در هفته پایانی خرداد زیر سایه اخبار انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، یک هزار و ۲۲۷ هکتار عرصه‌های ملی استان لرستان در آتش سوخت.

شدت گرفتن آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های ایران از ابتدای سال ۱۴۰۳ فعالان محیط‌زیست را نگران کرده است. کارشناسان حوزه محیط‌ زیست معتقدند دولت از خسارت هولناک این جنگل‌سوزی‌ها برای آینده ایران درک درستی ندارد.

بر اساس اعلام منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان، «۷۳.۵ هکتار جنگل و مرتع استان از ابتدای امسال تا ۲۲ خرداد دچار حریق شدند، درحالی‌ که این آمار به شکل بسیار فزاینده‌ای، در ۳۱ خرداد به حدود یک هزار و ۳۰۰ هکتار رسیده است».

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان ۲۲ خرداد اعلام کرد که از ابتدای خرداد، ۱۴ حریق در ۴۰ هکتار جنگل و ۳۳.۵ هکتار مراتع لرستان گزارش شده که بیشترین سطح آن در شهرستان چگنی بوده است.

بر اساس داده‌های آماری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال ۱۴۰۲، وسعت آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ۳۵۳ درصد افزایش داشته است که سرعت نابودی مراتع و جنگل‌های ایران را نمایان می‌کند.

طی دو دهه اخیر، به طور میانگین سالانه بیش از ۲۱ هزار هکتار جنگل‌ و مرتع ایران در آتش سوخته است.

آتش‌سوزی‌ خردادماه در جنگل‌های زاگرس برای مردم ایران خاطره آتش افتاده بر جان زاگرس در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ را تداعی کرد؛ حادثه‌ای که به از بین‌ رفتن پوشش گیاهی و ذخیره جانوری ارزشمند این خطه منجر شد. در این سال‌ها تصاویر ضبط‌شده‌ای که صدای ناله جانوران در حال سوختن زاگرس را به گوش انسان‌ها می‌رساند، نیز نتوانست میزان توجه به رعایت نکات ایمنی هنگام حضور در مناطق جنگلی را افزایش دهد و همچنان بیش از ۹۰ درصد منشا آتش‌سوزی‌ها انسان است.

فعالان محیط‌زیست بارها هشدار داده‌اند که ارزش اقلیمی جنگل‌های زاگرس برای ایران حیاتی است و کنترل‌ نشدن روند سوختن جنگل‌ها می‌تواند خسارتی جبران‌ناپذیر به اقلیم و محیط‌زیست ایران وارد کند.

جنگل‌های زاگرس در حدود ۱۱ استان ایران کشیده شده‌اند و از استان آذربایجان غربی تا ‌فیروزآباد در استان فارس امتداد دارند. ‌این جنگل‌ها با مساحت شش میلیون‌ هکتار از مهم‌ترین رویشگاه‌های جنگلی ایران‌اند و بیش از ۸۰ درصد عشایر و بیش از ۵۰ درصد دام‌های ایران در این مناطق سکونت دارند و ۴۰ درصد آب کشور از این منطقه تامین می‌شود.

در خرداد ۱۳۹۹، بخش وسیعی از جنگل‌های زاگرس در منطقه خائیز استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل بی‌توجهی، به مدت یک هفته در آتش سوخت و خسارتی جبران‌ناپذیر به جا گذاشت. معاون فرماندار کهگیلویه وضع منطقه حفاظت‌شده خائیز را «فوق‌العاده بحرانی» خواند و از سازمان مدیریت بحران خواستار ورود نیروهای عملیاتی شد.

فقدان هلی‌کوپترهای اطفای حریق و کمبود بودجه برای در اختیار گرفتن نیروهای جنگلبانی به‌قصد نظارت مداوم بر مناطق جنگلی از اصلی‌ترین دلایل گسترش آتش‌سوزی‌ها در ایران است.

به گفته کارشناسان محیط‌زیست، در غیاب امکانات لازم برای مواجهه با آتش در جنگل‌های زاگرس، زحمات نیروهای محلی معدود کافی نیست و برای کنترل بسیاری از این حریق‌ها، نه اقدام‌های دولتی که در نهایت طبیعت با باران به داد درختان در محاصره آتش می‌رسد.

مطابق آمارها، در روند تخریب جنگل‌های ایران از بهمن سال ۱۳۵۷ تا امروز، حدود یک میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس با مجموعه‌ای بی‌نظیر از تنوع گونه‌های گیاهی از بین رفته است و بر اثر آن برخی گونه‌های جانوری نیز منقرض شده‌اند.

فرزاد علی‌زاده، فعال محیط‌زیست، هنگام آتش‌سوزی سال ۱۴۰۰ در زاگرس هشدار داد که با ادامه این روند، جنگل‌های ایران طی ۵۰ سال آینده نابود خواهند شد. به گفته این فعال محیط‌زیست، در کنار عوامل انسانی متعدد همانند تجارت زغال و بلوط در منطقه، مسائلی چون خشکسالی نیز به نابودی جنگل‌ها و مستعد آتش‌سوزی شدن آن‌ها کمک کرده است.

علی‌زاده یادآور شده بود نفوذ ریزگردها بر اثر خشکسالی، ضعف فیزیولوژیک درختان بلوط را در پی داشته و به خشکیدگی درختان در جنگل‌های زاگرس منجر شده است.

جنگل‌های ایران از هیرکانی تا زاگرس در حال نابودی‌اند. در کنار عواملی چون آتش‌سوزی‌ها، افزایش قاچاق چوب، حذف پهنه گیاهی به‌ قصد زمین‌خواری، ساختمان‌سازی یا راهسازی و نابودی جنگل‌ها به منظور بهره‌گیری زمین برای مصارف کشاورزی به ویرانی محیط‌زیست و طبیعت ایران دامن زده است.