جان ساپکو، بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان، روز سه‌شنبه، ۲۳ آبان (۱۴ نوامبر)، در نشستی در مجلس نمایندگان آمریکا، از فساد گسترده در رژیم طالبان و سوءاستفاده مقامهای طالبان از کمک‌های بشردوستانه ارایه شده از سوی آمریکا پرده برداشت و همچنین از خطر تبدیل شدن کمک‌های آمریکا به افغانستان به عنوان «منبع تغذیه تروریسم» هشدار داد.
جان ساپکو در این نشست گفت: «[سازمان‌های امدادرسان در افغانستان] در مجموع ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار از وجوه مالیات دهندگان ایالات متحده را تحت عنوان مالیات، کارمزد و عوارض به طالبان پرداخت کرده‌اند.»
دفتر بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان، ارقام و جزئیات در مورد دستبرد طالبان به کمک‌های بشردوستانه و سوءاستفاده مقامهای این گروه از این کمک‌ها را از طریق مصاحبه با کارکنان سازمان‌های بین‌المللی از جمله کارمندان اداره توسعه بین‌المللی آمریکا در افغانستان به دست آورده است.
ساپکو گفت که آمریکا در دوسال سلطه طالبان بر افغانستان، بزرگترین کمک کننده به این کشور است و تا کنون بیش از ۱۱ میلیارد دلار کمک به افغانستان متعهد شده است که از این میان دو میلیارد و ۵۲ میلیون دلار در بخش کمک‌های بشردوستانه هزینه کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان تاکید کرد: «انحراف کمک‌های بشردوستانه توسط طالبان با توجه به بحران بشردوستانه‌ای که مردم با آن مواجه‌اند و همچنین روابط طالبان با سازمان‌های تروریستی، نگران کننده است.»
جان ساپکو گفت کمک مالی آمریکا به افغانستان، «ممکن است برعلاوه پر کردن جیب مقامهای فاسد [رژیم طالبان]، فعالیت‌های تروریستی را تامین مالی کند.»
پیش از این گزارش‌های ناظران شورای امنیت سازمام ملل متحد، روابط طالبان با سازمان‌های تروریستی بین‌المللی از جمله القاعده، تحریک طالبان پاکستان، حزب اسلامی ترکستان شرقی، جماعت انصارالله، حرکت اسلامی ازبکستان و چند سازمان تروریستی دیگر را که در افغانستان حضور دارند تایید کرده است.
روش‌های طالبان برای اخاذی، درآمدزایی و کنترل بر کمک‌های بشردوستانه
جان ساپکو در مجلس نمایندگان آمریکا، به صورت مفصل در مورد شیوه‌های اخاذی و سودجویی طالبان از سازمان‌های بین‌المللی امدادرسان به ویژه سازمان‌هایی که وجوه کمک شده از سوی دولت آمریکا را دریافت می‌کنند به اعضا این مجلس گزارش داد.
ساپکو گفت مقامهای طالبان به سازمان‌های بین‌المللی فشار می‌آورند تا بستگان، اعضای خانواده، دوستان و افراد مورد نظرشان را در این سازمان‌ها استخدام کنند. نهادهای امنیتی طالبان افرادی را به عنوان جاسوس در سازمان‌های بین‌المللی استخدام کرده‌اند تا بر روند فعالیت این سازمان‌ها نظارت داشته باشند.
بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان افزود: طالبان از کمک‌ها به عنوان منبع حمایت استفاده می‌کنند. مقامات طالبان برای هدایت کمک‌ها به جمعیت مورد نظر خود مداخله می‌کنند و ارزیابی ای سازمان‌های غیردولتی در مورد جایی که بیشتر نیاز است را نادیده می‌گیرند.»
یک فرمانده طالبان در حال توزیع کمک‌های بشردوستانه به زنان در هرات-MOHSEN KARIMI/AFP
جان ساپکو گفت که طالبان با بسیج کمک‌های بشردوستانه به مناطق و جمعیت مورد نظر خود و محروم کردن جمعیت‌های دیگر، «بذر ادامه درگیری را می‌کارند.» او به نقل از یک مقام یک سازمان امدادرسان که در افغانستان کار می‌کند، افزود: «در نهایت افرادی که از کمک‌ها محروم می‌شوند، در برابر شما مقاومت خواهند کرد.»
جان ساپکو با اشاره به اینکه طالبان از کمک‌های دریافتی در سطوح مختلف مالیات می‌گیرند افزود: «طالبان تحت پوشش مالیات بر عایدات، از معلمان و دانش‌آموزان افغان که کمک‌های نقدی بین‌المللی دریافت می‌کنند، پول می‌گیرند.»
شماری از نهادهای بین‌المللی از جمله صلیب سرخ در دوسال گذشته به معلمان، دانش‌آموزان و کارمندان بیمارستان‌ها کمک نقدی می‌کنند تا روند آموزش و بهداشت را سرپا نگه‌دارند، اما طالبان از این پول «مالیه» (مالیات یا باج) می‌گیرند. شماری از معلمان، دانش‌آموزان افغان و نیروی کار در بیمارستان‌ها، بارها در این مورد اعتراض کرده‌اند، اما طالبان افراد معترض را تهدید کردند.
