بازی‌های فکری به تقویت مغز و حافظه کمک می‌کند. به گزارش  یا‌هولایف، داکاری کوئیمبی، استادیار بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی یو‌اس‌سی کِک (USC Keck) توضیح می‌دهد: «بازی‌های فکری و تمرین‌های حافظه مسیرهای عصبی را تحریک و نوروپلاستیسیته یا توانایی تغییر و یادگیری مغز را تقویت می‌کنند. این کار به تقویت ارتباطات عصبی کمک می‌کند و می‌تواند مهارت‌ها و توانایی‌های حافظه را تثبیت کند.»

به  گفته کوئیمبی، درگیر شدن با چالش‌‌های شناختی هم عملکرد شناختی مغز را افزایش می‌دهد و احتمالا زوال حافظه را به تاخیر می‌اندازد. 

دکتر گری اسمال، رئیس بخش روانپزشکی مرکز پزشکی هکساک در نیوجرسی آمریکا، می‌افزاید که مطالعات متعدد حاکی از آن است که تمرین‌های ساده برای حافظه مثل برخی بازی‌های ساده مشکلات حافظه مرتبط با افزایش سن را بهبود می‌بخشد. 

شطرنج

به گفته کوئیمبی، شطرنج تنها برای حرفه‌ای‌‌ها نیست و برای تقویت تفکر راهبردی و حل مسئله بسیار عالی است. شطرنج مغز را به کار می‌گیرد، زیرا بازیکنان باید قوانین را به یاد داشته باشند، موقعیت مهره‌ها را دنبال و حرکات حریف را پیش‌بینی کنند. 

بازی با کارت

بازی‌هایی که با کارت‌ انجام می‌شوند مانند پوکر به تقویت حافظه و فعال نگهداشتن مغز کمک می‌کنند. این بازی‌ها نه‌تنها برای سرگرمی مناسب‌اند، بلکه به گفته کوئیمبی، از آنجا که بازیکنان ملزم می‌شوند کارت‌ها را به خاطر بسپارند و دست رقیب را حدس بزنند، به تقویت حافظه هم کمک می‌کند.

جدول کلمات متقاطع 

حل کردن جدول کلمات متقاطع می‌تواند دشوار باشد، اما به همین به چالش‌ کشیدن خود، کلید حفظ تیزهوشی مغز است. نتیجه مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد که حل جدول کلمات متقاطع در بهبود حافظه و جلوگیری از کوچک‌ شدن مغز افرادی که اختلال شناختی خفیف دارند، موثر است.

ما هنگام جست‌وجوی واژه مناسب برای پر کردن جدول، از چند ناحیه مغز استفاده می‌کنیم. بنا بر اعلام بخش سلامت دانشگاه هاروارد، «سرنخ‌ها در جدول‌ کلمات متقاطع اغلب شما را مجبور می‌کند مفاهیمی را که هرگز تصور نکرده‌اید، به هم مرتبط کنید. این ویژگی‌ جدول‌ کلمات متقاطع نواحی وسیعی از قشر مغز را فعال و اتصالات جدیدی را در مغز تحریک می‌کنند. سپس هیپوکامپوس این اتصالات جدید را به خاطر می‌سپارد و هم هیپوکامپوس و هم قشر مغز شما را تقویت می‌کند».

پازل ریاضی یا سودوکو

بازهای عددی مانند سودوکو به مهارت‌های تحلیلی نیاز دارند و به شناسایی الگوها و توانایی‌های حل مسئله که برای تقویت حافظه کوتاه‌مدت ضروری است، کمک می‌کنند.

نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان داد شرکت در فعالیت‌های تحریک‌کننده ذهنی مانند معماهای عددی می‌تواند عملکرد مغز را در دوران پیری بهبود بخشد.

مهم‌ترین نکته در مورد این بازی‌ها رعایت تعادل است. همچنین این بازی‌ها را باید به منظور تفریح و سرگرمی انجام داد تا این تمایل همیشه وجود داشته باشد که دوباره سراغ آن‌ها بروید. بازی‌های خیلی سخت یا خیلی آسان هم انتخاب نکنید، زیرا خسته‌کننده می‌شوند و دیگر مدارهای عصبی مغز را تحریک نمی‌کنند. 

هر چند وقت یک‌بار این تمرین حافظه انجام دهیم؟

درگیر کردن مغز حتی برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه می‌تواند به مرور زمان حافظه را بهبود بخشد و کوئیمبی هم تاکید می‌کند که کلید اصلی «استمرار» است.

به گفته او، هر چه تکرار و تداوم این تمرین‌ها بیشتر باشد، نتیجه بهتری برای مغز به ارمغان می‌آورد. تنوع هم بسیار مهم است و می‌توان چند تمرین چالشی مغز را که دوست دارید، با هم انجام دهید. کوئیمبی می‌گوید: «تغییر انواع تمرین‌هایی که انجام می‌دهید می‌تواند مغز را درگیر نگه دارد و این فرایند را لذت‌بخش و مفید کند.»