دشمنی، قدرت نمایی، تهدید و جنگ خونین آمریکا و طالبان پس از نوزده سال جای خود را به چانه‌زنی و مذاکره داده و امکان رسیدن به توافق صلح بین دو طرف را افزایش یافته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، پنجشنبه گذشته به رادیو آی‌هارت آمریکا گفت:‌ «فکر می‌کنم خیلی نزدیک هستیم.» او در پاسخ به پرسشی درباره توافق نسبی صلح ایالات متحده با طالبان افزود:‌ «فکر می‌کنم شانس خوبی برای رسیدن به یک توافق وجود دارد... تا دو هفته دیگر خواهیم دانست.»

مقام‌های ارشد آمریکایی و افغان می‌گویند، ۲۸ فوریه زمانی که نمایندگان طالبان و آمریکا پیمان صلح را در دوحه، پایتخت قطر، امضا کنند این لحظه تاریخی فرا می رسد. 

دونالد ترامپ موقعیت حساسی در پیش رو دارد. او ناچار است برای وفا به عهد انتخاباتی پیشین برای یکسره کردن جنگ بی‌پایان افغانستان و بیرون بردن سربازان آمریکایی از میدان‌های نبرد، آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، وعده خود را محقق کند.

ترامپ می‌کوشد تا نشان دهد که سربازان آمریکایی را از ماموریتی پرمخاطره بیرون آورده و براساس آن، در انتخابات پیش رو در ماه نوامبر وعده خود را محقق شده نشان دهند. بلندپروازی دیگر او می تواند بدست آوردن جایزه صلح نوبل برای «پایان دادن مسئولانه طولانی ترین جنگ تاریخ آمریکا» باشد. ترامپ چندین بار خود را شایسته این جایزه خوانده بود.

طرح مذاکره با طالبان در دو سال آخر ریاست جمهوری ترامپ به عهده زلمی‌ خلیل‌زاد گذاشته شد. این دیپلمات آمریکایی افغان‌تبار در یک سال گذشته تمام وقتش را صرف گفت‌وگو با رهبران سیاسی طالبان در قطر کرده است.

از متحدان آمریکا مانند بریتانیا و اتحادیه اروپا که بگذریم ( در اصول با توافق آمریکا و طالبان موافقند)، حتی جمهوری اسلامی‌ ایران نیز نه تنها مخالف  کوشش‌های صلح خلیل‌زاد نیست، که خروج آمریکا از منطقه را جزء استراتژی خود می‌داند.

عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی و حامد کرزای، رئیس جمهوری پیشین از طرح خلیل‌زاد و تلاش‌های آمریکا پشتیبانی کرده اند. در سوی دیگر، اشرف غنی، رئیس جمهوری، که ابتدا اما و اگرهایی درباره روند صلح داشت، چرا که معتقد بود بدون حضور نماینده رسمی مردم، دولت منتخب، این گفتگوها بی ثمر خواهد بود، سرانجام پس از تماس‌های مکرر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، حاضر شد با آمریکا در این طرح همکاری کند.

امروزه همه مقام‌های آمریکایی، از جمله مارک اسپر،‌ «رسیدن به یک توافق سیاسی» را «بهترین راه حل افغانستان» می‌دانند.

کاهش خشونت ۷ روز، امضای توافقنامه آمریکا و طالبان، تعیین زمان خروج نیروهای آمریکایی و شروع مذاکرات بین‌افغانی حاصل مذاکرات خلیلزاد و ملا برادر طالب بوده است.

همان‌طور که اشرف غنی در نشست امنیتی مونیخ گفت، انتظار می‌رود نهایتا یک هفته دیگر بیانیه مشترک آمریکا و طالبان صادر شود. هم اکنون از نروژ‌ و آلمان به عنوان دو کشور میزبان و حامی‌ گفت‌وگوهای بین‌افغانی یاد می‌شود. هر دو کشور مورد اعتماد طالبان و جامعه افغانستان است.

یک منبع که تاکنون در گفت‌وگوهای چهره‌های افغان با طالبان در قطر حضور داشته است، به ایندپپندنت فارسی( نویسنده این متن)‌ گفته است که مذاکرات با طالبان در ماه مارس در اسلو برگزار خواهد شد اما این امر به توافق طالبان با آمریکا بستگی دارد.

هرچند جامعه جهانی به کمک دولت افغانستان به تعدادی از نمایندگان تیم مذاکره کننده با طالبان شیوه مذاکره را آموزش داده‌اند، اما در نهایت اشرف غنی، چهار نماینده، عبدالله عبدالله، چهار نماینده و احزاب سیاسی هم نمایندگانی برای مذاکره با طالبان تعیین خواهند کرد.

یکی از افرادی که به مذاکرات آتی طالبان و افغانستان کمک خواهد کرد، جاناتان پاول، رئیس دفتر تونی بلر نخست وزیر پیشین بریتانیا و نویسنده کتاب «تروریست‌ها در پشت میز؛ چرا مذاکره تنها راه صلح است»، است که به شماری از نمایندگان آموزش فنی می‌دهد.

به نظر می‌رسد نشست طالبان با دولت افغانستان شروع داستان خواهد بود. مذاکره طالبان و آمریکا که هر دو با هدف خروج آمریکا از افغانستان انجام گرفته، بیش از یک سال است که به طول انجامیده و زمانی برای خاتمه آن تعیین نشده است. 

در خوش‌بینانه ترین حالت حتی اگر در جریان این مذاکرات آتش بس برقرار شود و طالبان و دولت با حسن نیت با هم گفتگو و نقش بازیگران منفی مهار شود، به نظر نمی‌رسد که شبه نظامیان خلع سلاح شده طالبان بتوانند در یکی دو سال آینده وارد کابل شود.

با این وصف به نظر می‌رسد افغانستان پس از دو دهه جنگ و درگیری با طالبان و دو دهه جنگ داخلی و جهاد علیه شوروی، فرصتی واقعی برای ایجاد صلح را پیش رو داشته باشد.