نزدیک به پنج دهه است که اشتباهات کلامی مسئولان جمهوری اسلامی به‌طور متناوب در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی دستمایه طنز قرار می‌گیرد و تحت عنوان «گاف» فلان مسئول، دست‌به‌دست می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از واژه‌های انگلیسی که معادل فارسی دارند، یا ترکیب نادرست عبارت‌های انگلیسی با واژه‌های فارسی هم به این فهرست اضافه شده است.
روندی که نشان می‌دهد که مسئولان جمهوری اسلامی نه تنها به زبان انگلیسی که لازمه برقراری ارتباط بین‌المللی است مسلط نیستند و واژه‌های ساده را نیز اشتباه تلفظ می‌کنند، بلکه زبان فارسی را نیز درست و روان صحبت نمی‌کنند.
همچنین برخی مسئولان جمهوری اسلامی در خواندن از روی متن فارسی که برای آنها تنظیم شده است نیز مشکل دارند. این گزارش با اشاره به چند نمونه به بررسی ضعف مسئولان جمهوری اسلامی در فارسی صحبت کردن و استفاده نابجا یا تلفظ غلط واژه‌های انگلیسی می‌پردازد.
ضعف در تسلط به زبان انگلیسی
درحالی که مقامات اغلب کشورهای جهان، منطقه و همسایگان ایران به زبان انگلیسی به عنوان زبان مشترک تعاملات دیپلماتیک و بین‌الملل تسلط دارند، ضعف مقامات جمهوری اسلامی در این زمینه مشهود است. این در حالی است که تا پیش از وقوع انقلاب، مقامات دوران محمدرضاشاه پهلوی به خوبی به زبان انگلیسی تسلط داشتند و حتی برخی از آنها بر زبان‌های دیگر از جمله فرانسوی نیز مسلط بودند.
کافی است واژه «گاف» را کنار نام هر یک از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی در ابزارهای جست‌وجو قرار دهیم تا با ویدیوهای متعددی از این موقعیت‌ها روبه‌رو شویم.
محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم جمهوری اسلامی، در خرداد ۱۳۸۸، در دیدار با دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری وقت روسیه، در پاسخ به احوال‌پرسی میزبان، صرفا پاسخ داد: بله، «yes».
او در اجلاسی در برزیل، در حالی که حاضران برای شنیدن صحبت‌های او از هدفون مترجم همزمان استفاده می‌کردند، شروع به خواندن احادیث و آیاتی از قرآن کرد.
در سال ۱۳۹۰، محمدعلی‌آبادی، سرپرست وقت وزارت نفت، در اجلاس اوپک در وین، تلاش کرد با سخنرانی به زبان انگلیسی در مراسم افتتاحیه نشان دهد که مسلط است. او متنی را از روی کاغذ خواند، به طوری که مشخص نبود متن انگلیسی است یا نحوه تلفظ کلمات انگلیسی را به فارسی برایش نوشته‌اند. برای مثال، او «In the name of God» را به صورت «این دِ نیم آو گاد» ادا کرد.
اکبر رنجبرزاده، دبیر هیئت‌رئیسه مجلس دهم، نیز هنگام قرائت گزارشی در صحن مجلس درباره موزه لوور، این نام را به اشتباه «مُزه لوووُر»، «لور»، «لووِر»، «لوبر» تلفظ کرد. پس از تلاش نمایندگان برای تصحیح او، رنجبرزاده گفت: «اجازه بدهید تکرار کنم، اشتباه نوشته شده بود و من هم همان را خواندم.»
مهرداد لاهوتی، نماینده لنگرود در مجالس هشتم، نهم و دهم، نیز نتوانست واژه اف‌ای‌تی‌اف را درست تلفظ کند و در سخنرانی‌اش گفت: «آقایان نگران بحث اف‌اف‌ات، اف‌ات‌اف، اف‌ایت هستند.»
در اسفند ۱۴۰۱، انسیه خزعلی، معاون امور زنان ابراهیم رئیسی، با انتشار ویدیویی که در آن زنی دیگر به زبان انگلیسی حرف می‌زد، چنین وانمود کرد که خودش به انگلیسی صحبت می‌کند. این اقدام در فضای مجازی به سوژه طنز تبدیل شد و برخی رسانه‌ها تیتر زدند: «خزعلی با دوبلور آمد!» این ویدیو مربوط به نشست کمیسیون مقام زن سازمان ملل بود.
در زمستان ۱۴۰۲ نیز ویدیویی از سخنرانی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، به زبان انگلیسی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد منتشر شد که به‌رغم قرائت از روی کاغذ، مملو از تپق‌های متعدد بود. این در حالی است که تسلط به انگلیسی یکی از پیش‌نیازهای اصلی برای وزرای خارجه محسوب می‌شود.
ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم، نیز هنگام مواجهه با مقام‌هایی که به زبان انگلیسی صحبت می‌کردند به مترجم نگاه می‌کرد.
در اردیبهشت ۱۴۰۳، ویدیویی از سخنرانی انگلیسی جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، در یک کنفرانس علمی در برلین منتشر شد که به‌سرعت سوژه طنز و دابسمش‌های فراوان شد.
در مهرماه ۱۴۰۳، سخنرانی امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس و عضو جبهه پایداری، در نشست شورای بین‌المجالس ژنو به دلیل بروز مشکل در ترجمه همزمان و ناتوانی او در ایراد نطق به زبان انگلیسی، لغو شد.
