«ما از نیروی مهلک و  قاطع استفاده خواهیم کرد.» این توصیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از حملات هوایی گسترده‌ای بود که روز شنبه علیه حوثی‌های یمن صورت گرفت.

این گروه شبه‌نظامی تحت حمایت ایران از حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل به این‌سو، حمل‌ونقل بین‌المللی در دریای سرخ را مختل کرده و با وجود دورهای قبلی حملات هوایی آمریکا و متحدانش، همچنان به فعالیت ادامه داده است.

عملیات نظامی آمریکا علیه حوثی‌ها چه تاثیری بر منطقه خواهد داشت؟ و چه پیامی درباره رویکرد ترامپ به جمهوری اسلامی ایران ارسال می‌کند؟

کارشناسان شورای آتلانتیک به این پرسش‌ها پاسخ داده‌اند.

تغییر مهم در راهبرد مقابله با حوثی‌ها

حملات فرماندهی مرکزی آمریکا در یمن نشان‌دهنده تغییر راهبردی در سیاست واشینگتن در قبال حوثی‌ها است و آغاز یک کارزار نظامی هدفمند علیه این گروه را نشان می‌دهد. ارتش آمریکا حملاتی علیه رهبران حوثی و مراکز تولید تسلیحات صورت داده است که هدفش کاهش اختلال در ناوبری دریای سرخ و اطمینان‌بخشی به متحدان آمریکا در منطقه از تعهد واشینگتن به مقابله با این تهدید است.

این کارزار برای دستیابی به موفقیت باید به‌صورت مستمر ادامه داشته باشد و مراکز فرماندهی حوثی‌ها، تاسیسات موشک‌سازی و قابلیت‌های پهپادی این گروه شبه‌نظامی را هدف قرار دهد، و در عین حال، مسیر حمایت جمهوری اسلامی از طریق دریای عمان را مسدود کند. همکاری با عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که شناخت عمیقی از درگیری یمن دارند، نیز حیاتی است.

سرنگونی حکومت حوثی‌ها در یمن می‌تواند نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی را به میزان قابل‌توجهی تضعیف کند و توانایی‌اش در تهدید عربستان سعودی را کاهش دهد. با این حال، حمله به حوثی‌ها خطر افزایش تنش میان تهران و واشینگتن را در پی دارد و احتمال درگیری مستقیم را بیشتر می‌کند.

احتمال حملات تلافی‌جویانه حوثی‌ها علیه آمریکا در منطقه

آخرین حملات هوایی آمریکا مواضع راهبردی، رهبری و زیرساخت‌های حوثی‌ها را هدف قرار داد و موضع دولت ترامپ در اتخاذ رویکردی سخت‌گیرانه‌تر علیه این گروه یمنی شیعه را تقویت کرد. در حالی که این حملات ممکن است عملیات حوثی‌ها را به‌طور موقت مختل کند، تجربه نشان داده است که این گروه مقاومت بالایی دارد و به‌رغم حملات ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی، آمریکا و بریتانیا، در سال‌های اخیر همچنان تهدیدی منطقه‌ای محسوب می‌شود.

احتمال دارد حوثی‌ها دست به حملات تلافی‌جویانه بزنند، که ممکن است ناوگروه یو‌اس‌اس ترومن در دریای سرخ یا پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه را هدف قرار دهند (که در حال حاضر برای دومین بار ادعا می‌کنند چنین اقدامی را انجام داده‌اند). چنین اقدامی به‌‌نوعی نمایش قدرت مقابل یمنی‌ها، جمهوری اسلامی و جامعه بین‌المللی تلقی خواهد شد.

علاوه بر این، حوثی‌ها ممکن است عملیات زمینی‌شان را در مأرب‌ــ آخرین پایگاه دولت یمن و مرکزی کلیدی برای منابع نفت و گاز‌ــ تشدید کنند یا زیرساخت‌های مهم عربستان سعودی را هدف قرار دهند تا ریاض را تحت فشار قرار دهند و بر مذاکرات صلح احتمالی تاثیر بگذارند.

