سردردهای خوشه‌ای و میگرن، اختلالات سردرد پیچیده‌‌اند که با عوارضی چشمگیر و گاه نگران‌کننده، هرچند نه همواره خطرناک، همراهند.

چگونه تفاوت سردرد خوشه‌ای و میگرن را تشخیص دهیم؟

بنا به گزارش وری‌ول هلت، ویژگی‌هایی مانند کیفیت سردرد، نشانه‌ها و عوارض مرتبط  و مدت زمان آن، برای تشخیص سردرد خوشه‌ای و میگرن، سرنخ‌‌های ارزشمندی به ما می‌دهند.

کیفیت و علائم سردرد خوشه‌ای و میگرن 

سردردهای خوشه‌ای همیشه در یک طرف سر رخ می‌دهد و درد تحمل‌ناپذیری در اطراف چشم، ابرو یا شقیقه ایجاد می‌کند.

این سردرد به صورت سوزنی‌شکل یا کوبنده در سر احساس می‌شود و برخی بیماران آن را با شکستن استخوان یا سنگ‌کلیه مقایسه کرده‌اند.

از دیگر علائم مربوط به آن، می‌توان به قرمز یا اشک‌آلود شدن چشم‌ها، تورم پلک و پیشانی و صورت عرق‌کرده اشاره کرد.

سردرد میگرنی هم اغلب یک‌طرفه است، اما برخلاف سردرد خوشه‌ای، در دو طرف سر هم ر‌خ می‌دهد. این نوع سردرد به صورت ضربانی یا کوبنده ظاهر می‌شود و با تمرین‌های بدنی منظم می‌توان آن را کاهش داد.

علائم مربوط به میگرن عبارتند از: حالت تهوع یا استفراغ، حساسیت به نور و صدا.

علاوه بر این نشانه‌ها، برخی افراد با هاله میگرنی مواجه می‌شوند.

هاله میگرنی شامل عوارض عصبی، مانند توهم دیدن چراغ‌های چشمک‌زن، یا حس کردن بو یا شنیدن صداهایی در ذهن است که وجود ندارند.

برخی از مبتلایان به میگرن هم با مراحل پیش‌درد یا پس‌درد مواجه می‌شوند.

مرحله پیش‌درد، سه روز قبل از بروز سردرد اصلی شروع می‌شود و نشانه‌های مختلفی مانند خمیازه بیش از حد، میل به غذا، تغییرات خلق‌و‌خو و بی‌خوابی دارد.

مرحله پس‌درد نیز تا دو روز طول می‌کشد و شامل نشانه‌هایی مانند تغییرات خلقی، مشکل در تمرکز، خستگی و سفت‌شدن گردن است.

شمار دفعات سردرد‌‌ها

سردردهای خوشه‌ای معمولا یک بار به صورت یک روز در میان، و دو بار طی هشت روز رخ می‌دهند. این سردردها معمولا از الگوی شبانه‌روزی ۲۴ ساعته پیروی می‌‌کنند و اغلب نیمه‌شب و در زمان مشخصی رخ می‌دهند.

برخی افراد هم این نوع سردرد را به صورت چرخه‌ای پشت سر می‌گذارند. بسیاری از افراد شش تا ۱۲ هفته با این نوع سردردها مواجه‌اند و پس از بهبودی، تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها با این نوع حمله سردرد مواجه نمی‌شوند.

افزون بر الگوی شبانه‌روزی، چرخه‌های سردرد خوشه‌ای معمولا با تغییرات فصول همزمان می‌شوند و دوره‌های آن در بهار و پاییز به اوج خود می‌رسد.

برخلاف سردردهای خوشه‌ای، سردردهای میگرنی به صورت چرخه‌ای رخ نمی‌دهند. یکی از استثاهای رایج در سردرد میگرنی، چرخه عادت ماهانه در زنان است که نزدیک به این دوره رخ می‌دهد. سردرد میگرنی در این زمان از افت ناگهانی سطح استروژن، درست پیش از جریان عادت ماهانه، ناشی می‌شود.