انگلیسی‌ـفارسی حرف زدن و مقاماتی که نمی‌توانند درست فارسی صحبت کنند
مواردی که برای نمونه از انگلیسی صحبت کردن مسئولان جمهوری اسلامی ذکر شد تنها بخش کوچکی از گاف‌‌های آنان در موقعیت‌های بین‌المللی است. با این حال، اوضاع زمانی وخیم‌تر می‌شود که برخی مسئولان اصرار دارند از کلمات انگلیسی استفاده کنند، اما به دلیل ناتوانی آن را به شکلی نادرست و تمسخرآمیز با زبان فارسی تلفیق می‌کنند.
سعید نمکی، وزیر بهداشت وقت در دوران کرونا، درباره تحویل واکسن کرونا به مردم گفته بود: «اگر لازم باشد، واکسن را با دلیوری به خانه‌های مردم می‌فرستیم.»
محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی در دانشگاه کلمبیای نیویورک، زمانی که متوجه شد وقت سخنرانی به پایان رسیده است عبارت «وان دقیقه» را به کار برد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برخی از مسئولان جمهوری اسلامی، که تعدادشان هم کم نیست، نه‌تنها توانایی صحبت به انگلیسی را ندارند، در درست سخن گفتن به زبان فارسی نیز ناتوان‌اند. سرآمد این گروه ابراهیم رئیسی بود که بارها با جملات نامفهوم و اشتباهات کلامی سوژه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شد. ازجمله وقتی که به جای «لوکوموتیو» گفت «لوکوموتیر»، به جای «لکنت» گفت «لِکنت»، به جای «مگابایت» گفت «مگاواماتا»، و به جای «پروپاگاندا» گفت «پرپکانی»، یا زمانی که اشتباهاتی مانند آنگوزمان (آمبودزمان) و شیخ طوطی (شیخ رمضان البوطی) را به زبان آورد.
جملات نامفهوم او از زمان تبلیغات انتخاباتی تا دوران ریاست‌جمهوری‌اش نیز کم نبود. او در اول تیرماه ۱۴۰۰، در نخستین سخنرانی پس از پیروزی در انتخابات در جمع هوادارانش در مشهد گفت: «آنچه از واکسن‌هایی که تولید داخلی است ضرورت داشت تولید خارجی، سریع، فوری، انقلابی، مردم احساس آرامش کنند.»
همچنین پیش از سفر به تاجیکستان برای شرکت در اجلاس شانگهای اظهار داشت: «آسیا، از خزائن مهم فرهنگ و تمدن بشری است و جایگاهی است که مدنیت منطقه آسیا در جای‌جای این منطقه قابل بحث و مذاکره است.»
رئیسی در مراسم «تجدید میثاق مسئولان عالی قضایی با آرمان‌های امام» در تیرماه ۱۴۰۰ در مرقد روح‌الله خمینی گفت: «آنچه امام فرمود و آنچه امروز از حلقوم رهبری بیرون می‌آید، دقیقا خواست مردم است.»
پس از او نیز تپق‌های مداوم قالیباف بسیار مورد توجه قرار گرفته است. او در جریان مناظره‌های انتخاباتی دوره چهاردهم ریاست جمهوری نیز در توصیف اقداماتش در شهرداری گفت که اقداماتی برای ساخت استخر انجام شده که «زن با دخترش و مرد با شوهر با یک ماشین به استخر بروند». او یک بار هم هنگام سخنرانی در مجلس از ادا کردن درست کلمه «مهربانانه» ناکام ماند.
مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، نیز بارها دچار اشتباهات لفظی و رفتاری شده که در فضای مجازی بازتاب گسترده‌ای یافته است.
او در یکی از سخنرانی‌هایش در خوزستان واژه «مترصد» را به صورت «مِتر صد» تلفظ کرد، اشتباهی که به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و واکنش‌های طنزآمیزی برانگیخت.
پزشکیان بهمن‌ماه گذشته طی سخنرانی در «نشست با فعالان اقتصادی خوزستان» هنگامی که یکی از حضار صحبت‌هایش را قطع کرد گفت: «شقشقیه منو بهم زدی خانم.»
محمدباقر قالیباف هم در یکی از سخنرانی‌هایش در دفاع از کاهش پهنای باند خارجی گفت: «ما اینترنت ملی داریم، می‌تونیم کاری کنیم که بدون اینترنت جهانی هم اینترنت داشته باشیم.»
خطاهایی نظیر تلفیق نادرست زبان فارسی و انگلیسی، تلفظ اشتباه، یا استفاده نادرست از واژگان نه‌تنها نشانه ضعف مهارت‌های زبانی است که نماد بی‌سوادی و بی‌کفایتی نیز تلقی می‌شود.
نکته قابل تامل و مایه تاسف این است که چنین مسئولانی در مقام نمایندگان رسمی کشوری در مجامع جهانی حاضر می‌شوند که مهد سخنوران و اندیشمندان بزرگی چون سعدی، حافظ، مولانا، فردوسی و صدها شاعر و نویسنده نامدار دیگر است. کشوری که زبان و ادبیاتش مایه افتخار فرهنگ و تمدن جهانی است، امروز شاهد مسئولانی است که حتی از سخن گفتن درست به فارسی نیز ناتوان‌اند.
