بر اساس تازهترین شاخص تغییرات اقلیمی، افغانستان ششمین کشور متاثر از این تغییرات است. نشریه دیپلمات گزارش داد که بر اساس پیشبینیهای «آژانس حفظ محیط زیست افغانستان» که با همکاری برنامه حفظ محیط زیست سازمان ملل متحد در ۲۰۱۵ تهیه شده است، تا ۲۱۰۰ میلادی، افغانستان شاهد افزایش شدید دمای هوا همراه با کاهش منابع آبی خواهد بود. از آنجا که حدود ۸۰ درصد مردم افغانستان برای زندگی و معیشت خود به منابع طبیعی متکیاند، این تغییرات تاثیر سوء بسیار شدید و عمیقی بر زندگی مردم خواهد گذاشت. افغانستان از ۲۰۲۰ تاکنون سه خشکسالی متوالی را از سر گذرانده است. این شرایط باعث شده است که زمینهای بارانندیده به شدت خشک شوند. در آغاز ۲۰۲۳ چرخه خشکسالیها با بارانهای شدید متوقف شد، اما این بارانها به سیلهای مدهش انجامید، زیرا زمین پس از مدت طولانی خشک ماندن، توان جذب آب را از دست میدهد. به همین دلیل، بارانها جذب زمین نشد و به صورت سیل به زندگی مردم هجوم آورد و باعث تخریبهای گسترده و مرگ دهها تن شد.
مشکل اساسیای که کارشناسان اقلیمی را درباره وضعیت افغانستان نگران کرده است، بیتفاوتی رژیمی است که اینک قدرت را در این کشور در دست دارد. طالبان در نخستین گام پس از قدرت گرفتن در افغانستان، اداره ملی تنظیم آب را منحل کردند. این اداره دولتی برای تنظیم و مدیریت آب ایجاد شده بود. با سلطه طالبان بر افغانستان، هزاران کارشناس امور آب، این کشور را ترک کردند، زیرا امنیت جانی خود را زیر سلطه طالبان در خطر میدیدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رژیم طالبان هیچ نشانهای از توجه به اقداماتی که برای کاهش اثرات تغییرات آبوهوایی نیاز است، ارائه نکرده است. هیچ یک از این مسائل، از جمله برنامه ترویج انرژی پاک، برای امارت طالبان که امیدوار است کشور را بر اساس شریعت یا قوانین اسلامی اداره کند، اولویت ندارد. از این هم بدتر، گزارشهای رسانهای نشان میدهند که طالبان با کمبود نقدینگی و قطع کمکهای بینالمللی، از معادن زغالسنگ برای افزایش درآمد استفاده میکنند. سلطه طالبان همچنین همکاری جامعه جهانی را برای بهتر شدن وضعیت اقلیمی در افغانستان، متوقف کرده است؛ از جمله پروژه استفاده از انرژی خورشیدی در مناطق روستایی که با هزینهای بالغ بر ۲۱.۴ میلیون دلار که با حمایت صندوق بینالمللی آبوهوای سبز تامین میشد. پروژه ایجاد فهرست ملی کربن نیز که پروژهای ۳۶ میلیون دلاری با بودجه تسهیلات جهانی محیط زیست بود، متوقف شده است. در کنار اینها چندین پروژه سبز به ارزش ۹۰ میلیون دلار نیز در دست اجرا بود که حالا نیمه کاره رها شدهاند. خشکسالی، بهشدت به زمینهای زراعتی دشتهای جنوب و باغهای میوه مناطق مرکزی افغانستان ضربه زده است و در حالیکه ۱۰ میلیون شهروند افغانستان دیگر زیر پوشش حمایتی سازمان ملل متحد قرار ندارند، زندگی مردم تا حد جانفرسایی دشوار است.
در چنین شرایط مخاطرهآمیزی، افغانستان از نشست تغییرات اقلیمی کوپ۲۸ (COP28) که از اواخر نوامبر تا اوایل دسامبر در دبی برگزار شد، کنار گذاشته شد. گروه طالبان فقط به انتشار یک اعلامیه و اظهارتاسف از کنار گذاشته شدن افغانستان بسنده کرد و آن را اقدامی سیاسی دانست.
افغانستان برای مقابله با تهدیدها و آسیبپذیریهای فزاینده اقلیمی، به کمک فوری نیاز دارد. اما برخی دولتها بر این باورند که وارد شدن در عرصه مدیریت تغییرات اقلیمی در افغانستان، نیاز به تعامل با طالبان دارد. چنین تعاملی، خطر سوءاستفاده طالبان را از این وضعیت برای گرفتن مشروعیت به همراه خواهد داشت و جامعه جهانی در حال حاضر میلی به اعطای آن به طالبان ندارد.
با این حال، رویکرد جامعه بینالمللی برای منزوی کردن طالبان در دو سال گذشته با موفقیت چندانی همراه نبوده است. به همین دلیل، به نظر میرسد که تغییر رویکرد در حوزه تهدیدهای تغییرات آبوهوایی و اقدام از طریق راهاندازی مجدد پروژههای متوقفشده و مشارکت بیشتر مدنی، دستکم برای شروع، میتواند جان میلیونها نفر را نجات دهد. اما پذیرفته نشدن شرایط و پیشنهادهای دولتهای جهان برای شکل دهی ثبات در افغانستان باعث شده است تا بیشتر پروژهها به حال خودشان رها شوند.
در بیش از دوسال سلطه طالبان بر افغانستان، جامعه جهانی ضمن تاکید بر بر شکلگیری دولت فراگیر در افغانستان، خواستار احترام به حقوق بشر، رعایت کنوانسیونهای بینالمللی، قطع همکاری طالبان با سازمانهای تروریستی بینالمللی و خودداری از نقض حقوق بشری زنان و دختران شده است. رهبران طالبان ضمن خودداری از گفتگو در مورد دولت فراگیر، ادعا میکنند که حقوق بشر در افغانستان رعایت شده است و تروریستهای بینالمللی نیز در این کشور حضور ندارند.