واشینگتن پست روز شنبه ۱۹ اسفند (۹ مارس) در گزارشی آورده است که رژیم طالبان افغانستان گروهی از یوتیوبرها، وبلاگ‌نویسان ویدیویی و چهره‌های تاثیرگذار در رسانه‌های اجتماعی را پرورش می‌دهد تا تصویر مثبتی از این کشور در رسانه‌ها ارائه کنند. طالبان درازای ارائه تصویر و دیدگاه مثبت و تبلیغ «افغانستان امن» امکان دسترسی به سوژه‌هایی را می‌دهد که میلیون‎‌ها بیننده دارند. طالبان پس از بازگشت به قدرت برای دعوت از یوتیوبرهای غربی کمپینی راه انداختند و در این مدت ده‌ها یوتیوبر اهل کشورهای بریتانیا، ایرلند، کانادا، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و آسیایی به افغانستان سفر و بسیاری از آنان وضعیت این کشور را «آرام» و رفتار طالبان را «دوستانه» توصیف کردند.

طالبان که در دهه ۱۹۹۰ میلادی طی شش سال حاکمیت بر افغانستان، تلویزیون‌ها را می‎‌شکستند و نشر و پخش ویدیو را منع کرده بود، اکنون با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، در پی کسب مشروعیت داخلی، ترسیم تصویر مثبت از افغانستان و باز کردن پای گردشگران به افغانستان‌اند. واشینگتن پست نوشت که رژیم طالبان به چهره‌های تاثیرگذار در رسانه‌های اجتماعی برای دسترسی به سوژه‌های پرمخاطب مجوزهای ویژه می‌دهد و آنان را تهدید می‌کند که اگر مطابق با سفارش آنان عمل نکنند مجوزشان لغو می‌‎شود.

یوتیوبرهای پرمخاطبی که به نفع طالبان تبلیغ کنند به وزارت‌خانه‌ها و اماکن دولتی راه داده می‎شوند تا «دستاوردهای» طالبان را نیز به نمایش بگذارند.

واشینگتن پست، پس از گفت‌وگو با ۱۰ فعال افغان در رسانه‌های اجتماعی، نوشت که محتواهای انتقادی درمورد طالبان «به‌دلیل فشار طالبان و خودسانسوری» از یوتیوب و دیگر رسانه‌های اجتماعی ناپدید شده است.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت، چندین نفر از یوتیوبرها، ازجمله اجمل حقیقی، سلحشور کمرک، فیصل مدرس، غلام سخی، ادریس رحیمی و میلاد عزیزی به اتهام نقض قوانین طالبان بازداشت و شکنجه شدند.

FU_rxkJWIAY3FG2.jpeg

در بیشتر موارد، یوتیوبرها به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، مصاحبه با منتقدان طالبان، پخش موسیقی و نشان دادن تصویر زنانی که حجاب مورد تایید طالبان را ندارند بازداشت می‌شوند. با این حال، یوتیوب یکی از شبکه‌های پردرآمد در کشور افغانستان است که فقر و بیکاری در آن از زمان بازگشت طالبان دو برابر شده است. هرچند سیستم بانکی افغانستان تحت تحریم است و معاملات بانکی میان افغانستان و جهان انجام نمی‌شود، اما یوتیوبرهای افغان ازطریق همکارانی که بیرون از افغانستان‌اند به درآمدشان دسترسی پیدا می‌کنند.

با این حال، جک مالون، سخن‌گوی گوگل که مالک یوتیوب است، گفت برخی کانال‌ها را که «محتوای تمجیدکننده یا ترویج حوادث خشونت‌بار» را درمورد افغانستان پخش می‌کنند مسدود کرده است، درحالی‌که رسانه‌های رسمی طالبان، ازجمله تلویزیون ملی افغانستان، خبرگزاری باختر و ده‌ها کانال دیگر، که در یوتیوب فعال‌اند، هر روز در تمجید رهبران و ایدئولوژی طالبان محتوا تولید می‌کنند. اما سخن‌گوی گوگل می‌گوید: «اگر حسابی را پیدا کنیم که گمان می‌رود متعلق به طالبان افغانستان باشد، آن را متوقف می‌کنیم. علاوه بر این، سیاست‌های ما محتوای تحریک‌کننده خشونت را ممنوع می‌کند.»

qad.jpg

یکی تعدادی از کانال‌های معروف طرفداران طالبان در یوتیوب- Gamilqaderi/youtube

در حالی که یوتیوب به یکی از مهم‌ترین ابزار طالبان برای ترویج ایدئولوژی، خلق روایت مثبت از وضعیت افغانستان و پخش شایعات بدل شده است، اعمال قوانین سختگیرانه طالبان بر کاربران و چهره‌های تاثیرگذار در حال افزایش است.

چندین یوتیوبر افغان به واشینگتن پست گفتند که اخیرا از طالبان هشدار دریافت کرده‌اند و نگران‌اند که محدودیت‌ها افزایش یابد. ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی رژیم طالبان، هشدار به یوتیوبرها را تایید کرد و گفت هرکس قوانین را نقض کند هشدار دریافت می‌کند، اما «نقض جدی قوانین ممکن است به اتهامات قانونی منجر شود».

سخن‌گوی طالبان افزود که اگر یوتیوبرها جنبه‌های مثبت را بازتاب دهند می‌توانند آزادانه در افغانستان فعالیت کنند. درحالی‌که طالبان درمورد فعالیت زنان افغان در رسانه‌ها محدودیت‌های زیادی وضع کرده‌اند، اما زنان یوتیوبر کشورهای غربی، بدون رعایت حجاب مورد نظر طالبان، در شهرهای افغانستان سفر می‌کنند و با اعضای این گروه مصاحبه می‌کنند. برخورد دوگانه طالبان با زنان افغان و زنان خارجی موجب انتقادهای فراوان کاربران در رسانه‌های اجتماعی شده است.