قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که نزدیک به ۹۵درصد از زندانیان خارجی در این کشور شهروند افغانستان‌اند.    

به گزارش خبرگزاری ایسنا، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه جمهوری اسلامی، در سفر به استان البرز ضمن اعلام این خبر، گفت که انتقال زندانیان بر اساس توافقنامه دوجانبه با طالبان در حال اجرا است و امیدوار است که در سال جاری به نتیجه برسد.   

این مقام قوه قضاییه جمهوری اسلامی تعداد زندانیان اهل افغانستان از جمله محکومان به اعدام را مشخص نکرد.  

وزارت کشور جمهوری اسلامی پیش‌تر اعلام کرده بود که شهروندان افغانستان به دلیل ارتکاب جرم‌های مرتبط با مواد مخدر، سرقت، عبور غیرمجاز از مرز، مسائل مرتبط با املاک و موارد امنیتی زندانی‌اند و بیشتر در زندان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، یزد، فارس، کرمان، سیستان و بلوچستان، البرز، قم، خراسان جنوبی و سمنان دوران حبسشان را سپری می‌کنند.   

عسکر جلالیان، معاون حقوق‌ بشر و امور بین‌الملل وزیر دادگستری جمهوری اسلامی، حدود پنج ماه قبل در دیدار با فضل محمد حقانی، سفیر طالبان در تهران، گفته بود که طی یک سال، یک‌هزار و ۱۳۶ زندانی افغان به افغانستان منتقل شده‌اند تا آنجا دوران حبسشان را بگذرانند. به گفته او، از سال  ۱۳۹۲ تاکنون سه‌هزار و ۱۵ محکوم افغان در مرز به مقام‌های افغانستان تحویل داده شده‌اند.   

غریب‌آبادی دی ماه گذشته در راس هیئتی به کابل سفر کرد و با مقام‌های طالبان از جمله امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه، دیدار کرد. طالبان گفتند که در این سفر در مورد رسیدگی به مشکلات زندانیان، اجرای توافق استرداد زندانی میان دو کشور و تعیین سازوکارهای جایگزین برای افغان‌های محکوم به اعدام مذاکره شده است.   

جمهوری اسلامی ایران و حکومت پیشین افغانستان هم توافقنامه تبادل زندانی امضا کرده بودند و بر اساس آن، صدها زندانی افغان از ایران به این کشور منتقل شده بودند.   

تعدادی از زندانیان افغان در ایران محکوم به اعدام‌اند، اما جمهوری اسلامی آمار آن‌ها را اعلام نکرده است. اعدام مهاجران افغان در ایران باعث نگرانی سازمان‌های مدافع حقوق بشر شده است. بنابر اعلام سازمان حقوق بشر ایران، در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۴ جمهوری اسلامی ۱۳ شهروند افغانستان را اعدام کرده است که در مقایسه با زمان مشابه در سال قبل از آن، ۱۱۷ درصد افزایش نشان می‌دهد.    

وزارت خارجه طالبان در ماه مه ادعا کرد که ۲۰۰ زندانی افغان محکوم به اعدام در ایران را از اجرای این حکم نجات داده است. ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی این وزارتخانه، به تلویزیون ملی افغانستان تحت کنترل طالبان گفته بود: «امارت اسلامی توانست با ایران به تفاهم برسد تا ۲۰۰ افغانی که آنجا به اعدام محکوم شده بودند، اعدام نشوند، چون مجازات اعدام با جرم آن‌ها مطابقت نداشت.»   

ایران میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان است. با روی کار آمدن طالبان، تمایل شهروندان افغانستان به سفر، پناهندگی یا مهاجرت به ایران افزایش چشمگیری یافت. از طرفی، تعداد زیادی از شهروندان افغانستان به اتهام قاچاق مواد مخدر به ایران به اعدام‌ محکوم‌ شده‌اند. سال گذشته علیرضا محمودی، مدیرکل کنسولی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در کابل، گفته بود که شش‌هزار شهروند افغانستان در ایران زندانی‌اند.