با توجه به اینکه حوثیها یمن اسرائیل و کشتیرانی بین‌المللی را هدف قرار داده‌اند، دولت جدید ترامپ اکنون در تنظیم دستور کار دوجانبه واشینگتن و پکن، باید موضوع حمایت چین از حوثیها و حامی آن‌ها، جمهوری اسلامی را در اولویت قرار دهد.
اندیشکده شورای آتلانتیک، مستقر در واشینگتن‌دی‌سی، با بیان این مطلب در گزارش جدیدش، استدلال می‌کند که در سایه حمایت ناوگان جنگی آمریکا در دریای سرخ و تامین امنیت این مسیر، چین مدت‌ها است که از این آبراهه مهم به‌‌رایگان بهره‌برداری می‌کند و در عین حال با حوثیها و جمهوری اسلامی در ارتباط است و به آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین دولت آینده ایالات متحده با هماهنگی متحدانش می‌تواند با فشار آوردن به پکن، این پیوند را تضعیف کند.
چگونه چین از حوثیها حمایت می‌کند؟
چین در واقع با خرید مقدار زیادی از نفت ایران از حوثیها حمایت می‌کند. بر اساس گزارش اخیر سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای، جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۸۷ میلیون بشکه نفت صادر کرده که نسبت به سال قبل از آن، ۱۰.۷۵ درصد افزایش داشته است. در چهار سال گذشته، ایران تقریبا ۱.۹۸ میلیارد بشکه نفت صادر کرده و صادرات سالانه نفت آن در دوران دولت بایدن چهار برابر شده است. چین هم بزرگ‌ترین مشتری ایران است و بیش از ۹۰ درصد نفت صادراتی جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ به چین رفته است.
این صادرات به جمهوری اسلامی ایران کمک کرده است تا درآمدهای نفتی خود را بازیابد و گزارش‌ها حاکی از آن است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تقریبا نیمی از درآمد ۵۰ میلیارد دلاری نفت ایران در ۲۰۲۴ را دریافت کرده است. سپاه پاسداران از این درآمد برای حمایت از نیروهای نیابتی‌اش، از جمله حزب‌الله، حماس و حوثیها استفاده می‌کند.
توویا گرینگ و جیسون ام.برودسکی، نویسندگان این گزارش جدید اندیشکده شورای آتلانتیک، می‌افزایند که چین علاوه بر خرید نفت ایران، به روش‌های دیگری نیز به حوثیها کمک می‌کند. منابع اطلاعاتی ایالات متحده اخیرا به رسانه‌های اسرائیلی گفته‌اند که از نوامبر ۲۰۲۳، حوثیها از قطعات ساخت چین برای هدف قرار دادن کشتی‌ها در دریای سرخ استفاده کرده‌اند و در ازای آن، به کشتی‌های حامل پرچم چین امان داده‌اند.
این موضوع، پس از اعلامیه‌های متعدد وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال ۲۰۲۴ مطرح شد که طی آن چندین نهاد چینی و ایرانی را به دلیل خرید، تامین مالی، قاچاق و ارائه موادی با کاربری دوگانه (صنایع نظامی و غیرنظامی) به حوثیها تحریم کرده بود.
چین در ابتدا از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل که کودتای حوثیها علیه دولت قانونی یمن در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ را محکوم می‌کرد، حمایت کرده بود. اما از زمانی که حوثیها در نوامبر ۲۰۲۳ حمله به کشتی‌ها و خاک اسرائیل را آغاز کردند، موضعش ملایم‌تر شد و از امضای قطعنامه‌های جهانی علیه حوثیها امتناع کرد و کوشید تا آن‌ها را تضعیف کند و از ایالات متحده و متحدانش فاصله گرفت.
چین اگرچه به‌طور رسمی شورای رهبری ریاست‌جمهوری یمن، نهاد رسمی اجرایی این کشور، را به رسمیت می‌شناسد، با حوثیها هم روابط غیررسمی برقرار کرده است. چین از سال ۲۰۱۵ در مذاکرات صلح سازمان ملل شرکت داشت و سال ۲۰۱۶ میزبان هیئتی از حوثیها بود. در سال ۲۰۲۳، حوثیها با شرکت چینی آنتون اویل‌فیلد گروپ (Anton Oilfield Group) یک توافق اقتصادی امضا کردند که خیلی زود لغو شد.
