پس از آنکه ارتش سوریه روز شنبه اعلام کرد که ده‌ها سرباز این کشور در حمله‌ای بزرگ به رهبری شورشیان اسلام‌گرای «هیئت تحریرالشام» در حلب کشته شده‌اند، خبرگزاری‌های روسیه گزارش دادند که وزارت دفاع این کشور اعلام کرده است نیروی هوایی این کشور برای حمایت از ارتش سوریه به شورشیان سوری حمله کرده است.

بشار اسد که متحد نزدیک مسکو است، در روزهای گذشته برای دیدار با ولادیمیر پوتین به روسیه رفته بود. این سفر در حالی انجام شد که از روز چهارشنبه هزاران نفر از اعضای گروه تحریرالشام عملیاتی را در شمال غربی سوریه به راه انداختند و با تسلیحاتی مانند راکت‌انداز و خمپاره‌، پیشروی زمینی به سمت مراکز استقرار ارتش سوریه در غرب حلب را آغاز کردند.

ایالات متحده، روسیه، ترکیه و بسیاری از کشورهای دیگر هیئت تحریرالشام را، که پیش‌تر با نام جبهه النصره شناخته می‌شد، یک گروه تروریستی می‌دانند.

به گزارش رویترز،  شورای امنیت ملی کاخ سفید در واشینگتن اعلام کرد که از نزدیک اوضاع را زیر نظر دارد و طی ۴۸ ساعت گذشته با پایتخت‌های منطقه در تماس بوده است.

شان ساوت، سخن‌گوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت که امتناع بشار اسد از مشارکت در یک روند سیاسی براساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتکای سوریه به روسیه و جمهوری اسلامی «شرایطی را ایجاد کرده که به فروپاشی ارتش در شمال غرب سوریه منجر شده است».

ساوت گفت که ایالات متحده هیچ ارتباطی با تهاجم تحت رهبری «یک سازمان تروریستی» ندارد. او همچنین تاکید کرد که آمریکا «خواهان کاهش تنش و ایجاد یک راه‌حل سیاسی جدی و معتبر» است.

پیشروی شورشیان سوری

فرماندهی ارتش سوریه با اذعان به پیشروی شورشیان گفت که آن‌ها در حلب بسیار پیش رفته‌اند. روزنامه «الوطن» سوریه گزارش داد، پس از اینکه ارتش اعلام کرد در حال آماده‌سازی یک ضد حمله است، حملات هوایی علیه تجمعات و کاروان‌های شورشیان در شهر انجام شد.

برخی از نهادهای سوریه نیز اعلام کردند که در حملات موشکی علیه شورشیان در استان‌های حلب و ادلب حدود ۳۰۰ جنگجوی شورشی کشته شده‌اند.

پیش از آن،‌ فرماندهی ارتش سوریه گفته بود که تعداد بسیاری شبه‌نظامی از جهت‌های مختلف حمله کرده‌ و موفق شده‌اند کنترل فرودگاه حلب را به دست بگیرند. دو منبع شورشی نیز گفتند که شورشیان شهر مرآت النعمان در استان ادلب را تصرف کرده‌اند و تمام آن منطقه را تحت کنترل دارند.

گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه

رامی عبدالرحمن، مدیر دیده‌بان حقوق بشر سوریه، درباره حمله شورشیان سوری این احتمال را مطرح کرد که حملات و پیشروی آن‌ها ممکن است بخشی از یک طرح هماهنگ بین‌المللی برای کاهش نفوذ یا حذف جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی‌اش از سوریه باشد. 

او با اشاره به پیشروی‌های سریع هیئت تحریرشام و متحدانش، شرایط کنونی را نشانه‌ای از ضعف آشکار نیروهای مورد حمایت جمهوری اسلامی دانست.

رامی عبدالرحمن افزود: « اگرهیئت تحریرشام بدون مقاومت جدی نیروهای نظامی به پیشروی‌اش ادامه دهد، احتمال بازپس‌گیری مناطقی که این گروه در سال ۲۰۱۹ در حلب، ادلب و حماه تحت کنترل داشت، بسیار زیاد است.»

عبدالرحمن همچنین اشاره کرد که فروپاشی نیروهای مورد حمایت جمهوری اسلامی نشان‌دهنده نقش کلیدی حزب‌الله در این جبهه است. با این حال، نیروهای نظامی دولت سوریه پس از سقوط بخش‌هایی از حلب و از دست دادن کنترل مسیر بین‌المللی حلب-دمشق، به اعزام نیروهای کمکی اقدام کرده‌اند. این مسیر که قرار بود مسیر تجاری میان ترکیه و کشورهای عربی باشد، یکی از محورهای کلیدی است که اردوغان بر آن تاکید دارد.

خروج احتمالی جمهوری اسلامی از معادلات سوریه ممکن است تاثیرات گسترده‌ای بر آینده سیاسی و نظامی این کشور داشته باشد.

گفت‌وگوی وزیران امور خارجه روسیه و ترکیه

وزارت امور خارجه روسیه روز شنبه اعلام کرد که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه این کشور، با هاکان فیدان، همتای ترکیه‌ای‌اش، درباره وضعیت سوریه تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند.

این وزارتخانه گفت: «هر دو طرف نگرانی‌های‌شان از وضعیت پیش‌آمده را ابراز و توافق کردند که لازم است برای ثبات وضعیت در سوریه اقدام‌هایی مشترک انجام شود.»

مقام‌های امنیتی ترکیه روز پنج‌شنبه گفتند که آنکارا برای جلوگیری از تنش بیشتر در منطقه، از عملیاتی که گروه‌های مخالف می‌خواستند سازماندهی کنند جلوگیری کرده است.

در همین حال، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در تماسی تلفنی به لاوروف گفت که حملات شورشیان بخشی از برنامه‌ریزی اسرائیلی-آمریکایی برای بی‌ثبات‌کردن منطقه بوده است.

عباس عراقچی قرار است یکشنبه راهی دمشق، پایتخت سوریه، شود. اسماعیل بقایی، سخن‌گوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، می‌گوید که هدف از این سفر «رایزنی درمورد مسائل منطقه‌ای به‌ویژه تحولات اخیر» است.

حسین اکبری، سفیر تهران در دمشق، نیز به شبکه خبر جمهوری اسلامی گفت که سیستم‌های ارتباطی مدرن، پهپادهای پیشرفته و تجهیزات توپخانه‌ای شبه‌نظامیان مخالفان بشار اسد نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی در حال هدایت، حمایت و تغذیه این گروه‌ها هستند.

او همچنین با اشاره به حمله دو هفته پیش اسرائیل به پالمیرا، که طی آن ده‌ها شبه‌نظامی وابسته به جمهوری اسلامی کشته شدند، گفت اسرائیل با هدف از بین بردن پشتوانه ارتش سوریه و «نیروهای مقاومت و تسهیل عملیات معارضین سوری» این حمله را انجام داد.

مصطفی عبدالجابر، یکی از فرماندهان تیپ شورشیان جیش العزه، نیز گفت که به‌دلیل کمبود نیروی انسانی مورد حمایت جمهوری اسلامی در حلب شورشیان  توانستند به‌سرعت پیشروی کنند.

جنگجویان مخالف بشار اسد می‌گویند که حملاتشان در پاسخ به تهاجم شدید هفته‌های اخیر نیروهای هوایی روسیه و سوریه به غیرنظامیان در مناطقی از ادلب و برای پیشگیری از هرگونه حمله ارتش سوریه انجام شده است.