تواند فعالیت‌های غیرقانونی دیگری مانند قاچاق اسلحه، انسان یا مواد مخدر مصنوعی را افزایش دهد.

بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، تولید تریاک در افغانستان از ۶۲۰۰ تن به ۳۳۳ تن در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. پیش‌بینی شده است که برداشت امسال هروئین نیز ۲۴ تا ۳۸ تن در مقایسه با ۳۵۰ تا ۵۸۰ تن در سال گذشته باشد. 

افغانستان بزرگ‌ترین تولید‌کننده تریاک در جهان و منبع اصلی تولید هروئین قاره اروپا و آسیا است. تولید مواد مخدر یکی از اصلی‌ترین منابع مالی طالبان در جنگ ۲۰ سال گذشته در برابر نیروهای خارجی و حکومت پیشین افغانستان بود. 

کلیدی‌ترین شهرستان‌ها، روستاها و مناطق حاصلخیز استان هلمند در جنوب افغانستان که به پایگاه مواد مخدر معروف بود، در طول چندین سال گذشته در کنترل طالبان بود و رهبران این گروه کارخانه‌های بزرگ تولید مواد مخدر و مشتقات آن را در این استان مدیریت می‌کردند.

بهرامچه، روستای کوچکی در استان هلمند در دو کیلومتری مرز پاکستان، بزرگ‌ترین مرکز تولید، تجارت و صادرات موادمخدر در جهان در طول ۲۰ سال گذشته بود. مقام‌های حکومت پیشین افغانستان بارها تلاش کردند که این منطقه را از طالبان پس بگیرند، اما موفق به این کار نشدند. 

با این حال، ارزش صادرات مواد مخدر افغانستان تا سال ۲۰۲۳ اغلب از ارزش صادرات قانونی آن بیشتر بود. مقامات سازمان ملل می‌گویند که انتظار می‌رود انقباض شدید اقتصاد تریاک عواقب گسترده‌ای برای این کشور داشته باشد، زیرا صادرات مواد مخدر قبل از این ممنوعیت، بین ۹ تا ۱۴ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) افغانستان را تشکیل می‌داد.

غاداولی، مدیر اجرایی دفتر مبارزه با موادمخدر و جرایم سازمان ملل، گفت افغان‌ها برای رفع ضروری‌ترین نیازها، جبران درآمدهای از دست رفته و مبارزه با فقر، به کمک‌های بشردوستانه فوری نیاز دارند.

او تاکید کرد: «افغانستان نیاز مبرمی به سرمایه‌گذاری قوی در معیشت پایدار دارد تا فرصت‌های غیر از تریاک را برای افغان‌ها فراهم کند.»