دو سال و شش ماه پس از سلطه طالبان بر افغانستان و توقف صدها پروژه عمرانی بزرگ، بانک جهانی به‌تازگی اعلام کرد که تامین مالی پروژه انتقال و تجارت برق در آسیای مرکزی‌ــ‌‌جنوبی به نام «کاساــ۱۰۰۰» (CASA-1000) را در افغانستان از سر می‌گیرد.
این پروژه ۱.۲ میلیارد دلاری برای انتقال و فروش برق میان چهار کشور قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان و پاکستان طراحی شد و با تکمیل آن، برق تولیدشده در نیروگاه‌های برقابی تاجیکستان و قرقیزستان از طریق افغانستان به این کشور و پاکستان منتقل می‌شود.
پروژه کاساــ۱۰۰۰که در سال ۲۰۱۴ به تصویب رسید و آغاز به کار کرد، در اوت ۲۰۲۱ با فروپاشی دولت پیشین و به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان متوقف شد.
بانک جهانی در بیانیه‌ای در مورد آغاز مجدد این پروژه، توضیح داد که تا قبل از توقف طرح در افغانستان، حدود ۱۸ درصد دکل‌های خط انتقال کاسا در بخش افغانستان ساخته و حدود ۹۵ درصد مواد و تجهیزات موردنیاز برای تکمیل پروژه در آن کشور تامین شده بود. این بیانیه می‌افزاید که با وجود توقف اجرای این طرح در افغانستان، قرقیزستان، تاجیکستان و پاکستان به اجرای کاساــ۱۰۰۰ ادامه دادند و ساخت‌وسازها در هر سه کشور تقریبا تکمیل شده است.
طالبان در دو سال گذشته بارها تلاش کردند کشورهای آسیای میانه را متقاعد کنند برای از سرگیری این پروژه در افغانستان سرمایه‌گذاری کنند، اما به دلیل تحریم‌های مالی آمریکا علیه طالبان، هیچ بانک یا سرمایه‌گذار خصوصی حاضر نشد در این پروژه سهیم شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در بیانیه بانک جهانی اشاره شده است که توقف این پروژه در افغانستان که میان این سه کشور واقع است و در یک موقعیت کلیدی قرار دارد، سبب شد کار نیمه‌تمام باقی بماند، در حالی که این کشورها مجبورند اقساط وام یک میلیارد دلاری را که از بانک جهانی برای این پروژه گرفته بودند، پس بدهند و این سه کشور از بانک جهانی درخواست کرده‌اند برای جلوگیری از ضرر مالی آن‌ها، پروژه کاسا در افغانستان از سر گرفته و تکمیل شود.
بانک جهانی اعلام کرد که برای تکمیل این پروژه و در عین حال اطمینان از اینکه طالبان به وجوه و امور مالی آن دسترسی نداشته باشند، تصمیم دارد تامین مالی پروژه کاسا در افغانستان را به روش «جداسازی حساب‌ها» (ring-fenced) انجام دهد.
از طریق این روش، بانک جهانی می‌تواند تضمین کند که تمامی پرداخت‌ها برای ساخت‌وساز و نیز درآمدهای آینده این پروژه، در خارج از افغانستان مدیریت شود و خارج از ساختارهای تحت کنترل طالبان باشد. در بیانیه بانک جهانی آمده است: «مراحل اجرایی توافق‌شده در زمان تصویب پروژه در سال ۲۰۱۴ شامل استفاده از مشاوران بین‌المللی برای نظارت بر پیشرفت، اجرای طرح با در نظر گرفتن اصول زیست محیطی و اجتماعی بانک جهانی و استفاده از نظارت شخص ثالث برای تایید پیشرفت و تایید فاکتورهای پیمانکاران، هم کاملا رعایت خواهد شد.»
بر اساس گزارش بانک جهانی، برنامه‌ریزی برای ادامه این پروژه در افغانستان طوری صورت گرفته که از ۱۱۰ میلیون دلاری که پس از توقف پروژه در سال ۲۰۲۱ باقی مانده، برای از سرگیری پروژه استفاده شود و هیچ منبع جدیدی مالی برای آن پیش‌بینی نشده است.
این بانک توضیح داد که در مرحله ساخت‌وساز پروژه، بانک جهانی بر اساس تایید صورتحساب‌ها در یک سازمان نظارتی مستقل، مبالغ را مستقیما به حساب‌های خارج از افغانستان پیمانکاران و مشاوران بین‌المللی واریز خواهد کرد و در مرحله عملیاتی، نیز بر اساس مجموعه قوانین، مقررات و موازین بانکی فراسرزمینی (در ابوظبی) عمل خواهد شد تا اطمینان حاصل شود پرداخت‌ها و درآمدها بر اساس قراردادهای تجاری برای اهداف مشخص از جمله خرید برق از تاجیکستان و قرقیزستان هزینه می‌شوند.
در زمان آغاز این پروژه، تامین بخشی از بودجه یک میلیارد دلاری به عهده افغانستان بود. تکمیل پروژه در خاک افغانستان حدود ۲۲۵ میلیون دلار هزینه داشت که بانک جهانی و دولت‌های آمریکا و بریتانیا، بانک سرمایه‌گذاری اروپایی و بانک توسعه اسلامی تامین مالی آن را وعده داده بودند.
