به‌رغم تبلیغات گسترده طالبان مبنی بر سرکوب داعش خراسان و مهار تهدید این گروه در افغانستان، داعش همچنان به هدف گرفتن غیرنظامیان، حمله به طالبان ادامه می‌دهد و می‌کوشد نیروی بیشتر جلب و جذب کند. گزارش ۸۰ صفحه‌ای محرمانه و امنیتی یکی از نهادهای رژیم طالبان که یک منبع موثق آن را با ایندیپندنت فارسی به اشتراک گذاشته است، نشان می‌دهد که افرادی از هند، ترکیه، پاکستان، تاجیکستان، ایران، ازبکستان، چین و چچن در صفوف داعش خراسان در افغانستان فعالیت می‌کنند.

براساس فهرست اعضای ارشد داعش خراسان که در این سند درج شده است، در صفوف این گروه افرادی از کشورهای مختلف حضور دارند و هسته‌‌های مرکزی آن در ننگرهار، کنر، تخار، جوزجان، قندوز، بدخشان، کابل و بخش‌‌هایی از پاکستان مستقرند.

براساس این سند، ۵۴ شهروند پاکستان، هفت شهروند تاجیکستان، یک شهروند ایران، سه شهروند چچن، پنج شهروند چین، چهار شهروند  هند و یک شهروند ترکیه در صفوف داعش خراسان شناسایی شده‌اند.

شمار دقیق اعضای داعش خراسان که از کشورهای دیگر به افغانستان سفر کرده‌ و به این گروه ملحق شده‌اند، مشخص نیست. ضیاء سراج، رئیس امنیت ملی دولت پیشین افغانستان، در اردیبهشت ۱۴۰۰ گفت که این نهاد ۴۰۷ تن از شهروندان ۱۴ کشور را، از جمله ایران، پاکستان، ترکیه، اندونزی، بنگلادش، هند و مالدیو به اتهام همکاری و عضویت در داعش خراسان بازداشت کرده است و در زندان‌های افغانستان نگهداری می‎شوند. با فروپاشی دولت پیشین افغانستان و ورود طالبان به شهرها که باعث باز شدن درهای زندان‌ها شد، این افراد و دیگر اعضای داعش خراسان از زندان‌ها آزاد شدند.

شهروندان خارجی عضو داعش خراسان در استان‌های مختلف افغانستان فعالیت می‌کنند و برخی از آنان نیز در مناطق ناامن پاکستان، از جمله ایالت خیبرپختونخوا، حضور دارند. نمونه‌وار، از چهار نفر هندی عضو داعش خراسان که یکی از آنان زن  است، یک نفر در پاکستان و سه تن دیگر در هرات فعالیت می‌کنند.

همچنین، از چهار نفر چچنی، دو نفر در افغانستان و دو نفر در پاکستان مستقرند، اما مسئولیت نظامی آنان در داخل افغانستان است و ممکن است مرتب میان دو کشور در تردد باشند.

در این گزارش نام خانوادگی حدود ۳۰۰ عضو ارشد داعش خراسان نیز درج شده و آمده است که مکان فعالیت بیشتر آنان در شرق، مرکز و شمال افغانستان است. در این میان، مکان فعالیت ده‌ها تن از این افراد هم نواحی مختلف کابل ذکر شده است. بتخاک، بگرامی، پغمان، ارزان‌قیمت، کارته نو، کمپنی و خیرخانه در کابل از مناطقی‌اند که بیشترین اعضای داعش خراسان در آن‌ها حضور دارند. در دوسال گذشته، طالبان چند عملیات نظامی را در مناطق مذکور راه‌اندازی کردند و مدعی شدند که فرماندهان و اعضای طالبان در این عملیات‌ها کشته شده‌اند.

طالبان در فوریه امسال اعلام کردند که اعجاز امین آهنگر، از فرماندهان کلیدی داعش خراسان، در عملیات این گروه در منطقه کارته نو شهر کابل کشته شده است. اعجاز امین آهنگر شهروند هندوستان بود و فرماندهی هندی‌های عضو داعش خراسان را برعهده داشت. اواخر فوریه نیز طالبان از کشته شدن قاری فاتح، از دیگر فرماندهان کلیدی داعش خراسان، در منطقه خیرخانه کابل خبر دادند. اوایل ماه مه، نهادهای امنیتی رژیم طالبان ادعا کردند که مهندس عمر، مسئول شبکه داعش خراسان در کابل، را در منطقه بتخاک کشته‌اند. همچنین در ژوئیه، رسانه المرصاد، ارگان تبلیغاتی اداره استخبارات طالبان، مدعی شد که فردی به نام نجیب که فرماندهی افراد داعش را در نیمروز برعهده داشت، در عملیاتی در شهرستان بگرامی کابل کشته شده است.

شبکه المرصاد هفته گذشته، ۲۹ نوامبر (۸ آذر)، ادعا کرد که در سال جاری میلادی، ۱۲ تن از سرکردگان داعش خراسان در عملیات‌های اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان کشته شده‌اند. شایان ذکر است که طالبان در بسیاری از موارد در شهرهای مختلف افغانستان، غیرنظامیان و نظامیان پیشین افغانستان را به نام «عضو داعش» به قتل رسانده‌اند.