خطرات حمایت چین از حوثیها
چین با وجود حمایت از حوثیها، همچنان در برابر حملات حوثیها در دریای سرخ آسیب‌پذیر است. زیرا بیش از نیمی از نفت چین از خاورمیانه و شمال آفریقا تامین می‌شود و تقریبا تمام این محموله‌ها از دریای سرخ عبور می‌کنند که اکنون تحت تهدید حملات حوثیها قرار دارد. تجارت چین با اروپا هم که ۲۱ درصد از کل صادرات آن را تشکیل می‌دهد، از این مسیر حیاتی انجام می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اختلالاتی که حملات حوثی در حمل‌ونقل دریایی ایجاد کرده، باعث شده است برخی شرکت‌های بزرگ کشتیرانی خدمات خود را متوقف کنند یا به سمت دماغه امید نیک در آفریقا تغییر مسیر دهند. این تغییر دو هفته به زمان صادرات اضافه می‌کند، حدود یک میلیون دلار به هزینه سوخت هر سفر می‌افزاید و هزینه‌های جانبی را هم ۳۰ درصد افزایش می‌دهد.
مطالعه بانک مرکزی اسرائیل نشان داده است که بین دسامبر ۲۰۲۳ تا اوایل سال ۲۰۲۴، حجم تجارت در دریای سرخ ۱۰ درصد کاهش یافت و واردات کشورهای ساحلی از مسیر دریا ۲۰ درصد افت کرد و هرچند از مارس ۲۰۲۴ به بعد، با سازگارتر شدن صنعت کشتیرانی با اوضاع، بهبودی نسبی رخ داد، خسارات به سودآوری صادرکنندگان همچنان پابرجا است.
در این میان، کشتی‌های مرتبط با چین نیز گاه‌ــ احتمالا به‌اشتباه‌ــ هدف حملات حوثیها قرار گرفته‌اند. در فوریه ۲۰۲۴ حوثیها به چهار کابل زیردریایی آسیب زدند که یکی از آن‌ها چین را به غرب متصل می‌کرد. یک ماه بعد، این گروه شبه‌نظامی موشک‌های بالیستیک ضدکشتی به سمت یک نفتکش چینی شلیک کرد. سپس در ماه ژوییه، دو نفتکش دیگر که محصولات روسیه را به مقصد چین حمل می‌کردند، هدف حمله قرار گرفتند.
پژوهشگران اندیشکده شورای آتلانتیک می‌گویند حمایت چین از حوثیها، نه‌تنها منافع ایالات متحده و متحدان آن را تهدید می‌کند، بلکه خود چین را نیز در برابر خطرات اقتصادی و ژئوپلیتیکی آسیب‌پذیر می‌کند. در نتیجه ایالات متحده می‌تواند با دیپلماسی قوی‌تر و همکاری نزدیک با شرکای بین‌المللی، پکن را وادارد در این سیاست بازنگری کند. اعمال فشار اقتصادی و سیاسی بر چین در این زمینه می‌تواند به کاهش تنش‌ها در دریای سرخ و حفاظت از تجارت جهانی کمک کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب ایالات متحده ابراز خوش‌بینی کرده که «چین می‌تواند کمک کند» تا جنگ روسیه در اوکراین حل شود، اما همان‌طور که بعید است پکن برای توقف جنگ اوکراین فشار معناداری به ولادیمیر پوتین وارد کند، سیاست‌گذاران ایالات متحده هم نباید از چین برای حل مسئله ایران یا حوثیها انتظار کمک داشته باشند.
اندیشکده شورای آتلانتیک در بخش پایانی گزارش خود آورده است که به نظر می‌رسد دولت چین تلاش‌های ترامپ را برای پایان دادن به «جنگ‌های همیشگی» در خاورمیانه، گسترش پیمان ابراهیم (میان اسرائیل و عربستان سعودی) و نیز آغاز دوباره فشار بر جمهوری اسلامی را به‌مثابه تلاش برای ایجاد یک «ناتو خاورمیانه‌ای» می‌بیند که هدف آن حفظ هژمونی ایالات متحده و مقابله با چین است.
