اهل موسیقی و آواز با شعر دمخورند و اشعار میتوانند خود بیانگر رازهای مگویی باشند که زبان را یارای گفتن آن نیست.
در این میان شعر حافظ در میان اهل موسیقی و به خصوص اهالی آواز، از جهاتی یگانه است. ذهن و زبان حافظ عبارات و تعبیراتی دارد که میتوان از آن "آتش نهفته در سینه درون" را حس کرد و دریافت. به ویژه اگر این اشعار ارتباطی هم با قلّه آواز ایران، استاد محمدرضا شجریان داشته باشد. شجریانی که او و آوازش را همطراز با شعر حافظ در موسیقی ایرانی دانستهاند و برخی همانند هوشنگ ابتهاج سایه بر این گمانند که تنها شجریان توانسته است ظرفیتهای معنایی و کژتابیهای زبان این شاعر نامآور را در آوازش به خوبی و زیبایی انعکاس دهد و حق مطلب را ادا کند.
تفال به شعر حافظ و گمانهزنیها
پنج شنبه،یکم اسفندماه، همایون شجریان بدون هیچ پیشزمینه ذهنی، یادی از پدر میکنند و تصویری از خط زیبای او را که با تبریکی بهاری در سال ۱۳۸۳ زینت یافته است، در شبکه اجتماعی اینستاگرام به اشتراک میگذارند.
در این دستخط زیبا از پدر، به پسری که سال قبل و پس از سالها همراهی با پدر،استقلال صدای خود را با آلبوم "نسیم وصل" جشن گرفته، آمده است،"فقط حافظ تو را به بلندای سخن عشق میبرد".
تا به اینجا اتفاقی خاص رخ نداده است. آخرین ماه سال است و پسری، دستخطی که خاطرات زیادی را در پس و پشتش دارد، به اشتراک میگذارد. اما پس از این دستنوشته، تفال به حافظ و انتشار غزلی از کتاب حافظ هوشنگ ابتهاج سایه، بازار گمانهزنیها را درباره بیماری استاد شجریان داغ میکند.
ای هدهد صبا به سبا میفرستمت
بنگر که از کجا به کجا میفرستمت
حیف است طایری چو تو در خاکدان غم
زین جا به آشیان وفا میفرستمت
در دو بیت اول این غزل زیبا که در عبارات و تعبیرات و واژگان نیز فضایی موسیقایی دارد، دوری و مسافرت از دنیای خاکی به عالم افلاک موج میزند. در بیت نخست مراد از "سبا" سرزمینی دور و غیرقابل دسترس است و از بیت دوم نیز میتوان این معنا را استنباط کرد که فردی از عالم خاکی که سرزمین غم و اندوه است، به کانون وفا و کوی جانان و عالم دیگر رهسپار میشود. آیا همایون شجریان میخواسته با مددگیری از حافظ پیامی را به ایرانیان و دوستداران صدای پدرش برساند؟ چه همایون چنین قصدی را داشت یا این فرسته اینستاگرامی ناشی از خاطرات لحظهای بوده باشد، جمعیت کنجکاو و نگران حال استاد پیامی دیگر از این اشعار گرفت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
انتشار این شعر سبب شد تا اهل شعر و ادب آن را نشانهای بر وخامت اوضاع جسمی استاد شجریان بگیرند و شاید پیشخبری از سوی فرزندش که تنها منبع اطلاعرسانی درباره پدر بیمار و رنجورش است.
یک روز بعد اخباری در گوشه وکنار منتشر شد که از فوت و درگذشت استاد شجریان خبر داد. خبر اما با با ورود یکی از اعضای تیم پزشکی استاد شجریان تکذیب میشود. آقای حسن عباسی که در بیمارستان جم حضور دارد، به باشگاه خبرنگاران جوان میگوید که خبر فوت استاد صحت ندارد و ایشان به دستگاه وصل و وضعیتشان پایدار است.