احتمال آغاز یک سلسله عملیات گسترده‌تر

آمریکا و متحدانش از اواخر سال ۲۰۲۳ بارها مواضع حوثی‌ها در یمن را هدف حملات هوایی قرار داده‌اند تا با تشدید اقدام‌های تهاجمی این گروه مقابله کنند. حملات حوثی‌ها به کشتی‌‌ها در دریای سرخ، تحت عنوان همبستگی با فلسطینی‌ها در جنگ اسرائیل و حماس، تجارت بین‌المللی را مختل کرده، تردد از کانال سوئز را کاهش و هزینه‌ها را افزایش داده است.

علاوه بر کشتی‌های تجاری، حوثی‌ها اسرائیل و کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا را نیز هدف حملات پهپادی و موشکی قرار داده‌اند. با وجود حملات هوایی تحت رهبری آمریکا در بیش از یک سال گذشته، حوثی‌ها همچنان مقاومت می‌کنند و از این درگیری برای تقویت مشروعیت داخلی و منطقه‌ای‌شان بهره‌برداری کرده‌اند. پراکنده‌سازی تسلیحات در زمین‌های ناهموار یمن و حمایت جمهوری اسلامی هدف‌گیری این گروه را دشوار کرده است.

حملات هوایی اخیر آمریکا، که با ماه‌ها کار اطلاعاتی دقیق پشتیبانی شده است، احتمالا سرآغاز یک کارزار گسترده‌تر برای متوقف کردن حملات به کشتی‌رانی و منافع آمریکا در منطقه است.

آمریکا اکنون باید دیپلماسی و سایر منابع را تقویت کند

آمریکا پس از حملات هوایی اخیرش به مواضع حوثی‌های یمن، لازم است تلاش‌های دیپلماتیک و نظامی‌اش را افزایش دهد. 

از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲، ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی ده‌ها هزار حمله هوایی علیه حوثی‌ها انجام داد، اما این حملات نتوانست حملات این گروه به زیرساخت‌های عربستان سعودی را متوقف کند. یک آتش‌بس در سال ۲۰۲۲ درگیری‌های گسترده را متوقف کرد و عربستان سعودی از آن زمان به‌دنبال جلوگیری از درگیری مجدد بوده است و زمانی که آمریکا و بریتانیا در سال ۲۰۲۴ حملاتشان را آغاز کردند، خواستار خویشتن‌داری شد.

دونالد ترامپ اکنون دستور داده است که یک کارزار نظامی گسترده علیه حوثی‌ها آغاز شود و هشدار داده است که در صورت ادامه حملات حوثی‌ها، این گروه شبه‌نظامی شیعه با پیامدهای شدید مواجه خواهد شد. با این حال، با توجه به مقاومت حوثی‌ها و حمایت‌هایی که از جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه دریافت می‌کنند، بعید است این حملات به‌تنهایی بتواند آن‌ها را متوقف کند.

آمریکا برای دستیابی به تاثیری پایدار، باید تعامل دیپلماتیک با چین و روسیه را افزایش دهد، اقدام‌های دریایی بیشتری برای قطع مسیرهای تامین و تسلیح مجدد حوثی‌ها انجام دهد و فشار بیشتری بر جمهوری اسلامی اعمال کند. همچنین ممکن است لازم باشد حمایت نظامی بیشتری برای محافظت از عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که هر دو در گذشته هدف حوثی‌ها بوده‌اند، صورت گیرد.

موفقیت اقدام‌های آمریکا فقط با حملات هوایی سنجیده نخواهد شد، بلکه به راهبردهای دیپلماتیک و نظامی پایدار بستگی دارد. هفته‌های آینده نشان خواهد داد که آیا آمریکا واقعا به رویکردی تهاجمی‌تر در منطقه متعهد است یا خیر.

