پس از پایان دور ششم گفتوگوهای طالبان با نمایندگان امریکا در دوحه، پایتخت قطر، رویکرد زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در روند صلح افغانستان، در پیوند با آینده حکومت وحدت ملی با تغییرات محسوسی نسبت به گذشته همراه شده است.
آقای خلیل‌زاد چند روز پس از ختم دورششم گفت‌وگوها با طالبان، در یک سلسله از «توییت»ها ازلزوم تمرکز بر انتخابات ریاست جمهوری آینده نوشت. او در توییت‌های خود نوشته بود: «صلح‌خواهی نباید تاثیری بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری معتبر داشته باشد.» البته آقای خلیل‌زاد در این رشته از توییت‌های خود، اولویت را در افغانستان به صلح و ثبات داده بود.
زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در روند صلح افغانستان، زمان کافی برای گفت‌وگو با طالبان و هموارسازی مسیری برای صلح و آتش بس در افغانستان اختصاص داده است. او و هیئت همراهش، تا کنون شش بار با طالبان گفت‌وگو کرده‌اند. اگرچه در نخستین دورهای گفتگو با طالبان، سر نخ‌های روشنی از سازنده بودن آن مذاکرات به دست نمی‌‌آمد، ولی در دو دور گذشته، هم طالبان و هم امریکا بر سازنده و مثبت بودن مذاکرات تاکید کرده‌اند، و نیز، در گفت‌وگوهایی با رسانه‌ها، اظهار داشته‌اند که دیدگاه‌هاشان به هم نزدیک شده است.
اما آنچه برای حکومت افغانستان مهم‌تر از همه و تا حدی باورناپذیر به شمار می‌رفت، رویکرد امریکا در قبال انتخابات ریاست جمهوری افغانستان است. در ۲۲ اردیبهشت ماه جاری، الیس ولز، معاون وزارت امور خارجه امریکا، طی سفری به کابل با رهبری حکومت وحدت ملی و همچنین اعضای کمیسیون انتخابات، دیدار و ملاقات کرد . او در آن دیدارها بر برگزاری به موقع انتخابات ریاست جمهوری تاکید ورزید و گفت که دولت امریکا در مسیر حمایت و کمک به مردم افغانستان، در کنار آنان است، و خصوصا در برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، به افغان‌ها یاری خواهد رساند. در پی آن، توییت‌های زلمی خلیل‌زاد نیز که در ۲۸ اردیبهشت در حساب توییتری وی منتشر شد، باز بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تاکید داشت.
حمایت از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، با آنچه طالبان در گفتوگوهای صلح با طرف امریکایی خود، به عنوان یکی از اصل‌های مهم برای خاتمه جنگ و دستیابی به آتش بس مطرح کرده‌اند، در تقابل کامل قرار می‌گیرد.
در طول روند گفتوگوهای صلح، طالبان هیچ‌گاه حاضر نشده‌اند تا با دولت افغانستان به عنوان طرف اصلی مذاکرات، به‌طور رسمی پشت میز بنشینند. طالبان دولت افغانستان را دست نشانده امریکا می‌دانند و به همین دلیل، گفت‌وگوها را نه با آن دولت، بلکه با دولت امریکا به پیش می‌برند. اصولی که طالبان برای تامین صلح در افغانستان مطرح کرده‌اند، شامل زمان‌بندی خروج نیروهای خارجی از افغانستان، ایجاد یک دولت موقت، تغییر قانون اساسی و مسایلی از این دست است.
دولت افغانستان هم با برگزاری «جرگه مشورتی صلح»، مخالفت عمومی را با ایجاد حکومت موقت شکل داد. در چنین وضعیتی، حمایت امریکا از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در زمان معین آن ( ششم مهر ماه سال جاری) بر ابهامات در مورد نتایج گفتوگوهای طالبان با طرف امریکایی در قطر، و آینده مذاکرات صلح و پایان دادن به جنگ، می‌افزاید. این در حالی‌ست که هم طالبان و هم جانب امریکایی، گفت‌وگوها را مثبت و سازنده ارزیابی کرده‌اند و حتی آقای خلیل‌زاد، از دستیابی به توافق‌های اولیه و حرکت به سمت عملی سازی آن توافق‌ها سخن گفته است. با این حال، مشخص نیست که آیا طالبان در مورد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با امریکایی‌ها به توافق رسیده‌اند، یا خیر. حمایت امریکا از برگزاری انتخابات که حکومت وحدت ملی نیز به‌شدت بر آن تاکید می‌ورزد، در وضعیتی که آقای غنی هم‌زمان در چندین جبهه می‌جنگد، می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای تقویت روحیه دولت باشد.
