افت فاحش کیفیت فنی تیم ملی فوتبال ایران در نیمه دوم مسابقات مختلف به بزرگ‌ترین نقطه ضعف امیر قلعه‌نویی تبدیل شده و حالا دامنه اعتراض‌ها به نبود تاکتیکی مناسب برای کنترل بازی و حفظ نتیجه به بازیکنان تیم ملی ایران نیز رسیده است.
این در حالی است که مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، و امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی، همچنان تلاش می‌کنند با اشاره به صدرنشینی ایران در گروه اول مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶ و احتمال بیش از ۹۰ درصدی برای صعود، انتقادها را نادیده بگیرند و منشا آن‌ها را «حسادت و غرض» معرفی کنند.
با این حال موضوع اصلی که تاج و قلعه‌نویی علاقه‌ای به بیان آن ندارند، این است که بنا بر تصمیم فیفا، تعداد تیم‌های حاضر در جام‌های جهانی فوتبال از ۳۲ تیم به ۴۸ تیم افزایش یافته و برخلاف دوره‌های قبل، دیگر قرار گرفتن در جمع ۸.۵ سهمیه قاره آسیا برای حضور در جام جهانی، برای فوتبال ایران افتخار و موفقیت محسوب نمی‌شود.
کشوری که روزگاری موفق شده بود با قهرمانی در آسیا تنها سهمیه این قاره برای حضور در جام جهانی ۱۶ تیمه آرژانتین در سال ۱۹۷۸ را کسب کند، در ۴۵ سال اخیر و دوران جمهوری اسلامی حتی یک‌بار هم موفق نشده است به فینال جام ملت‌های آسیا برسد.
تیم ملی فوتبال ایران پس از مسابقه هفته قبل که نتیجه سه بر هیچ نیمه اول مقابل کره شمالی را با نتیجه سه بر دو عوض کرد، در دیدار روز سه‌شنبه برابر دیگر تیم گمنام آسیایی یعنی قرقیزستان نیز اگرچه در نیمه اول دو بر هیچ جلو افتاد، در ۴۵ دقیقه بعدی دوباره افت کرد و حتی کار به تساوی ۲ــ۲ هم رسید تا در نهایت سردار آزمون با یک ضربه سر دیدنی، سه امتیاز دیگر برای ایران کسب کند.
این در حالی است که تیم ملی فوتبال ایران در دوران امیر قلعه‌نویی با معدل سنی ۲۹ سال و حضور در آسان‌ترین گروه مقدماتی جام جهانی، در مجموع با ۱۷ رقیب مسابقه داده که میانگین رتبه آن‌ها در رده‌بندی فیفا ۹۲ بوده و برخی بردهای تیم قلعه‌نویی مقابل تیم‌هایی همچون هنگ‌کنگ، افغانستان و ترکمنستان رقم خورده که رتبه آن‌ها در فیفا ۱۵۸، ۱۵۱ و ۱۴۴ است.
در نتیجه حالا منتقدان می‌گویند تیم ایران با این کیفیت و خوردن گل‌های پیاپی از ضعیف‌ترین تیم‌های آسیا، قادر نخواهد بود از مرحله گروهی جام‌جهانی ۴۸ تیمه هم صعود کند. ضمن آنکه کنار رفتن نسل فعلی و مسن تیم ملی تا دو سال آینده و کمبود شدید بازیکنان بااستعداد و آینده‌دار در تیم‌های باشگاهی می‌تواند روند سقوط فوتبال ایران را تسریع کند.
در پایان مسابقه روز سه‌شنبه با قرقیزستان، شماری از بازیکنان تیم ملی ایران برای اولین‌بار لب به انتقاد از کیفیت فنی گشودند و به نظر می‌رسد این مدافعان قلعه‌نویی هم در نهایت تصمیم گرفته‌اند چشم‌پوشی بر ضعف‌های موجود را کنار بگذارند. از جمله مهدی طارمی که تاکید کرد: «باید ذهنیتمان را تغییر دهیم. آن‌طور که می‌خواستیم بازی نکردیم.»
علیرضا بیرانوند هم معتقد بود که «شاید هنوز خوب تنبیه نشده‌ایم» و سردار آزمون نیز گفت: «متاسفانه از نظر ذهنیت زیاد در حد حرفه‌ای نیستیم و موقعی که دو گل جلو می‌افتیم، فکر می‌کنیم بازی تمام است. این ایراد بزرگ ما است که امیدوارم پیش از جام جهانی بتوانیم آن را برطرف کنیم.»
امیر قلعه‌نویی هنوز در مورد ترکیب چهار نفره خط دفاعی تیم به جمع‌بندی قطعی نرسیده، البته علیرضا بیرانوند هم از سال گذشته تاکنون، چه در تیم ملی و چه در پرسپولیس و تراکتور، نمایشی متزلزل ارائه کرده است. از طرفی، بعد از سال‌ها حضور دائم رامین رضاییان در سمت راست خط دفاعی، هنوز جانشین قطعی برای او پیدا نشده و صالح حردانی هم نشان داده است که گزینه مطمئنی برای حضور در ترکیب اصلی تیم ملی نیست.
از سوی دیگر، سعید عزت‌اللهی هم در چندین بازی دو سال اخیر تیم ملی نمایش‌های خوبی خوبی نداشته و اکنون جای خالی احمد نوراللهی که قلعه‌نویی او را تنبیه انضباطی و محروم کرده است، بیش از گذشته در ترکیب تیم ملی ایران حس می‌شود؛ ستاره باتجربه‌ای که در یک سال گذشته یکی از بهترین بازیکنان لیگ باکیفیت امارات متحده عربی بوده است.
این روند ناامیدکننده در جام ملت‌های آسیا و در دو دیدار مقابل فلسطین و سوریه نیز برای قلعه‌نویی تکرار شد و تیم او در همین مرحله مقدماتی جام جهانی هم در دو بازی رفت و برگشت مقابل قرقیزستان و کره شمالی نتوانست رضایت منتقدانش را جلب کند.
ده‌ها پیشکسوتان و مربی فوتبال هم به سطح فنی تیم ملی انتقاد وارد کرده‌اند. از جمله مرتضی فنونی‌زاده، مدافع سابق تیم ملی ایران، که با کنایه به قلعه‌نویی می‌گوید: «او چون خودش بازی ملی زیادی ندارد، این شرایط را درک نمی‌کند و همه را به چشم حسود می‌بیند. در حالی که باید سطح فنی تیمش را بالا ببرد. ما کشورمان را دوست داریم و حق داریم بازی خوب از تیم ملی کشورمان ببینیم. اسامی بازیکنان را تریلی نمی‌کشد، اما در زمین مثل بازیکنان محلات بنگلادش بازی می‌کنند. اگر بخواهید این‌گونه به جام جهانی بروید، همان بهتر که نروید، چرا که کیسه‌بوکس و زنگ تفریح تیم‌های دیگر خواهید شد.»
