محمدباقر قالیباف در دومین جلسه علنی مجلس دوازدهم موفق شد بار دیگر کرسی ریاست مجلس شورای اسلامی را تصاحب کند. او که نامش «برخورد گازانبری» با دانشجویان معترض و فساد «املاک نجومی» را در اذهان عمومی تداعی می‌کند، در حالی با ۱۹۸ رای به ریاست مجلس رسید که مجتبی ذوالنوری و منوچهر متکی، دو نامزد دیگر پست ریاست مجلس، رقبای جدی برایش محسوب نمی‌شدند.

قالیباف که در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ سه دوره متوالی شهردار تهران بود و رکورد مدت تصدی در شهرداری را شکست، حالا نیز احتمالا در پی آن است که رکورد سال‌های ریاست بر مجلس شورای اسلامی را هم به نام خود ثبت کند. البته هم‌زمان رویایش برای ریاست‌‌جمهوری‌ را هم دنبال می‌کند اما با وجود آغوش باز نظام جمهوری اسلامی به روی شهردار سابق تهران و رئیس کنونی مجلس، بررسی آرای مردم در انتخابات مجلس آشکار می‌کند که قالیباف در دو انتخابات یازدهم و دوازدهم مجلس رکورد ریزش آرای مردمی را هم در دست دارد.

او در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی با حدود یک میلیون ۲۶۵ رای به مجلس راه یافت اما در دوره دوازدهم تنها حدود ۴۴۷ هزار رای به‌دست آورد. به عبارت دیگر، آرای او دست‌کم ۵۰۰ هزار رای ریزش کرد تا به این ترتیب تعداد کل کسانی که او را به‌عنوان نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس راهی مجلس کردند، کمتر از نیم میلیون نفر باشد؛ آن‌ هم در شرایطی که آمارهای رسمی نشان می‌دهد در تهران دست‌کم ۱۵ میلیون نفر سکونت دارند.

انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوره دوازدهم سردترین انتخابات تاریخ جمهوری اسلامی بود. به‌ طوری‌ که میزان مشارکت مردم در پایتخت از ۲۴ درصد بالاتر نرفت و در نهایت هم تنها کسانی به عضویت مجلس درآمدند که از فیلتر نظارت استصوابی شورای نگهبان عبور کرده بودند.

شورای نگهبان، نهاد حاکمیتی زیرنظر علی خامنه‌ای، طی سال‌های متوالی این موضوع را اثبات کرده که در بررسی آنچه «صلاحیت افراد» خوانده می‌شود، تنها وفاداری آن‌ها به رهبر و نظام جمهوری اسلامی را در نظر می‌گیرد و مواردی مانند فساد و رسوایی‌های مالی در نتیجه بررسی‌هایش تاثیری ندارد. کمااینکه محمدباقر قالیباف با وجود افشای اسناد متعدد از فساد مالی او همچنان در راس حاکمیت جا دارد.

برخورد گازانبری با دانشجویان معترض

تابستان ۱۳۷۸ که اعتراض‌های کوی دانشگاه در تهران آغاز شد و به‌سرعت گسترش یافت، روزنامه کیهان، نامه محرمانه شماری از فرماندهان سپاه پاسداران خطاب به محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری، وقت را منتشر کرد که در آن تهدید کرده بودند «کاسه صبرشان» به سرآمده و چنانچه اعتراض‌ها کنترل نشود، وارد میدان خواهند شد. یکی از امضاکنندگان این نامه محمدباقر قالیباف بود که بعدها به امضای آن مباهات کرد. او در جریان کارزارهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ اعتراف کرد که در ماجراهای کوی دانشگاه، سوار بر موتور در خیابان‌ها معترضان را با چوب کتک زده است.

در مناظرات انتخاباتی همین سال نیز حسن روحانی، رئیس‌جمهوری وقت، افشا کرد که قالیباف خواستار «برخورد گازانبری با دانشجویان» بود. همچنین یک فایل صوتی از جلسه شورای عالی امنیت ملی در سال ۱۳۹۲ بیرون آمد که افشا می‌کرد قالیباف در مقام فرمانده نیروی انتظامی مجوز ورود به دانشگاه و تیراندازی به معترضان را گرفت و آن‌ها را به «له کردن» تهدید کرد.

در ماجراهای کوی دانشگاه، قالیباف فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران بود اما یک سال بعد با حکم علی خامنه‌ای به فرماندهی نیروی انتظامی رسید و پس از آن نیز به شهرداری تهران راه یافت.

حاشیه‌های مربوط به قالیباف در شهرداری تهران از همان‌ ماه‌های نخست آغاز شد و طی ۱۲ سال حضورش در خیابان بهشت ادامه یافت. از مصوبه برج‌‌باغ‌ها که به قیمت بالا رفتن برج‌ها به نابودی تنفس‌گاه‌های شهری تهران تمام شد تا واگذاری املاک نجومی به افراد خاص و البته افشای فساد مالی خانواده‌اش. با این حال، هیچ‌یک از این موارد زیر پای قالیباف را خالی نکرد.

این سپاهی وفادار به نظام و رهبر جمهوری اسلامی سال ۱۳۹۲ هنگامی که شورای شهر چهارم تهران شروع به‌ کار کرد، برکناری‌اش از شهرداری را بسیار محتمل دانست و به همین دلیل دست‌ به کار شد و پازل‌ها را طوری کنار هم چید تا برای سومین بار هم شهردار تهران شود. در آن دوره، الهه راستگو، در دومین رای‌گیری شورای شهر برای انتخابب شهردار، رایش را به نفع قالیباف تغییر داد و با وجود گذشت بیش از یک دهه هنوز کسی دقیقا نمی‌داند در پشت ‌پرده چه گذشت و چه شد که الهه راستگو رایش را عوض کرد؛ اما رویه‌ای که قالیباف طی سال‌ها داشته است، احتمال رانت و فساد مالی را زنده نگه می‌دارد.

