اداره کل امور مواد مخدر و مواد روانگردان وزارت کشور عراق چند روز پیش، از ردیابی یک شبکه قاچاق مواد مخدر خبر داد و اعلام کرد باندی که قصد قاچاق ۲.۵ میلیون قرص کاپتاگون را داشت، دستگیر کرده است.

مقام‌های عراقی سال گذشته اعلام کردند که نیروهای امنیتی موفق شده‌اند در جنوب این کشور یک کارخانه تولید کاپتاگون را کشف و ضبط کنند. به گفته مسئولان عراقی، در سال‌های اخیر خاک این کشور به مرکزی برای تولید قرص‌های کاپتاگون و گذرگاهی برای قاچاق مواد مخدر تبدیل شده است.

دولت اردن نیز پس از درگیری‌های متعدد با باندهای قاچاق مواد مخدر که قصد داشتند در همکاری با شبه‌نظامیان وفادار به جمهوری اسلامی ایران مقدار زیادی مواد مخدر همراه با سلاح و مواد منفجره را از مرزهای سوریه وارد اردن کنند، مبارزه با قاچاقچیان کاپتاگون را تشدید کرد. یورش قاچاقچیان مواد مخدر از سوریه به اردن که امنیت ملی اردن را تهدید می‌کند، باعث شد نیروهای هوایی اردن مواضع قاچاقچیان و گروه‌های شبه‌نظامی متحد آن‌ها را در خاک سوریه هدف قرار دهند.

این در حالی است که گزارش‌های غربی و گزارش‌های دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) حاکی از افزایش فعالیت‌های قاچاق کاپتاگون در خاورمیانه و آفریقا و ارتباط آن با شبه‌نظامیان مسلح در منطقه مانند حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان وابسته به جمهوری اسلامی ایران در سوریه و گروه داعش است؛ اما رژیم ایران و حزب‌الله این اتهامات را بخشی از توطئه غرب علیه خود می‌دانند.

علاوه بر نقش چشمگیر جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به آن در قاچاق کاپتاگون به کشورهای منطقه، بخش عمده‌ای از تولید و قاچاق قرص‌های کاپتاگون در سوریه انجام می‌شود. در واقع، گروه‌های شبه‌نظامی موسوم به «محور مقاومت» در تولید و قاچاق مواد مخدر نقش فعالی دارند، زیرا قرص‌های کاپتاگون به منبع مالی مهمی برای حزب‌الله و سایر گروه‌های عضو این محور تبدیل شده است و محور مقاومت با استفاده از این منبع مالی، برای جذب جنگجو، پرداخت حقوق آن‌ها، حمایت از اقتصاد ورشکسته سوریه، تامین هزینه فعالیت‌های شبه‌نظامیان و تامین مالی سایر فعالیت‌های شبه‌نظامیان اقدام می‌کند.

در گزارش‌ دفتر منطقه‌ای سازمان ملل متحد برای مبارزه با مواد مخدر و جرم آمده است که در گذشته، قرص‌های کاپتاگون در دسترس اغلب اعضای داعش که در زندان‌های عراق به سرمی‌بردند، گذاشته می‌شد تا از یک سو، افراد مزبور به ادامه مبارزه تشویق شوند و از سوی دیگر وابستگی آن‌ها به منبعی که قرص‌ها را فراهم می‌کند، بیشتر شود. در واقع، کاپتاگون به ابزاری برای مبارزه علیه جوانان کشورهای منطقه، حمایت از تروریسم و منبع مالی برای گروه‌های شبه‌نظامی تبدیل شده است.

براساس گزارش دفتر منطقه‌ای سازمان ملل متحد که ماه مارس گذشته منتشر شد، سوریه حدود ۸۰ درصد از عرضه جهانی کاپتاگون را تامین می‌کند. این ماده مخدر از سوریه به کشورهای همسایه مانند اردن و عراق منتقل می‌شود و شبکه‌های قاچاق آن را از آنجا به کشورهای دیگر قاچاق می‌کنند.

کاپتاگون یک ماده مخدر مصنوعی و ترکیبی از آمفتامین و تئوفیلین است و به دلیل آثار محرک آن، باعث افزایش هوشیاری می‌شود و به گفته افراد جنگجو به کاهش ترس در میدان نبرد کمک زیادی می‌کند.

در حال حاضر، عراق به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش توجه گروه‌های قاچاق را به خود جلب کرده است. این کشور در تقاطع مسیرهای قاچاق مواد مخدر در جنوب غربی آسیا، آفریقا و اروپا، به‌ویژه مسیرهای بالکان مرتبط با قاچاق مواد افیونی از افغانستان به اروپا واقع است. افزایش میزان تولید و قاچاق مواد مخدر باعث شده است دولت عراق به این خطر روزافزون که نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است، توجه ویژه‌ای معطوف کند.

با توجه به پیوند عملیات قاچاق مواد مخدر با گروه‌های مسلح و برخی رژیم‌های سیاسی حامی عملیات قاچاق، خاورمیانه برای مبارزه با پدیده مواد مخدر با چالش‌های بسیاری روبه‌رو است، زیرا گروه‌های مسلح وابسته به طرف‌های مختلف در اغلب مرزهای کشورهای منطقه حضور دارند.

برای جلوگیری از گسترش قاچاق مواد مخدر و کشف محموله‌های قاچاق قرص‌های کاپتاگون باید کشورهای منطقه درصدد همکاری و هماهنگی با ایالات متحده و کشورهای اروپایی برآیند و برای مهار این تهدید رو به افزایش تدابیر لازم را اتخاذ کنند.

برگرفته از ایندیپندنت عربی