بهره‌برداری حوثی‌ها از بمباران‌ها برای جلب حمایت یمنی‌ها 

حملات هوایی اخیر آمریکا در یمن، به‌ویژه در صنعا، تشدید درگیری با حوثی‌ها محسوب می‌شود. در حالی که این حملات با هدف تضعیف توان نظامی و رهبری این گروه انجام شده است، اثربخشی فوری آن همچنان نامشخص است. حوثی‌ها تاکنون مقاومت بالایی از خود نشان داده‌اند و احتمالا به مقاومتشان ادامه خواهند داد، به این معنی که مشخص شدن نتیجه سیاست بازدارندگی آمریکا به زمان نیاز دارد.

در حالی که این حملات زیرساخت‌ها و تجهیزات نظامی حوثی‌ها را هدف قرار داده است، آثار مستقیمی بر غیرنظامیان نیز دارد، زیرا بیش از ۶۰ درصد از جمعیت یمن در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها زندگی می‌کنند. ممکن است ترس و خشم از آمریکا میان یمنی‌هایی که از حوثی‌ها حمایت نمی‌کنند افزایش پیدا کند و احساسات ضدآمریکایی تقویت شود.

آسیب به غیرنظامیان می‌تواند خشم عمومی را برانگیزد، که حوثی‌ها می‌توانند از آن برای جلب حمایت بیشتر بهره‌برداری کنند. بدون راهبردی جامع که قطع شبکه‌های قاچاق تسلیحات جمهوری اسلامی و پرداختن به عوامل سیاسی و اقتصادی بحران را شامل شود، این بمباران‌ها بیش از حل درگیری، به طولانی‌تر شدن رنج یمنی‌ها منجر می‌شود.

نیاز به رویکرد متحد جامع‌تر

مبارزه با تروریسم می‌تواند آمریکا، قدرت‌های اروپایی، متحدان اسرائیل و ائتلاف عربی تحت رهبری عربستان سعودی را در مقابله با حوثی‌ها و تضعیف نقش جمهوری اسلامی به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی دولتی تروریسم متحد کند. با این حال، تجربه نشان داده است که حملات هوایی به‌تنهایی برای بیرون راندن حوثی‌ها از یمن یا تامین امنیت مسیرهای تجاری دریای سرخ کافی نخواهد بود.

آن‌ها با استفاده از جنگ نامتقارن، تقویت دفاعی و حمایت جمهوری اسلامی، خود را با شرایط تطبیق داده‌اند.

دولت ترامپ در گذشته نیز به‌طور جدی با نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی مقابله کرده است، که این سابقه ممکن است راهنمای اقدام‌های فعلی آمریکا در واکنش به حملات حوثی‌ها به کشتی‌‌ها در دریای سرخ باشد. با مختل شدن تجارت جهانی، تغییر مسیر کشتی‌رانی به سمت آفریقا هزینه‌ها را افزایش داده و آثار اقتصادی گسترده‌ای به‌جا گذاشته است، که وجود راهبردی هماهنگ و گسترده‌تر میان متحدان برای مقابله با این تهدید را ضروری می‌‌کند.

چند روز حمله به‌تنهایی حملات حوثی‌ها را متوقف نخواهد کرد

تقریبا همه ناظران خارجی مدت‌ها پیش به این نتیجه رسیده بودند که حملات محدود دولت بایدن، از زمان آغاز حملات حوثی‌ها به کشتی‌رانی بین‌المللی در دریای سرخ، نتوانسته است این گروه را از ادامه حملات بازدارد.

اکنون، دولت ترامپ تصمیم گرفته است حملات را تشدید کند تا ببیند آیا یک نمایش قدرت دردناک‌تر می‌تواند حملات را متوقف کند یا خیر. بزرگ‌ترین خطر هم برای آمریکا و هم حوثی‌ها این است که ممکن است هیچ میزان از تخریب، مگر از طریق هدف قرار دادن هم‌زمان رهبری و توانمندی‌های نظامی حوثی‌ها، اهداف موردنظر دولت ترامپ را محقق نکند.

چند روز حمله احتمالا به پایان حملات حوثی‌ها منجر نخواهد شد‌ــ مگر اینکه دولت ترامپ آماده باشد که گام‌های بیشتری بردارد.