حدود یک ‌ماه پیش افراد طالبان سه مرد جوان را در حومه شهر مزارشریف گلوله‌باران کردند و نهادهای امنیتی این گروه مدعی شدند که اعضای داعش را کشته‌اند. دریافت‌های ایندیپندنت فارسی از نزدیکان افراد کشته‌شده و منابع خبری در مزارشریف نشان می‌دهد که کشته‌شدگان، شهروندان غیرنظامی افغانستان به نام‌های احمد فهیم، اسدالله و عیسا خان بودند و در حال بازگشت از یک مراسم ازدواج از شهر شبرغان به مزارشریف، به دلیل بی‌توجهی به هشدارهای نیروهای طالبان در ایست بازرسی در حومه شهر، به ضرب گلوله ماموران ایست بازرسی کشته شدند.

حاجی زید، سخنگوی استانداری طالبان در بلخ، در مطلبی که در شبکه اکس (توییتر سابق) منتشر کرد، قربانیان آن حادثه را کسانی خواند که از هند و تاجیکستان برای عملیات نظامی به افغانستان اعزام شده‌اند، و ادعا کرد که ۵۰ هزار دلار آمریکایی پول نقد و مقداری اسلحه از نزد آنان به دست آمده است. این ادعا در حالی مطرح شد که در ویدیوها و عکس‌های  محل کشته شدن این افراد، هیچ‌ نشانی از اسلحه و پول نقد دیده نمی‌شد.

حوادث مشابهی نیز در دوسال گذشته در دیگر شهرهای افغانستان، از جمله در کابل، هرات و مناطقی در شرق کشور رخ داده است. به دلیل محدودیت‌های شدیدی که طالبان بر رسانه‌ها وضع کرده‌اند و همچنین مطالب هدفمندی که رسانه‌های تحت کنترل این گروه منتشر می‌کنند، شمار و اطلاعات دقیقی از شهروندان غیرنظامی و نظامیان پیشین افغانستان که به اتهام یا با ادعای همکاری با داعش به دست طالبان کشته شده‌اند، در دست نیست.

سال گذشته دیده‌بان حقوق بشر در گزارش تحقیقی، از کشتار گسترده افراد در شرق افغانستان به اتهام عضویت در داعش خبر داد. در این گزارش آمده بود که افراد دارای عقاید سلفی‌گری، بدون اینکه عضویتشان در داعش اثبات شود، به شیوه‌های مختلف به قتل رسیده‌اند. برخی از این افراد شبانه به درخت حلق‌آویز شده و برخی دیگر با بستن سنگ به بدنشان، در کانال آب رها شده‌‌اند.

در مقابل، داعش خراسان نیز برای انتقا‌جویی از طالبان، در دوسال گذشته چند مقام و فرمانده ارشد طالبان را در حمله‌های انتحاری هدف قرار داد و به قتل رساند. مولوی داوود مزمل که در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ استاندار طالبان در ننگرهار بود، مارس امسال، زمانی که در مسند استاندار بلخ کار می‌کرد، در حمله مهاجم انتحاری داعش کشته شد.

در کنار این موارد، شمار زیادی از افراد نیز به اتهام عضویت در داعش در زندان‌های طالبان به‌سرمی‌برند.

در ماه‌های اخیر شماری از دیپلمات‌های کشورهای مختلف از مبارزه طالبان با داعش سخن گفته‌اند. از جمله یک دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در نشست دوم آذر در مسکو که با محتوای مخالفت با طالبان برگزار شد، مدعی شد که اقدام‌های طالبان ضربات جدی به داعش خراسان وارد کرده و باعث تضعیف این گروه شده است.

مقام‌های آمریکایی نیز با ستایش اقدام‌های طالبان در برابر داعش خراسان، چندین بار در دوحه با عبدالحق وثیق، رئیس اداره استخبارات طالبان، ملاقات کردند. جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده،  تیرماه امسال گفت که آمریکا در مبارزه با القاعده، از طالبان کمک گرفته است. هرچند بایدن در این‌باره احتمال دخیل بودن یا نبودن آمریکا در جنگ طالبان با داعش چیزی نگفت، گفته می‌شود که نهادهای نظامی آمریکا تحت عنوان مبارزه با داعش، حمایت‌های مالی و فنی در اختیار نهادهای نظامی طالبان قرار می‌دهند.

با این حال، داعش خراسان همچنان تهدید باالقوه‌ای در افغانستان به‌شمار می‌رود که بخشی از هدف اساسی آن، نفوذ و راه‌اندازی حمله‌های خرابکارانه در آسیای مرکزی و چین است. داعش خراسان اخیرا در مجله‌های اینترنتی خود، بر راه‌اندازی حمله به منافع چین در افغانستان تاکید کرده است و با انتقاد از همکاری چین با طالبان، به مقام‌های این کشور هشداد داده‌ است که انتقام مسلمان اویغور را که در زندان‌های چین محبوسند، خواهد گرفت.

دو مهاجم داعش خراسان در آذر سال گذشته به محل اقامت شهروندان چینی در کابل حمله کردند که در اثر آن پنج شهروند چینی مجروح، و سه شهروند افغان کشته شدند.

با اینکه طالبان بر سراسر افغانستان تسلط دارند و هیچ‌یک از روستاهای این کشور در کنترل مخالفان این گروه نیست، داعش خراسان توانسته است نیروی زیادی از میان مردان عمدتا جوان جذب کند. گزار‌ش‌های متفاوتی از تعداد جنگجویان داعش خراسان وجود دارد که بیانگر اطلاعات و دریافت‌های متفاوت کشورهای مختلف است. مقام‌های روسی شمار جنگجویان داعش خراسان را حدود شش هزار نفر می‌دانند، اما  کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل شمار این افراد حدود ۲۵۰۰ نفر برآورد کرده‌اند.