مسعود پزشکیان وقتی برای نام‌نویسی در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به وزارت کشور رفت، به‌صراحت گفت که با هدف بالا بردن میزان مشارکت مردم در انتخابات به میدان آمده است اما شاید حتی خودش نیز تصور نمی‌کرد ظرف مدت کوتاهی به امید بخش‌هایی از بدنه حاکمیت برای بالا بردن عمر نظام به وسیله جریان اصلاحات تبدیل شود.

حالا فعالان سیاسی اصلاح‌طلب با دست گذاشتن روی موضوع‌های اجتماعی مهم مانند حجاب، تحریم‌های بین‌المللی، مشکلات اقتصادی و فیلترینگ می‌کوشند پزشکیان را حامی مردم و مدافع رفع مصائب آنان معرفی کنند. در مقابل، پزشکیان از اینکه بگوید «ذوب در رهبری» است و چنانچه رئیس دولت شود، سیاست‌های کلی علی خامنه‌ای را اجرا خواهد کرد، ابایی ندارد.

طبق آمار وزارت کشور، دست‌کم ۸۰ نفر برای نامزدی در انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کردند اما در نهایت فقط مسعود پزشکیان و پنج نامزد اصول‌گرا توانستند از فیلتر نظارت استصوابی شورای نگهبان عبور کنند. همین مسئله از نظر برخی مخالفان جمهوری اسلامی، برهان قاطع نمایشی بودن رقابت‌های انتخاباتی برای تعیین جانشین ابراهیم رئیسی است.

از زندگی خصوصی مسعود پزشکیان همین‌قدر می‌دانیم که جراح قلب است، در دوران دانشجویی با همسرش که او نیز پزشک بود، ازدواج کرد و چهار فرزند داشت اما همسر و یکی از فرزندانش سال ۱۳۷۳ در یک حادثه رانندگی فوت کردند و اکنون یک دختر و دو پسر دارد و پس از فوت همسرش ازدواج نکرده است.

پزشکیان در دوران جنگ با عراق مسئول اعزام تیم‌های پزشکی به جبهه‌ بود و از اواخر دهه ۱۳۷۰ رسما وارد سیاست شد. در دولت اول محمد خاتمی، او ابتدا معاون سلامت وزارت بهداشت بود و در کابینه دوم دولت اصلاحات نیز به مقام وزارت رسید.

دو سال پس از پایان عمر دولت اصلاحات، یعنی سال ۱۳۸۶ پزشکیان در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی نامزد و به عنوان نماینده تبریز وارد مجلس شد. او در دوره های نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم نیز به مجلس شورای اسلامی راه یافت.

مسعود پزشکیان در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۴۰۰ نیز برای نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد اما بار اول به نفع هاشمی رفسنجانی کنار کشید و بار دوم در شورای نگهبان رد صلاحیت شد.

نامزد جریان اصلاحات در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۲، وقتی برای نامزدی در دوره دوازدهم مجلس نام‌نویسی کرد، هم ابتدا با ادعای «عدم التزام به جمهوری اسلامی» رد صلاحیت شد اما شورای نگهبان بعدا صلاحیتش را تایید کرد.

این موارد در کنار هم نه‌‍‌تنها التزام مسعود پزشکیان به جمهوری اسلامی را نشان می‌دهد که تایید صلاحیتش به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری را هم زیر سوال می‌برد. به‌خصوص اینکه پزشکیان در موضوع‌های مهمی مانند حجاب، فیلترینگ، سپاه پاسداران، اعتراض‌های مردمی و تحریم‌ها همواره سیاستی دوگانه در پیش گرفته است و با انتخاب ترفند «یکی به نعل و یکی میخ» از یک‌سو خود را صریح‌الهجه و مدافع حقوق مردم نشان می‌دهد و از سوی دیگر دل به دل حاکمیت می‌دهد.

او پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران و شروع خیزش سراسری ۱۴۰۱، در مراسم سوگواری امام سوم شیعیان گفت که نمی‌داند مهسا کشته شده یا فوت کرده است و «اگر بابت این اتفاق زمین دهان باز کند و آدم بمیرد، جا دارد». او در صداوسیما نیز گفت که باید تیمی متخصص علت مرگ مهسا امینی را بررسی کنند. با این حال اندکی بعد در کنار دیگر حامیان جمهوری اسلامی ایستاد، اعتراض‌های مردمی را محکوم کرد و معترضان را بابت «توهین به رهبر» و «کشتن برادران نیروی انتظامی و بسیج و تخریب اموال عمومی» شماتت کرد.

مسعود پزشکیان درباره حجاب اجباری نیز تقریبا همین رویکرد را در پیش گرفت؛ او از معدود سیاستمداران مخالف حجاب اجباری است و برخوردهای خشونت‌آمیز با زنان موافق پوشش اختیاری را رد می‌کند اما باز هم از اینکه بگوید با رویکرد «فرهنگی و تربیتی» در موضوع حجاب موافق است، ابایی ندارد؛ همان چیزی که در ادبیات عمومی «شست‌وشوی مغزی کودکان» محسوب می‌شود.

مسعود پزشکیان سال ۱۴۰۲ وقتی که زمزمه راه‌اندازی دوباره گشت ارشاد مطرح شد، ابراز نگرانی کرد اما نه برای زنان بلکه به این دلیل که آن را برای نظام «مشکل‌زا» دانست. با این حال، در جریان کارزارهای انتخاباتی‌ رنگ عوض کرد و گفت طرح موسوم به «نور» نیروی انتظامی در برخورد با زنان «سیاه» است.

تنها نامزد جریان اصلاحات از مخالفان طرح موسوم به «صیانت از کاربران در فضای مجازی» نیز بود، او همواره گفته است که با محدودیت‌های اینترنتی موافق نیست، به این شرط که پای بقای نظام در میان نباشد؛ زیرا پزشکیان نیز مانند دیگر وابستگان حاکمیت از «مداخله حاکمیت» در اینترنت در بحران‌های خاص دفاع می‌کند.

مسعود پزشکیان در موضوع سپاه پاسداران نیز به‌صراحت سمت حکومت ایستاد و پس از تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران در آمریکا، یونیفرم این نیروی نظامی زیرمجموعه علی خامنه‌ای را بر تن کرد و مقام‌های آمریکایی را «تروریست و جنایتکار» نامید. سپس در یک جلسه دانشگاهی از این اقدامش دفاع کرد و مدعی شد اگر سپاه پاسداران نبود، مملکت تجزیه می‌شد. پزشکیان در عین دفاع از سپاه پاسداران، خواستار مذاکره برای رفع تحریم‌های بین‌المللی است و مخالفان مذاکره با کشورهای غربی را «کاسبان تحریم» می‌نامد.

مهم‌ترین برهان برای بهتر شناختن تنها نامزد جریان اصلاحات دیدگاه او درباره علی خامنه‌ای است؛ او تنها نامزدی بود که در کارزارهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری به تناوب بر اجرای سیاست‌های کلی خامنه‌ای تاکید کرد و حتی گفت که «ذوب در رهبری» است. پزشکیان پیش‌تر هم گفته بود که «شک کردن به ولایت فقیه جایز نیست».

در حالی‌ که بسیاری از مقام‌های سابق دولتی به‌صراحت گفته‌اند که دخالت‌های بالادستی، اختیارات اجرایی را از روسای‌جمهور و مسئولان دولتی سلب می‌کند، پزشکیان مدعی است مشکلات کنونی در خودداری مسئولان از «اجرای درست سیاست‌های رهبر جمهوری اسلامی» ریشه دارد.

پزشکیان حالا با وعده‌ها و ادعاهایی برای بخش‌های مختلفی از جامعه از اقوام گرفته تا زنان به دور دوم چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری راه یافته است و اصلاح‌طلبان با تمام قوا به میدان آمده‌اند تا به نام او، هم خود را از رخوت بیرون بیاورند و هم برای جمهوری اسلامی عمر و زمان بخرند.