پس از هشت سال قطع رابطه میان جمهوری اسلامی ایران و سودان، عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان و رئیس شورای حاکمیتی این کشور، یکشنبه ۳۱ تیر، استوارنامه حسن شاه‌حسینی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در سودان، را دریافت کرد.

در همین راستا، حسن الامین، معاون وزیر خارجه سودان با اشاره به آغاز مرحله جدیدی از روابط دوجانبه، بر روابط مستحکم سودان و جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد و شاه‌حسینی، سفیر جمهوری اسلامی هم گفت که تقدیم استوارنامه «در چارچوب توافق مشترک دو کشور درباره تبادل سفرا و ارتقای روابط دوجانبه» انجام شد.

نزدیکی میان سودان و جمهوری اسلامی ایران از ژوییه ۲۰۲۳ و در دیداری که میان وزرای دو کشور در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای عضو جنبش غیرمعتهدها در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، صورت گرفت، آغاز شد و پس از دیدارهای متعدد میان مقام‌های دو کشور که ماه‌ها به طول انجامید، دولت سودان اخیرا از احیای روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران خبر داد.

دولت سودان سال ۲۰۱۶ و در دوران ریاست‌جمهوری عمرالبشیر، اعلام کرده بود که روابطش را با جمهوری اسلامی ایران قطع و سفیر آن کشور را از خارطوم اخراج کرده است.

از سرگیری روابط با کشوری که از یک‌سو طی دو سال گذشته گرفتار جنگ داخلی بوده و از سوی دیگر سرزمینی در شاخ آفریقا و کنار دریای سرخ است، می‌تواند برای جمهوری اسلامی که به دنبال گسترش نفوذ و تحکیم موقعیتش در قاره آفریقا و آبراهه‌های بین‌المللی است، اهمیت بسیاری داشته باشد. در حالی که رژیم ایران در چند سال اخیر که به توسعه روابط با روسیه، عرضه پهپادهای جنگی به آن کشور و حمایت از گروه‌های موسوم به «محور مقاومت» ادامه داده، برای تحولات سودان و جنگ داخلی آن اهمیتی قائل نشده است.

در آغاز درگیری بین نیروهای ارتش سودان به رهبری عبدالفتاح البرهان و نیروهای واکنش سریع به فرماندهی ژنرال حمیدتی، مشارکت جمهوری اسلامی ایران به ارائه کمک‌های بشردوستانه محدود بود، اما از ابتدای سال ۲۰۲۴ پهپادهای تهاجمی مهاجر۶ و هواپیماهای تجسسی در اختیار عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان و رئیس شورای حاکمیتی سودان، قرار داد و ارتش سودان هم با استفاده از این تجهیزات جنگی توانست شهر ام‌درمان را از نیروهای واکنش سریع پس بگیرد.

درگیری در سودان برای جمهوری اسلامی که به‌ منظور پیشبرد اهداف نظامی، تجاری و ژئوپلیتیکش به دنبال مداخله در مناطق در حال درگیری در آفریقا است، می‌تواند حائز اهمیت بسیاری باشد. ارسال پهپادهای جنگی به نیروهای مسلح سودان نشان می‌دهد که پس از پایان تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی در اکتبر ۲۰۲۰، رژیم ایران صادرات تجهیزات جنگی را بار دیگر از سرگرفته و ارسال پهپادهای تهاجمی به کشورهای خارج از منطقه مانند اتیوپی، روسیه، تاجیکستان و ونزوئلا را آغاز کرده است.

هدف جمهوری اسلامی از ارسال موشک و پهپاد به کشورهای دور و نزدیک نشان دادن قدرت، تحکیم ائتلاف‌ها و تاثیرگذاری بر تحولات خاورمیانه و جهان است. افزون بر آن، جمهوری اسلامی با فروش پهپادهای جنگی از یک سو سود قابل ذکری به دست می‌آورد و از سوی دیگر، خود را به‌عنوان تامین‌کننده تسلیحات در بازار جهانی معرفی می‌کند و رقبای منطقه‌ای خود را به چالش می‌کشد.

جمهوری اسلامی از طریق سودان سلاح‌های موردنیاز را به جنبش جهاد اسلامی در غزه قاچاق می‌کرد؛ سپس در جریان جنگ داخلی سودان، به عبدالفتاح البرهان پیشنهاد کرد در ازای عرضه سلاح‌های پیشرفته به ارتش سودان، به نیروی دریایی جمهوری اسلامی اجازه دهد پایگاهی  در سواحل دریای سرخ سودان احداث کند.

 البرهان که نمی‌خواست واشینگتن را خشمگین کند، ابتدا پیشنهاد تهران را رد کرد، اما به دنبال پیشروی نیروهای واکنش سریع به رهبری حمیدتی، البرهان ناگزیر شد برای جلوگیری از پیشروی بیشتر نیروهای واکنش سریع به استفاده از پهپادهای تهاجمی جمهوری اسلامی متوسل شود.

اکنون در حالی که کشورهای منطقه بر لزوم توقف حمایت از هر دو طرف متخاصم در سودان تاکید می‌کنند، واشینگتن برای جلوگیری از نقش جدید جمهوری اسلامی در سودان گزینه‌های زیادی پیش‌ رو ندارد.

هرچند دو طرف درگیر در سودان برای کسب موفقیت در میدان نبرد به دنبال جلب حمایت طرف‌های خارجی‌اند، هنوز مشخص نیست آیا سودان سرانجام در محور جمهوری اسلامی خواهد چرخید یا خیر؟

برگرفته از ایندیپندنت عربی