جمعه ششم مهر در مراسم فراغت (بازنشستگی) ۹۴۷ کماندو طالبان که ملا یعقوب، وزیر دفاع این گروه، نیز حضور داشت، هلی‌کوپتر «بلک‌هاوک» معروف به «شاهین سیاه» آمریکایی و هلی‌کوپتر ام‌آی۳۵ (MI35) به پرواز درآمد. چندین نیروی کماندو طالبان با استفاده از ریسمان و مجهز با اسلحه ام-۴ (M4) از این دو هلی‌کوپتر پایین آمدند تا قاب‌های عکس تبلیغاتی طالبان را تکمیل کنند. طالبان نشان «امارت اسلامی» را بر هلی‌کوپترها حکومت پیشین افغانستان چسبانده بودند.
ایالات متحده آمریکا و ناتو، نیروهای ارتش حکومت پیشین افغانستان را حمایت مالی، تسلیحاتی و آموزشی می‌کردند، اما وقتی که حکومت سقوط کرد، طالبان به بخش زیادی از تسلیحات ازجمله امکانات پیشرفته رسانه‌ای وزارت دفاع دست یافتند.
طالبان از دوربین‌های پیشرفته، سیستم‌های قوی برای تدوین ویدیو و عکس و بخشی از نیروی انسانی وزارت دفاع نظام جمهوری سرنگون‌شده استفاده می‌کنند تا محتوای تبلیغاتی تولید و وانمود کنند که هر روز قوی‌تر می‌شوند. آمریکا و ناتو وزارت‌های دفاع و داخله (کشور) حکومت پیشین را با تجهیزات پیشرفته تکنولوژی مجهز کرده بودند تا حکومت آن وقت با استفاده از این تجهیزات بتواند دستاوردهایش را پوشش بدهد و بخشی از فعالیت تبلیغاتی طالبان را خنثی کند، اما این هدف تحقق نیافت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
استفاده و به پرواز درآوردن هلی‌کوپترهای بلک‌هاوک برای طالبان اهمیت زیادی دارد، چراکه ارتش آمریکا در جنگ افغانستان از هلی‌کوپترهای بلک‌هاوک به‌شکل گسترده استفاده کرد و در طول دو دهه حضور در افغانستان تلفات سنگین به طالبان وارد کرد. این هلی‌کوپترها قادر به‌جابه‌جایی سریع نیروی رزمی در میدان‌های جنگ و پشتیبانی هوایی از نیروهای زمینی‌اند.
ملا یعقوب که فرزند ملا عمر، بنیان‌گذار و نخستین رهبر تحریک طالبان افغانستان، است در مراسم فراغت نیروهای کماندو این گروه ادعا کرد: «این نیروها با استفاده از تجهیزات مدرن و آموزش‌های مسلکی، از هر نوع تهدیدی که امنیت و استقلال کشور را به خطر اندازد، به طور قاطعانه دفاع خواهند کرد.»
واقعیت این است که رژیم طالبان از لحاظ نیروی هوایی به‌شدت آسیب‌‌پذیر است و پس از سقوط نظام جمهوری به دست طالبان، بیشتر خلبان‌ها و کادر نیروی هوایی افغانستان را ترک کردند.
گروه طالبان در طول بیست سال جنگ با حکومت افغانستان و متحدان غربی‌اش، با استفاده از تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها توانست دستاوردهایش را پوشش بدهد. دست‌اندرکاران رسانه‌ای و تبلیغاتی طالبان به پرسش‌های خبرنگاران از طریق پیام صوتی و متنی بی‌درنگ پاسخ می‌دادند و اطلاعات «اغراق‌آمیز» و «نادرست» را مخابره می‌کردند. در ماه‌های پایانی نظام جمهوری بازوی تبلیغاتی و رسانه‌ای طالبان اطلاعات زیادی را از میدان‌های جنگ منتشر می‌کردند و نظام جمهوری نمی‌توانست مانع تبلیغات طالبان شود و اطلاعات «نادرست و اغراق آمیز» آنان در برخی از مناطق جنگی باعث شد که روحیه نیروهای افغان تضعیف شود.
در رژیم طالبان نیز تمرکز بر تبلیغات، به‌ویژه در امور نظامی و امنیتی، در اولویت قرار دارد. وزارت دفاع طالبان ادعای فعال‌سازی چندین فروند هلی‌کوپتر بلک‌هاوک را طی سه سال گذشته مطرح کرده است. هفته گذشته بود که این وزارتخانه اعلام کرد که یک فروند بلک‌هاوک و یک فروند هلی‌کوپتر ام‌دی-۵۳۰ را ترمیم و به پرواز درآورده است، اما هیچ عکس یا ویدیویی از این پرواز منتشر نکرد.