در همین حال مسئولان چندین سازمان بین‌المللی فعال در عرصه بهداشت و درمان به بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان گفتند که مقامهای طالبان «به صورت علنی و بی هیچ نگرانی» به آنان دیکته می‌کنند که افراد مورد نظرشان را به کار جذب کنند.
جان ساپکو گفت برخی مسئولان رژیم طالبان به صورت مشخص به مسئولان سازمان‌های بین‌المللی تاکید کرده‌اند که در جذب نیروی کار، به سربازان این گروه اولویت دهند. ساپکو گفت که افراد سفارشی مقامهای طالبان برای جذب در سازمان‌های بین‌المللی یا اصلا سر کار حاضر نمی‌شوند و فقط حقوق دریافت می‌کنند و یا حاضر می‌شوند و بر روند کار سازمان‌های مذکور نظارت می‌کنند.
ساپکو گزارش داد که کارکنان دولت پیشین افغانستان و افراد متعلق به قوم هزاره، به صورت هدفمند از مشاغل مختلف از جمله بخش امدادرسانی از سوی طالبان حذف شده‌اند.
در روند واگذاری قراردادها اولویت با شرکت‌های متعلق به مقامهای طالبان است
براساس گزارش جان ساپکو در مجلس نمایندگان آمریکا که جزئیات آن در ۱۶ صفحه در وب‌سایت اداره بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان نیز منتشر شد، مقامهای طالبان برای دستبرد زدن به کمک‌های بشردوستانه، به صورت گسترده به ایجاد شرکت‌های خصوصی اقدام کرده‌اند.
در این گزارش آمده است که تنها در سه ماه آخر سال ۲۰۲۲، بیش از صد شرکت جدید غیردولتی در افغانستان ثبت شده‌اند که براساس شواهد چند تن از مسئولان سازمان‌های غیردولتی، مقامهای طالبان در راه‌اندازی این شرکت‌ها و سازمان‌ها دست دارند و هدف آنان به دست آوردن پول از کمک‌های ارایه شده به افغانستان است.
بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان افزود: «در حال حاضر سه دسته سازمان‌های غیردولتی در افغانستان وجود دارد: سازمان‌های ملی، سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌های طالبان.»
این گزارش همچنین می‌افزاید که مقامهای طالبان به سازمان‌های بین‌الملی امدادرسان فشار می‌آورند تا خانه‌ها و خودروهای آنان را اجاره کنند تا از این طریق درآمدزایی کنند. مشخص نیست که مقامهای طالبان در جریان دوسال گذشته، چگونه به خانه‌ها و خودروهای گران‌بها که به طور اجاره در اختیار سازمان‌های بین‌المللی قرار می‌دهند دست یافته‌اند. پیش از این گزارش‌هایی منتشر شده است که نشان می‌دهند مقامهای طالبان، به صورت گسترده خانه‌ها، خودروها، زمین‌ها و سرمایه‌های برجا مانده از مقامهای دولت پیشین افغانستان را تصاحب کرده‌اند.
مقامهای طالبان و دیپلمات‌های سازمان ملل متحد در کابل-WAKIL KOHSAR/AFP
مقامهای طالبان طالبان دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) را نیز مجبور کرده‌اند که افراد مورد نظرشان را در دفاتر این سازمان جذب کنند و قراردادهایی را در بخش‌های مختلف به شرکت‌ها و افراد این گروه واگذار کنند.
همچنین مسئولان سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی در مقابل تامین امنیت کاروان‌های امدادی، کارمندان و دفاتر خود به طالبان پول می‌پردازند.
در گزارش جان ساپکو آمده است که «دور زدن کامل رژیم طالبان غیرممکن است»، چون هرکسی که اسلحه در اختیار دارد، کمک‌ها را نیز کنترل می‌کند.
گزارش می‌افزاید که «تنها راه برای اطمینان از اینکه کمکی به طالبان نرسد، توقف همه کمک‌ها به افغانستان است»، اما این اقدام منجر به سقوط آزاد اقتصاد و قحطی در افغانستان می‌شود.
جان ساپکو در گزارش خود به مجلس نمایندگان آمریکا، «سه خطر» را در مورد کمک‌هایی آتی ایالات متحده به افغانستان زیر سلطه طالبان یادآوری کرد: «خطر هدر رفتن بخش قابل توجهی از کمک‌های بشردوستانه، خطر امنیتی ناشی از رسیدن کمک‌های بشردوستانه به تروریست‌ها و گروه‌های متحد طالبان و خطر سیاسی ناشی از تامین مالی یک دشمن تاریخی ایالات متحده آمریکا.»
اداره بازرس آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار)، که در سال ۲۰۰۸ و برای نظارت بر روند کمک‌های آمریکا به افغانستان ایجاد شد، در دوسال سلطه طالبان بر این کشور، چند گزارش از نحوه عملکرد طالبان در زمینه کمک‌های بشردوستانه آمریکا به افغانستان و نقض گسترده حقوق بشر منتشر کرده است.
گزارش جدید این نهاد در مورد مداخله، دستبرد، اخاذی، باج‌گیری و سوءاستفاده طالبان از کمک‌های ارایه شده دولت آمریکا در دو سال گذشته، به نحوی افشاگری بی‌سابقه از هدر رفتن بخشی از کمک‌های بشردوستانه به افغانستان است.
