رهبر جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه درهای مذاکره مجدد با آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران را باز کرد و به دولت اعلام کرد که «منافاتی ندارد» با «دشمن» وارد تعامل شود.

به نوشته اسوشیتدپرس، سخنان آیت‌الله علی خامنه‌ای خطوط قرمز روشنی برای هرگونه مذاکره دولت مسعود پزشکیان مشخص کرد و بار دیگر هشدار داد که به آمریکا نباید اعتماد کرد.

اسوشیتدپرس در ادامه می‌افزاید اما این سخنان مشابه همان سخنانی است که هنگام امضای توافق برجام در سال ۲۰۱۵ مطرح شد. با این حال، هنوز مشخص نیست که پزشکیان چقدر آزادی عمل خواهد داشت، به‌ویژه در شرایطی که تنش‌های جنگ اسرائیل و حماس همچنان در خاورمیانه باقی است و آمریکا برای انتخابات ریاست‌جمهوری آماده می‌شود.

رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با هیئت دولت جدید گفت: «این منافاتی ندارد که در جایی با دشمن تعامل کنیم بلکه مسئله این است که نباید به او امید بست و اعتماد کرد.»

رهبر ۸۵ ساله جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸، مذاکره با واشینگتن را گهگاه تشویق یا منع کرده است. اما سخنان اخیر یک روز پس از سفر نخست‌وزیر قطر به ایران مطرح شد.

وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به درخواست اظهارنظر اسوشیتدپرس، اعلام کرد: «ما رهبری ایران را بر اساس اقدام‌هایشان قضاوت خواهیم کرد، نه سخنانشان.»

این وزارتخانه در ادامه افزود: «ما مدت‌ها است که گفته‌ایم در نهایت دیپلماسی را بهترین راه برای دستیابی به راه‌حلی موثر و پایدار در مورد برنامه هسته‌ای ایران می‌دانیم. با وجود این، در حال حاضر با توجه به تشدید اقدام‌های ایران در همه زمینه‌ها، از جمله تشدید فعالیت‌های هسته‌ای و امتناع از همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نهاد ناظر سازمان ملل متحد، با چنین موضوعی بسیار فاصله داریم.»

وزارت خارجه آمریکا در پایان تاکید کرد: «اگر ایران می‌خواهد جدیت یا رویکرد جدیدی نشان دهد، باید از تشدید فعالیت‌های هسته‌ای‌اش دست بکشد و همکاری موثر و معناداری با آژانس آغاز کند.»

بخشی از کارزار انتخاباتی مسعود پزشکیان بر وعده ازسرگیری مذاکرات با غرب متمرکز بوده است. سخنان رهبر جمهوری اسلامی می‌تواند به او پوشش سیاسی لازم برای این کار را بدهد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه دولت پزشکیان، پیش‌تر در مذاکرات منجر به امضای برجام نقشی فعال داشت.

آیت‌الله خامنه‌ای روز سه‌شنبه در دیدار با اعضای هیئت دولت همچنین برای دومین بار در روزهای اخیر به «عقب‌نشینی تاکتیکی» در میانه تنش‌ها اشاره کرد و گفت: « بعد از انجام همه کارها، گاهی یک عقب‌نشینی تاکتیکی هم ممکن است لازم باشد اما نباید به محض برخورد با مانع از حرف و رای خود عقب‌نشینی کرد.»

با این حال، فقط در ایران نیست که دولتی جدید سر کار آمده است، آمریکا نیز پاییز امسال انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار خواهد کرد و در حالی که رقابتی تنگاتنگ میان کامالا هریس و دونالد ترامپ وجود دارد، جمهوری اسلامی نگران بازگشت ترامپ به قدرت است.

در حالی که گفت‌و‌گوهای غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی و آمریکا در دولت جو بایدن برقرار بوده است، روشن نیست که این رویکرد چگونه به دولت احتمالی هریس منتقل خواهد شد. هریس هفته گذشته در سخنرانی‌ در مجمع ملی دموکرات‌ها گفت: «من هرگز در هرگونه اقدام ضروری برای دفاع از نیروها و منافعمان مقابل ایران و تروریست‌های تحت حمایت ایران تردید نخواهم کرد.»

شرکت اطلاعاتی امنیتی «شبکه رین» روز سه‌شنبه در تحلیلی نوشت اگر هریس پیروز شود، «با فروکش کردن جنگ اسرائیل و حماس، احتمال توافق [با ایران] افزایش خواهد یافت».

«وقتی مذاکرات آغاز شود، ایران احتمالا خواستار تمهیدهای حفاظتی بیشتر در مقابل خروج احتمالی آمریکا از توافق جدید خواهد شد، به‌ویژه پس از آنکه آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق قبلی خارج شد.»

در ادامه این تحلیل آمده است: «به‌دلیل نگرانی‌ها در مورد پایداری توافق جدید، ایران احتمالا امتیازهای هسته‌ای کمتری مانند برچیدن سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر خواهد داد، زیرا می‌خواهد در صورت خروج مجدد آمریکا از توافق جدید، بتواند برنامه هسته‌ای‌اش را با نهایت سرعت ممکن از سر بگیرد.»