از املاک نجومی تهران تا سیسمونی‌گیت

واگذاری املاک نجومی به افراد خاص که سازمان بازرسی کل کشور نیز اسناد آن را تایید کرد، مهم‌ترین نمونه فساد مالی قالیباف و اطرافیانش بود که سال ۱۳۹۲ از آن رونمایی شد.

اسنادی که یاشار سلطانی، سردبیر سایت معماری‌نیوز، منتشر کرد، نشان می‌داد که شهرداری تهران زمین‌هایی در شمال شهر را به قیمت‌ ناچیز به برخی مدیران و اعضای شورای شهر واگذار کرده است. پس از افشای این اسناد، یاشار سلطانی با شکایت شهرداری بازداشت و زندانی شد و قوه قضاییه هرگز درباره جزئیات رسیدگی به این پرونده به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی نکرد.  

در دوره سوم حضور قالیباف در شهرداری تهران، برخی اعضای شورای شهر افشا کردند که قالیباف بودجه جداگانه‌ای به خیریه امام رضا اختصاص داده است. این موسسه که زهرا مشیر، همسر قالیباف، نیز از اعضای هیئت‌مدیره آن بود، به نام خیریه و تاسیس بیمارستان تخصصی مغز و اعصاب از شهرداری پول گرفت ولی سرنوشت این پول‌ها و محل مصرف آن‌ها مشخص نشد.

سال ۱۳۹۶ که محمدباقر قالیباف، شهرداری تهران را ترک می‌کرد تا خود را برای حضور در کارزارهای انتخابات ریاست‌‌جمهوری آماده کند، خبر رسید که عیسی شریفی، قائم‌مقامش در شهرداری، به اتهام فساد اقتصادی کلان در هلدینگ یاس بازداشت شده است. سازمان قضایی نیروهای مسلح هلدینگ یاس را به «مشارکت در کلاهبرداری باندی»، «مشارکت در پولشویی» و «برداشت و تصاحب غیرقانونی وجوه» متهم کرده بود. میزان فساد این پرونده نیز ۱۳ هزار میلیارد تومان اعلام شد اما حتی فساد و پولشویی قائم‌مقام نیز در موقعیت قالیباف تغییری ایجاد نکرد.

محمدعلی نجفی که مدت کوتاهی پس از قالیباف، شهردار تهران شد، زمستان ۱۳۹۶ در صحن علنی شورای شهر افشا کرد که شهردار سابق بیش از ۵۲ میلیارد تومان بدهی روی دست شهرداری گذاشته و دست‌کم ۶۷۴ ملک شهرداری را سلیقه‌ای به افراد خاص واگذار کرده است. پس از افشای این اسناد نیز اتفاقی برای قالیباف نیفتاد اما محمدعلی نجفی به دلایل مبهم، از شهرداری تهران استعفا کرد.

در سال‌هایی که قالیباف شهردار تهران و رئیس مجلس بود،  تخلف‌های خانواده‌اش نیز بارها در کانون توجه قرار گرفت. از جمله دختر قالیباف که با ماجرای جشن عروسی جنجالی در پارک لویزان تهران و ماجرای «سیسمونی‌گیت» مشهور است.

الیاس قالیباف هم با مدرسه‌های لوکسش در تهران و کیش و از بین بردن درختان باغ ۲۲ هزارمتری در منطقه سعادت‌آباد برای ساخت‌وساز خبرساز شد و اسحاق، پسر کوچک‌ترش نیز با درخواست اقامت در کانادا و افشاری موجودی حساب ارزی‌اش در کانون توجه قرار گرفت.

در جریان مناظرات انتخاباتی سال ۱۳۹۶، محمدباقر قالیباف ادعا کرد که موجودی حساب‌های خود و خانواده‌اش ناچیز است اما اسناد درخواست اقامت اسحاق قالیباف در کانادا که سال ۱۴۰۲ منتشر شد، نشان داد که او در همان زمان تنها در یکی از حساب‌هایش در بانک پاسارگاد ۲۹۵ هزار دلار معادل یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان پول داشته است.

قالیباف در مناظره‌ها مدعی شد که موجودی حساب پسرش یک میلیون تومان است اما اسفند سال ۱۴۰۲ سرقت حدود هفت کیلو طلا از منزل الیاس قالیباف واقع در منطقه فرمانیه تهران منتشر شد که نشان می‌داد برخلاف ادعای نظامی محبوب خامنه‌ای، فرزندانش اتفاقا ذخیره مالی قابل‌توجهی دارند.

دلخوری قالیباف از افشای فسادهای مالی شهرداری که در فایل صوتی لورفته از فرماندهان سپاه افشا شد و جنجال «تراول‌گیت» در مجلس یازدهم نیز برخی دیگر از برگ‌های دفتر قطور فساد مالی رئیس‌ مجلس شورای اسلامی‌اند.

قالیباف حالا برای دومین بار به ریاست مجلس رسیده است. در حالی‌ که برخی تحلیلگران احتمال نامزدی‌ او در انتخابات ریاست‌‌جمهوری را هم بعید نمی‌دانند، بعضی دیگر اطمینان دارند که او این کرسی را دست‌کم تا چهار سال آتی حفظ می‌کند.

در روزهای آینده، قطعات دیگری از این پازل چیده خواهند شد.