رئیس جمهوری غنی، تمامی تلاش خود را بر این مسئله متمرکز ساخته است که انتخابات به هر شکل ممکن، برگزار شود. او اطمینان یافته است که در صورت برگزاری انتخابات، پیروز میدان خواهد بود. رقبای آقای غنی نیز دقیقا همین ذهنیت را دارند. به پندار رقبای آقای غنی، چون اهرم دولت به‌تمامی در کنترل آقای غنی است، لذا توان کافی برای شکست دادن وی در انتخابات ریاست جمهوری، نزد هیچ یک از رقیبان او موجود نیست. مجلس نمایندگان افغانستان هم که می‌تواند به عنوان یک قدرت هم‌سو در برابر آقای غنی قد علم کند، چنان با مشکلات درونی خود درگیر است که امکان رویارویی با قوه مجریه را ندارد. اکنون نیز تغییر رویکرد امریکا در قبال افغانستان و حمایت قاطع از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، آقای غنی را چند امتیاز در برابر رقیبانش پیش انداخته است.
آنچه برای آقای غنی به عنوان مشکل باقی مانده است، این است که چگونه تا ششم مهرماه و روز برگزاری انتخابات، بر چند چالش فایق آید. اولین چالش، مبارزه با رقیبان بر سر اتمام دوره ریاست جمهوری در اول خرداد و عدم مشروعیت دولت در صورت تداوم حکومت است. دومین چالش، جنگ با طالبان و تامین امنیت برای بخش‌های وسیع‌تری از افغانستان برای برگزاری انتخابات، و سومین، مبارزه با تورم و گرانی روزافزون، مخصوصا افزایش نرخ دلار در مقابل افغانی، و دست آخر، چهارمین چالش وی، آماده‌سازی افکار عمومی برای شرکت در انتخابات است.
پس از پایان دور ششم گفتوگوهای طالبان با نمایندگان امریکا در دوحه، پایتخت قطر، رویکرد زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا در روند صلح افغانستان، در پیوند با آینده حکومت وحدت ملی با تغییرات محسوسی نسبت به گذشته همراه شده است. آقای خلیل‌زاد چند روز پس از ختم دورششم گفت‌وگوها با طالبان، در یک سلسله از «توییت»ها ازلزوم تمرکز بر انتخابات ریاست جمهوری آینده نوشت.
او در توییت‌های خود نوشته بود: «صلح‌خواهی نباید تاثیری بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری معتبر داشته باشد.» البته آقای خلیل‌زاد در این رشته از توییت‌های خود، اولویت را به ایجاد صلح و ثبات در افغانستان داده بود. زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در روند صلح افغانستان، زمان کافی برای گفت‌وگو با طالبان و هموارسازی مسیری برای صلح و آتش بس در افغانستان اختصاص داده است. او و هیات همراهش، تا کنون شش بار با طالبان گفت‌وگو کرده‌اند. اگرچه در نخستین دورهای گفت‌وگو با طالبان، سر نخ‌های روشنی از سازنده بودن آن مذاکرات به دست نمی‌‌آمد، ولی در دو دور گذشته، هم طالبان و هم امریکا بر سازنده و مثبت بودن مذاکرات تاکید کرده‌اند، و نیز، در گفت‌وگوهایی با رسانه‌ها، اظهار داشته‌اند که دیدگاه‌هاشان به هم نزدیک شده است.
اما آنچه برای حکومت افغانستان مهم‌تر از همه و تا حدی باورناپذیر به شمار می‌رفت، رویکرد امریکا در قبال انتخابات ریاست جمهوری افغانستان است. در ۲۲ اردیبهشت ماه جاری، الیس ولز، معاون وزارت امور خارجه امریکا، طی سفری به کابل با رهبری حکومت وحدت ملی و همچنین اعضای کمیسیون انتخابات، دیدار و ملاقات کرد . او در آن دیدارها بر برگزاری به موقع انتخابات ریاست جمهوری تاکید ورزید و گفت که دولت امریکا در مسیر حمایت و کمک به مردم افغانستان، در کنار آنان است، و خصوصا در برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، به افغان‌ها یاری خواهد رساند. در پی آن، توییت‌های زلمی خلیل‌زاد نیز که در ۲۸ اردیبهشت در حساب توییتری وی منتشر شد، باز بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تاکید داشت.