با سقوط حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، نظامیان آمریکایی ده‌ها هلی‌کوپتر و طیاره (هواپیما) نظامی ازجمله بلک‌هاوک را غیرعملیاتی کردند (از کار انداختند) تا این تجهیزات در اختیار طالبان قرار نگیرد. اما طالبان توانستند چندین فروند آن‌ها را ازنو فعال کنند.
رژیم طالبان از معدود هلی‌کوپترهای فعالی که در اختیار دارند بیشتر در سفرهای استانی مقام‌های ارشدشان استفاده می‌کنند و این در حالی است که امکانات و ظرفیت بسیار کمی برای ترمیم و بازسازی این هلی‌کوپترها دارند. در دوران حکومت پیشین افغانستان، هلی‌کوپترها و طیاره‌های متعلق به نیروی هوایی افغان در پایگاه‌های آمریکا و ناتو در افغانستان برای بررسی و ترمیم به امارت متحده عربی فرستاده می‌شدند، اما اینک این اتفاق رخ نمی‌دهد. یکی از دلایلی که در ماه‌های پایانی نظام جمهوری پرواز هلی‌کوپترها نیروی هوایی کاهش یافته بود این بود که ساعت پرواز این هلی‌کوپترها تکمیل شده بود و برای استفاده مجدد نیاز بود که برای بررسی و ترمیم به امارات متحده عربی فرستاده شوند تا خطر سقوط کاهش پیدا کند.
در دوران حاکمیت سه ساله رژیم طالبان دست‌کم شش هلی‌کوپتر سقوط کرده است:
- چهارم ژنوایه ۲۰۲۲، سقوط هلی‌کوپتر ام‌دی-۵۳۰ در نزدیکی فرودگاه هوایی قندهار در جنوب افغانستان
- ۱۸ ژوئن ۲۰۲۲، سقوط هلی‌کوپتر میل-۱۷ در پنجشیر
- دوم ژوئیه ۲۰۲۲، سقوط هلی‌کوپتر میل-۱۷ در شهر شبرغان، مرکز استان جوزجان
- ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲، سقوط هلی‌کوپتر بلک هاوک در محوطه دانشگاه نظامی «مارشال فهیم»
- ۲۱ مه ۲۰۲۳، سقوط هلی‌کوپتر ام‌دی-۵۳۰ در شهرستان خلم استان سمنگان
- ۱۵ مه ۲۰۲۴، سقوط هلی‌کوپتر ام-۱۷ در شهر فیروزکوه مرکز استان غور
در روز سقوط کابل شماری از نظامیان حکومت پیشین افغانستان با هلی‌کوپترهای ارتش به ازبکستان و تاجیکستان فرار کردند. اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، نیز با چند هلی‌کوپتر نظامی به ازبکستان رفت. این ادوات نظامی همچنان در تاجیکستان و ازبکستان باقی مانده‌اند و مقام‌های این کشورها از تحویل‌دادن آن‌ها به رژیم طالبان خودداری می‌کنند. وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده است که از هلی‌کوپترهای که این کشور در اختیار ارتش پیشین افغانستان گذاشته بود، ۴۶ هلی‌کوپتر در ازبکستان و ۱۸ فروند در تاجیکستان است.
وزارت دفاع طالبان از ازبکستان و تاجیکستان خواسته است که این هلی‌کوپترها را به آن‌ها واگذار کنند، اما این درخواست پذیرفته نشده است. به‌تازگی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است که مالکیت شماری از هلی‌کوپترهای ارتش پیشین افغانستان را در برنامه‌ای به نام «تجهیزات دفاعی اضافی» به ازبکستان منتقل کرده است. این تصمیم واشینگتن با واکنش شدید مقام‌های وزارت دفاع طالبان مواجه شده است.
ایالات متحده آمریکا و ناتو برای تشکیل نیروی هوایی افغانستان مبالغ هنگفتی هزینه کردند. براساس گزارش بازرس ویژه ایالات متحده آمریکا برای بازسازی افغانستان (سی‌گار) که در ژانویه ۲۰۲۱ منتشر شد، واشینگتن در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، بیش از هشت میلیارد دلار برای حمایت و توسعه نیروی هوایی افغانستان هزینه کرده است.
با سرنگونی حکومت پیشین افغانستان، بخش عمده این سرمایه‌گذاری نابود شد. برخی از اعضای نیروی هوایی دوره‌های آموزشی را در کشورهای عضو ناتو سپری کردند، اما وقتی حکومت افغانستان سرنگون شد نخواستند که زیر پرچم طالبان کار کنند. بخشی از نیروی هوایی افغانستان به آمریکا و اروپا منتقل شدند و برخی دیگر هم تلاش می‌کنند از افغانستان خارج شوند.
