پیش از حمله به تالار کنسرت مجتمع تجاری کورکوس در حومه مسکو، داعش خراسان به تجمع رهبران طالبان در مقر آن‌ها در قندهار حمله کرد.

پس از حمله به تالار کنسرت در حومه مسکو که تاکنون به کشته شدن بیش از ۱۵۰ نفر و زخمی شدن ده‌ها تن منجر شده که حال شمار زیادی از آن‌ها وخیم است، داعش خراسان ویدیویی را در پایگاه خبرگزاری رسمی این گروه موسوم به اعماق منتشر کرد که اعضای این گروه را در حال اجرای عملیات نشان می‌داد. داعش ضمن انتشار این ویدیو با افتخار بسیار، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت.

داعش با تمام شاخه‌هایش به فعالیت ادامه می‌دهد. چهارشنبه گذشته (۲۰ مارس) شاخه داعش در جنوب صحرای آفریقا به ارتش نیجر حمله کرد که در نتیجه آن ۳۰ سرباز کشته شدند. ژانویه گذشته هم شاخه داعش خراسان به کلیسایی در استانبول حمله کرد. موارد یادشده نمونه‌هایی از آخرین عملیات داعش در نقاط مختلف جهان‌اند، بنابراین اینکه گروه‌هایی مانند داعش و القاعده نابود شده‌اند و بساط آن‌ها برای همیشه برچیده شده، توهمی بیش نیست و آرزویی است که تحقق آن بسیار دشوار می‌‌کند.

کارشناسانی که عملیات، اظهارات، فعالیت‌ها و استدلال‌های این گروه‌ها را در وب‌سایت‌ها و کانال‌ارتباطی وابسته به آن‌ها از جمله در سرویس پیام‌رسان روسی تلگرام دنبال می‌کنند، با قاطعیت می‌گویند که داعش از بین نرفته، بلکه در حال رشد و توسعه است؛ به‌ويژه داعش خراسان که قوی‌ترین شاخه این گروه محسوب می‌شود.

چرا حمله به روسیه؟

داعش خراسان در واقع متشکل از گروه‌هایی از افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و سایر مسلمانان آسیای میانه است که از زمان اتحاد جماهیر شوروی تاکنون، با روسیه دشمنی تاریخی دارند. علاوه بر آن، مداخله روسیه برای حمایت از رژیم سوریه و هدف قرار دادن داعش، القاعده و سایر گروه‌های افراطی در خاک سوریه عامل دیگری است که خصومت میان این گروه‌ها و روسیه را تشدید می‌کند؛ به ویژه اینکه درگیری‌ در سوریه هنوز پایان نیافته است و گروه‌های افراطی را به اشکال دیگر تحت فشار قرار می‌دهد.

در سال ۲۰۱۴، ابوبکر بغدادی، رهبر داعش و خلیفه مقتول آن، پیوسته در بیانیه‌هایش تاکید می‌کرد که روسیه و البته آمریکا اولین دشمنان داعش‌اند. با این حال درباره دلایل حمله اخیر داعش به روسیه باید گفت همان‌گونه که در سرمقاله نشریه النبا، وابسته داعش، در هفتم فوریه گذشته آمده، در حالی که روسیه و غرب در اوکراین با یکدیگر می‌جنگند، داعش به دنبال تشدید تنش بین روسیه و غرب است. بنابراین حمله به تالار کنسرت مسکو با کشمکش‌هایی که بین روسیه و داعش وجود دارد، بی‌ارتباط نیست. در گذشته نیز بمب‌گذاری هواپیمای روسی که در سال ۲۰۱۵ از شرم‌الشیخ مصر به سمت مسکو در حرکت بود، به داعش خراسان نسبت داده شد.

داعش، با همه شاخه‌هایش، دیدگاه انقلابی ریشه‌کن‌کننده‌ای دارد که روسیه پوتین در خط مقدم اهداف آن قرار می‌گیرد. البته این بدان معنا نیست که کشورهای دیگر از تهدید داعش مصون‌اند.

داعش سازمانی بسته و واپس‌گرا است که به فرقه حشاشین که نام اصلی آن «گروه فداییان» بود، شباهت بسیاری دارد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا شبکه‌های اطلاعاتی غربی از «داعش» به عنوان ابزاری علیه روسیه استفاده نمی‌کنند؟

پاسخ به این پرسش بستگی به این دارد که غرب در چه زمینه‌های می‌تواند از داعش استفاده کند. گاهی ممکن است تلاقی منافع باعث شود غرب به منظور آسیب رساندن به روسیه و سایر مخالفانش، چشمش را برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که داعش به دنبال انجام دادن آن‌ها است، ببندد. اگرچه سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که واشینگتن در مورد حمله تروریستی در مسکو طلاعاتی را با روسیه به اشتراک گذاشته بود، در دنیای بی‌رحم اطلاعات حوادث بسیاری رخ می‌دهد که فراتر از باور و تصور است. بنابراین حتی پوتین و نخبگان کرملین هم نمی‌خواهند باور کنند مسئولیت این حمله تنها بر عهده داعش است، به همین دلیل، انگشت اتهام را به سمت اوکراین گرفته‌اند.

 ما به این بحث و جدل‌ها کاری نداریم اما نباید در تئوری‌های توطئه غوطه‌ور شویم و در ترویج آن‌ها زیاده‌روی کنیم. در عوض، باید به این بیندیشیم که چرا ناهنجاری فرهنگی و اجتماعی و ناکارآمدی برخی مفاهیم حاکم بر جوامع ما ذهنیت‌هایی را ایجاد می‌کند که برخی افراد جامعه به دنبال پذیرش اندیشه احیای خلافت، جهاد مستمر و دارالاسلام و دارالکفر باشند. از این‌ رو، باید اصلاح جامعه را از این نقطه آغاز کنیم!

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط