این روزها همه کسانی که از خیابان کارگر تهران عبور می‌کنند، توجهشان به صف‌ طولانی علاقه‌مندان بازدید از نمایشگاه «چشم در چشم» در موزه هنرهای معاصر جلب می‌شود. در این نمایشگاه «پرتره در هنر مدرن و معاصر» که از اواسط مهر در موزه هنرهای معاصر برپا شد، نقاشی‌ها و مجسمه‌های پرتره و فیگوراتیو گنجینه موزه را با نمایش‌گردانی جمال عرب‌زاده بازخوانی می‌کند.

نمایشگاه «چشم در چشم» از ۱۵ مهر شروع شد و قرار بود ۲۷ آبان به کارش پایان دهد، اما استقبال بی‌نظیر از آن باعث شد که تا چهارم آذرماه تمدید شود.

این نمایشگاه میزبان برخی از مهم‌ترین آثار نقاشی و مجسمه‌های مدرن است که برخی از آن‌ها برای اولین بار به نمایش گذاشته شده‌اند.

برای درک اهمیت آثاری که در نمایشگاه «چشم در چشم» به نمایش درآمده‌اند، کافی است به نقل‌قولی از ادوارد لوسی اسمیت، مورخ انگلیسی و منتقد مطرح هنری، اشاره کنیم که گفته بود: «موزه هنر‌های معاصر تهران یکی از مهم‌ترین و کامل‌ترین مجموعه شاهکار‌های هنر تجسمی معاصر جهان است و گنجینه این موزه با داشتن آثاری از آغاز دهه ۱۸۷۰ تا پایان دهه ۱۹۸۰ تصویری جامع از رویداد‌های مهم پیشرفت و توسعه هنر نقاشی و مجسمه‌سازی غرب از طلوع امپرسیونیسم تا پیروزی مینیمالیسم را ارائه می‌کند.»

اهمیت و اعتبار اصلی موزه هنر‌های معاصر تهران که به آن شهرت و اعتباری جهانی بخشیده، آثاری است که در فاصله سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۹۷۶ خلق شده‌اند، یعنی همین آثاری که در نمایشگاه «چشم در چشم» به نمایش درآمده‌اند.

بر اساس گزارش خبرگزاری آنا، در این نمایشگاه بیش از ۱۲۰ اثر در قالب‌هایی چون نقاشی، مجسمه و عکس از هنرمندانی نظیر پابلو پیکاسو، ونسان ون‌گوگ، پل گوگن، ادوار مانه، والری آدمی، دیود هاکنی، هانری ماتیس، فرانسیس بیکن، آنری دو تولوز لوترک، اندی وارهول، آلبرتو جاکومتی، جیمز انسور، ادوارد مونه، جیم داین، رابرت راشنبرگ، فرنان لژه و خوان میرو به نمایش درآمده است.

در بین نقاشان ایرانی، نیز پرتره‌ها و آثاری از کمال‌الملک، بهمن محصص، مارکو گریگوریان، محمود جوادی‌پور، احمد اسفندیاری، ژازه تباتبایی، غلامحسن نامی، مهدی سحابی و فرشید ملکی به چشم می‌خورد.

یکی از مشهورترین آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه تابلو «زن گریان» پابلو پیکاسو است. «پروانه‌ها در عالم ضدماده» از سالوادور دالی و «نشسته بر دروازه ابدیت» اثر ونسان ون‌گوگ هم از دیگر آثار مشهور این نمایشگاه به شمار می‌روند.

در نمایشگاه «چشم در چشم» آثاری از اندی وارهول، هنرمند و فیلمساز آمریکایی، و از خالقان سبک پاپ‌آرت، هم به نمایش درآمده است.

موزه هنرهای معاصر ایران در زمان محمدرضا شاه پهلوی و با تلاش و نظارت شهبانو فرح پهلوی در خیابان امیرآباد تهران ساخته شد. بنای موزه را کامران دیبا، پسرعموی شهبانو فرح به سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی کرد و پس از راه‌اندازی موزه، آثاری به ارزش چند میلیارد دلار برای نمایش عمومی در این موزه خریداری شد.

در مراسم افتتاحیه موزه هنرهای معاصر، آثاری از پابلو پیکاسو، مارک روتکو، کلود مونه، جکسون پولاک و دیگر هنرمندان برجسته به نمایش درآمد و جایگاه فرهنگ و هنر ایران در جهان ارتقا یافت؛ اما حدود دو سال بعد، در سال ۱۳۵۷، انقلاب اسلامی رخ داد و پس از آن، این آثار هنری غربی به انبارهای موزه منتقل شدند، زیرا مقام‌های حکومت نمایش این آثار را «توهین به ارزش‌های اسلامی» و «غرب‌گرایی» قلمداد می‌کردند.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، بیش از سه هزار اثر در گنجینه موزه هنر‌های معاصر تهران موجود است که مجموعه آثار خارجی آن یک دوره ۱۵۰ ساله از امپرسیونیسم تا هنر مفهومی را تشکیل می‌دهد. برخی از این آثار خارجی جزو آثار گرانقیمت در جهان محسوب می‌شوند و ارزش مادی و معنوی بالایی دارند.

آثاری که اکنون در نمایشگاه «چشم در چشم» به نمایش درآمده‌اند، بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر محسوب می‌شوند که ارزش مالی آثار آن بین پنج تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

علاقه‌مندانی که این روزها مقابل موزه هنرهای معاصر برای بازدید از نمایشگاه «چشم در چشم» صف می‌کشند، علاوه بر اینکه می‌دانند این موزه چه گنجینه منحصربه‌فردی دارد، به این مسئله نیز واقف‌اند که موزه هنرهای معاصر مانند بسیاری از مراکز فرهنگی و هنری دیگر یادگاری به‌جامانده از تلاش‌های شهبانو فرح پهلوی است.

پیش‌تر در تابستان ۱۴۰۱ نیز برخی آثار ماندگار هنر معاصر غرب که پس از انقلاب به بهانه «برهنگی» و «ابتذال» به انبارها منتقل شده‌ بودند، بعد از چهار دهه، به نمایش عمومی درآمد. از این نمایشگاه که «مینیمالیسم و کانسپچوال آرت» نام داشت، ظرف مدت کوتاهی، ۲۰ هزار نفر بازدید کردند.

بیرون آمدن برخی آثار ارزشمند هنر معاصر غرب از پستوهای موزه هنرهای معاصر تهران و به نمایش درآمدن آن‌ها اتفاقی بود که علاقه‌مندان هنر را خوشحال کرد، اما این خرسندی دیری نپایید، زیرا ظهور دو حشره ناشناخته روی عکس‌های «برند و هیلا بکر» از فاجعه‌ای بزرگ پرده برمی‌داشت؛ فاجعه آفت‌زدگی و خوردگی آثار هنری گرانبها در انبارهای موزه در چهار دهه گذشته که کارشناسان بارها درباره آن هشدار داده بودند.

در سال ۱۳۹۳، پس از اینکه از نفوذ نم و رطوبت به تابلوها در انبارهای موزه گزارش‌های متعددی منتشر شد، مجید ملانوروزی، رئیس وقت موزه هنرهای معاصر، تایید کرد که سال‌ها نگهداری آثار ارزشمند در زیرزمین موزه، بدون تهویه مناسب، آسیب‌هایی به آن‌ها وارد کرده است.

اکنون وضعیت آثار گرانبهای موزه هنرهای معاصر به دلیل نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها در انبارها مشخص نیست. این موزه در حال حاضر زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.