کنجکاویها اما همچنان ادامه دارد. ساعتی بعد سایت عصرایران خبری را نقل کرد از یک منبع موثق که استاد شجریان درگذشتند. اما به فاصله چند ساعت این خبر از سوی همایون شجریان تکذیب شد. همایون شجریان در آخرین ساعات روز جمعه در سایت اینستاگرامیاش نوشت:
"عزیزان خواهشمندم به شایعات توجه نفرمایید و به آنها دامن نزنید. پدر به خاطر مشکلات ریوی که ناشی از بیماری قبلیشون هست و در دو هفته اخیر کمی ادامهدار شده است، تحت مراقبت و رسیدگیهای ویژه هستند و وضعیتشان از دیروز بهتر شده است. خواهشمندم خبر صحیح را فقط و فقط و فقط و فقط و فقط از طریق صفحه اینجانب دنبال کنید."
سایت عصر ایران با درج تکذیبیه درباره منابع خبریاش اما تردیدها را درباره این خبر و درستی آن به صحت نزدیکتر کرد. در توضیح این خبرآمده که آنها قرار مصاحبهای با یکی از مسئولان پیشین معروف موسیقی کشور داشتند که از دفتر آن مقام مسئول به آنها خبر دادند که به دلیل درگذشت استاد شجریان آنها درگیر فراهم کردن مسائل مربوط به این موضوع هستند.در این سایت همچنین به نقل از خبرگزاری فارس آمده که رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت از درگذشت استاد شجریان خبر داد که این خبر نیز تکذیب شد.
تجمع مشتاقان استاد شجریان مقابل بیمارستان جم
همین رفت و برگشتهای خبری و عدم انتشار عکس یا فیلمی از وضعیت جسمی استاد شجریان سبب شد تا جمعیت و هواداران مشتاق به سمت بیمارستان جم هجوم آورند و جمعیت زیادی آنجا شکل بگیرد.
در فضای مجازی فیلمهایی دست به دست میشود که از تجمع مقابل بیمارستان جم حکایت دارد. ساعت ۱۲ شب جمعه(صبح شنبه) دو تن از پزشکان به میان جمع میآیند و به آنها میگویند تا به این لحظه استاد شجریان در قید حیاتند. از میان جمعیت یکی فریاد میزند، اگر راست میگویید یک تن از این جمعیت را انتخاب کنید که استاد را از نزدیک ببیند و به بقیه گزارش دهد. یکی دیگر میگوید با موبایل یک فیلمی از وضعیت استاد در همین لحظه بگیرید و همرسانی کنید. هر دو پزشک بدون پاسخی به داخل بیمارستان میروند و تا لحظه تنظیم و انتشار این گزارش ما نیز همانند شما نگران حال استاد و البته پیگیر خبری درست در این زمینه و امیدوار به نادرستی اخبار ناگوار درباره استاد شجریانیم.
ماجرا اما به اینجا ختم نشد. مقاومت و تردید جمعیت مشتاق در جلوی بیمارستان سبب شد همایون شجریان در ساعات اولیه روز شنبه به همراه پزشکان به جلو بیمارستان بیاید.
همایون با روحیه بود و رفتارش خود حکایت از این داشت که حداقل پدرش بحران را طی کرده است. او به مردم اطمینان داد که چیزی جز حقیقت نمیگوید و سخنانش از سر اضطرار و فشار نیست.
سپس توضیحی درباره پیشینه بیماری استاد شجریان در آمریکا و آوردنش به ایران داد و گفت که استاد در برخی مواقع از طریق تزریق به غیر از مجاری دهانی تغذیه میشوند و برای اینکار باید به بیمارستان بیایند.
در نهایت مدیریت بیمارستان جم اطلاعیهای داد و ماجرا را تشریح کرد و به جامعه و علاقمندان استاد اطمینان داد که استاد زنده است. همایون شجریان نیز یک تصویر از نمایشگری منتشر کرد که به نوشته او علائم حیاتی پدرش را نشان میداد.
در تاریخ فرهنگ ایران البته این گونه رخدادها غریب نیست. نمونه نادر آن استاد دکتر محمد معین بود که بیش از ۴ سال در وضعیت کما قرار داشت و بعدا به دیار باقی شتافت و یا استاد فرامرز پایور که او نیز شرایط جسمی مطلوبی نداشت و توان تکلم و حتی تکان سر را در ماهها و روزهای آخر حیات از دست داده بود. امیدواریها این است که در چنین فضای مصیبتباری که در این روزها و ماهها گریبانگیر ایرانیان شده است، دردی دیگر بر دردهایآنها افزوده نشود. درد از کف دادن استادی بینظیر که شاید تاریخ دیگر تکرارش نکند.