حمایت از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، با آنچه طالبان در گفتوگوهای صلح با طرف امریکایی خود، به عنوان یکی از اصل‌های مهم برای خاتمه جنگ و دستیابی به آتش بس مطرح کرده‌اند، در تقابل کامل قرار می‌گیرد. در طول روند گفتوگوهای صلح، طالبان هیچ‌گاه حاضر نشده‌اند تا با دولت افغانستان به عنوان طرف اصلی مذاکرات، به‌طور رسمی پشت میز بنشینند. طالبان دولت افغانستان را دست نشانده امریکا می‌دانند و به همین دلیل، گفت‌وگوها را نه با آن دولت، بلکه با دولت امریکا به پیش می‌برند. اصولی که طالبان برای تامین صلح در افغانستان مطرح کرده‌اند، شامل زمان‌بندی خروج نیروهای خارجی از افغانستان، ایجاد یک دولت موقت، تغییر قانون اساسی و مسایلی از این دست است.
دولت افغانستان هم با برگزاری «جرگه مشورتی صلح»، مخالفت خود را با ایجاد حکومت موقت نشان داد. در چنین وضعیتی، حمایت آمریکا از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در زمان معین آن ( ششم مهر ماه سال جاری) بر ابهامات در مورد نتایج گفتگوهای طالبان با طرف امریکایی در قطر، و آینده مذاکرات صلح و پایان دادن به جنگ، می‌افزاید.
این در حالی‌ست که هم طالبان و هم جانب امریکایی، گفت‌وگوها را مثبت و سازنده ارزیابی کرده‌اند و حتی آقای خلیل‌زاد، از دستیابی به توافق‌های اولیه و حرکت به سمت عملی سازی آن توافق‌ها سخن گفته است. با این حال، مشخص نیست که آیا طالبان در مورد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با امریکایی‌ها به توافق رسیده‌اند، یا خیر. حمایت امریکا از برگزاری انتخابات که حکومت وحدت ملی نیز به‌شدت بر آن تاکید می‌ورزد، در وضعیتی که آقای غنی هم‌زمان در چندین جبهه می‌جنگد، می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای تقویت روحیه دولت باشد.
رئیس جمهوری غنی، تمامی تلاش خود را بر این مسئله متمرکز ساخته است که انتخابات به هر شکل ممکن، برگزار شود. او اطمینان یافته است که در صورت برگزاری انتخابات، پیروز میدان خواهد بود. رقبای آقای غنی نیز دقیقا همین ذهنیت را دارند. به پندار رقبای آقای غنی، چون اهرم دولت به‌تمامی در کنترل آقای غنی است، لذا توان کافی برای شکست دادن وی در انتخابات ریاست جمهوری، نزد هیچ یک از رقیبان او موجود نیست.
مجلس نمایندگان افغانستان هم که می‌تواند به عنوان یک قدرت هم‌سو در برابر آقای غنی قد علم کند، چنان با مشکلات درونی خود درگیر است که امکان رویارویی با قوه مجریه را ندارد. اکنون نیز تغییر رویکرد امریکا در قبال افغانستان و حمایت قاطع از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، آقای غنی را با چند امتیاز در برابر رقیبانش پیش انداخته است. آنچه برای آقای غنی به عنوان مشکل باقی مانده، این است که چگونه تا ششم مهرماه و روز برگزاری انتخابات، بر چند چالش فایق آید.
اولین چالش، مبارزه با رقیبان بر سر اتمام دوره ریاست جمهوری در اول خرداد و عدم مشروعیت دولت در صورت تداوم حکومت است. دومین چالش، جنگ با طالبان و تامین امنیت برای بخش‌های وسیع‌تری از افغانستان برای برگزاری انتخابات، و سومین، مبارزه با تورم و گرانی روزافزون، مخصوصا افزایش نرخ دلار در مقابل افغانی، و دست آخر، چهارمین چالش وی، آماده‌سازی افکار عمومی برای شرکت در انتخابات است.
