در تقویم جهانی، روز ۳۱ ماه مه (یازدهم خرداد) به عنوان «روز جهانی بدون دخانیات» نام‌گذاری شده است. با وجود تمام تلاش‌های جهانی برای کاهش مصرف دخانیات، همچنان مصرف سیگار در برخی کشورها از جمله ایران رو به‌افزایش است.

آمارهایی که نهادهای رسمی ارائه کرده‌اند، نشان می‌دهد که علاوه بر افزایش مصرف دخانیات در ایران، سن مصرف سیگار و قلیان نیز کاهش یافته است؛ به‌طوری‌که به تناوب گزارش‌هایی از افزایش مصرف سیگار در میان گروه سنی نوجوانان منتشر می‌شود.

بر اساس آخرین پیمایش مصرف دخانیات در ایران، بیش از ۱۴ درصد جمعیت کشور از دخانیات استفاده می‌کنند. به گزارش خبرگزاری ایسنا در این میان ۹.۳۳ سیگار استعمال می‌کنند و ۴.۵ درصد نیز مصرف کننده قلیا‌ن‌اند.

همچنین نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ۴.۴ درصد زنان ایرانی از محصولات دخانی استفاده می‌کنند  به این ترتیب که ۰.۷۷ درصد آنها سیگاری‌اند  و ۳.۶۴ درصد نیز قلیان استعمال می‌کنند.

این پیمایش حاکی از آن است که بیش از ۲۵ درصد مردان ایرانی از محصولات دخانی استفاده می‌کنند. از این میزان، ۱۹.۹۵ درصد سیگار و ۵.۵۶ درصد قلیان استعمال می‌کنند. 

بررسی مقابله‌ای آمار و ارقام ۲ مطالعه آخر درباره میزان شیوع دخانیات در ایران نشان می‌دهد که میزان مصرف محصولات دخانی در کشور طی بازه زمانی پنج ساله در گروه سنی بالای ۱۸ سال سیر صعودی دارد.

به عبارت دیگر، نتایج این مطالعه‌ها حاکی از این است که میزان دخانیات طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ میان مردان و زنان به ترتیب ۳ و ۱۱ درصد افزایش یافته است. همچنین مصرف قلیان در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۵ حدود ۵۴ درصد افزایش یافته است.

براساس آمار و ارقام منتشر شده، مصرف دخانیات در میان مردان و زنان گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال به ترتیب ۳۴ و ۹۰ درصد افزایش یافته، همچنین مصرف روزانه سیگار در میان زنان ۱۸ تا ۲۴ ساله به میزان ۱۹۰ درصد و در میان مردان این بازه سنی به میزان ۴۶ درصد افزایش یافته است.

نه تنها مصرف محصولات دخانی طی بازه زمانی ۵ ساله یعنی از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ در میان گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال افزایش یافته بلکه گروه‌ سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز روند افزایش مصرف محصولات دخانی را تجربه کرده‌اند.

به گفته جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ۱۳۶ تریلیون ریال هزینه‌های مستقیم تحمیل شده به حوزه سلامت برای درمان بیماری‌ها به دلیل مصرف دخانیات گزارش شده است.

در همین زمینه، محمدرضا معدنی، دبیر فراکسیون مبارزه با دخانیات نیز گفت که روزانه رقم هنگفتی برای مصرف دخانیات هزینه می‌شود، به‌طوری‌که تقریبا روزی ۲۰میلیارد تومان هزینه سیگاری‌ها در کشور است و از طرفی پنج برابر این مبلغ صرف درمان سیگاری‌ها در بیماری‌های لاعلاج و سرطان می‌شود.

او در ادامه افزود: «آمار مرگ ‌و میر روزانه ناشی از مصرف دخانیات به اندازه سقوط دو هواپیمای ۲۰۰ نفره است.»

همچنین ۲۲۶ تریلیون ریال خسارات برآورد شده بابت مرگ زود هنگام مصرف کنندگان دخانیات گزارش شده است؛ به نحوی که بیش از ۵۰ درصد مرگ‌های منتسب زیر سن ۷۰ سال به دلیل مصرف دخانیات رخ می‌دهد.

به اعتقاد برخی افراد، افزایش قیمت سیگار از طریق افزایش مالیات بر محصولات دخانی یکی از روش‌های کاهش تقاضای سیگار است. بسیاری از کشورها نیز از سیاست‌های مالیاتی برای تنظیم قیمت سیگار و کاهش مصرف آن استفاده ‌می‌کنند.