افراد مبتلا به میگرن مزمن دست‌کم ۱۵ حمله میگرنی در ماه دارند.

مدت زمان سردردها

سردردهای خوشه‌ای کوتاه و شدیدند. این سردردها از ۱۵ دقیقه تا سه ساعت و میانگین ۴۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشند.

سردردهای میگرنی هم چهار تا ۷۲ ساعت طول می‌کشند؛ هرچند کل حمله‌ها - از جمله هر چهار مرحله پیش از ‌درد، هاله، سردرد و پس از درد - معمولا یک تا دو روز زمان می‌برد.

تاثیر بر کیفیت زندگی

سردرد‌های خوشه‌ای آزاردهنده‌اند و با کاهش کیفیت زندگی همراه‌‌ می‌شوند. اغلب افراد مبتلا به سردردهای خوشه‌ای با افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. این افراد در مقایسه با جمعیت عمومی، تمایل بیشتری به اقدام به خودکشی دارند.

میگرن هم مانند سردرد خوشه‌ای بر کیفیت زندگی، روابط کاری و اجتماعی تاثیر منفی دارد.

افراد مبتلا به میگرن گاهی با شرایط مختلف سلامت روان، مانند افسردگی، اضطراب و اختلال اضطراب پس از سانحه مواجه‌اند.

چه افرادی به سردردهای خوشه‌ای و میگرن مبتلا می‌شوند؟

سردردهای خوشه‌ای تا یک درصد جمعیت جهان را دچار می‌کند. بروز این نوع سردرد صد در مردان، دو تا سه درصد شایع‌تر از زنان است.

افراد در سنین مختلف به این نوع سردرد دچار می‌شوند، اما این بیماری به ندرت کودکان را درگیر می‌کند. افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری‌اند.

سردرد میگرنی شایع‌تر از سردرد خوشه‌ای است و بر حدود ۱۲ درصد از جمعیت جهان تاثیر می‌گذارد که در ایالات متحده آمریکا، معادل ۳۹ میلیون نفر است.

برخلاف سردرد خوشه‌ای، سردرد میگرنی در زنان شایع‌تر و حدود دو تا سه برابر بیشتر از مردان است. این نوع سردرد همچنین در سه تا ۱۰ درصد کودکان و نوجوانان هم گزارش شده است.

چگونه سردرد خوشه‌ای و میگرن را در خانه درمان کنیم؟

هنوز هیچ درمان خاصی برای سردردهای خوشه‌ای و میگرنی شناخته نشده است. با این حال، می‌توان از طریق دارو و درمان‌های خانگی به تسکین این سردردها کمک کرد.

از آنجا که سردردهای خوشه‌ای به سرعت و باشدت ظاهر می‌شوند، همواره مسکن با خود داشته باشید تا بتوانید با آغاز نشانه‌های بروز درد، آن را کنترل کنید.

برخی افراد از تاثیر مثبت کیسه‌های خنک‌کننده و آب سرد در ناحیه درد خبر داده‌اند. بنابراین، همراه داشتن بطری آب یا کیسه یخ ژلی در کیفتان مفید است.

دست‌آخر، از محرک‌‌های سردرد خوشه‌ای مانند الکل و بوهای قوی نظیر بنزین، رنگ، عطر یا مواد شوینده حاوی سفید‌کننده‌ها، اجتناب کنید.

تفاوت دیگر سردرد خوشه‌ای و میگرن این است که خواب می‌تواند به سردرد میگرنی کمک کند، اما فرد مبتلا به سردرد خوشه‌ای، آشفته است و اغلب در اتاق قدم می‌زند.

از دیگر درمان‌های خانگی میگرن عبارتند از:

۱. کمپرس یا کیسه آب یخ روی گردن خود قرار دهید

۲. انجام حرکات کششی گردن

۳. آب بنوشید؛ به‌ویژه اگر دچار تهوع شده باشید

۴. از عوامل محرک یا تشدیدکننده مانند ورزش یا الکل اجتناب کنید

در موارد حاد سردردهای خوشه‌ای و میگرنی، بهتر است به پزشک متخصص رجوع  کنید.