بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، پس از بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه به علت ابتلا به ویروس کرونا در ماه گذشته، اکنون برای مبارزه با بحران دراز مدت کووید-۱۹، رویکردی «مداخله‌جویانه»تر برای مهار چاقی در بریتانیا در پیش گرفته است.

به گزارش روز جمعه نشریه تایمز، نخست وزیر بریتانیا اکنون متقاعد شده است که بیماری او به علت داشتن اضافه وزن، وخامت یافته بود. گفته می‌شود که وزن آقای جانسون هنگام بستری شدن در بیمارستان ۱۱۱ کیلوگرم بوده است. 

این البته اولین بار نیست که شدت ویروس کرونا با وزن بیمار مرتبط شده است. پیشتر هم متک هکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، در پاسخ به سوالی درباره مجموع جان‌باختگان کرونا در بریتانیا و مقایسه آن با سایر کشورهای اروپایی، گفته بود: «معیارهایی چون سن بیمار و نیز چاقی» می‌بایست مد نظر قرار گیرند. 

اما پرسش این است که آیا واقعا وزن اضافی یا چاقی، پیش‌بینی آینده بیماری را تغییر می‌دهد؟ 

تعریف اضافه وزن در بریتانیا چیست؟

نظام درمانی بریتانیا یا ان اچ اس، از شاخص توده بدنی (BMI) به عنوان معیار اصلی سنجش وزن افراد استفاده می‌کند. ان اچ اس می‌گوید، گرچه این شاخص «برای همه دقیق نیست»، اما به طور کلی معتبرترین روش موجود است. 

 اکثر بزرگسالان، با شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ ، سالم قلمداد می‌شوند، در حالی که افرادی با بی ام آی  ۲۵ تا ۲۹.۹ دارای اضافه وزن، و کسانی که بی ام آی بالاتر از ۳۰ دارند، چاق محسوب می‌شوند. 

در بریتانیا، از هر چهار نفر یکی چاق است و ۲۰ درصد کودکان ۱۰ تا ۱۱ ساله در ردیف افراد چاق طبقه‌بندی می‌شوند. طبق آخرین داده‌های دفتر آمار ملی بریتانیا، همچنین ۳۵ درصد مردم مبتلا به اضافه وزن هستند. 

این در حالی‌ست که به نظر می‌رسد مردان بیش از زنان اضافه وزن دارند یا چاق هستند. افراد بین سنین ۶۵ تا ۷۴ بیش از سایر گروه‌های سنی در بریتانیا احتمال ابتلا به چاقی و یا اضافه وزن دارند.  

آیا چاقی ویروس کرونا را خطرناک‌تر می‌کند؟ 

چاقی یا اضافه وزن، عوامل خطر کلی یا ریسک ابتلا به بیماری را در بیماری‌هایی از جمله دیابت نوع ۲، بیماری کرونر قلب، بعضی سرطان‌ها همچون سینه و روده، و نیز سکته مغزی را افزایش می‌دهد. 

‌اگرچه به چاقی صریحا ارجاع نشده است، اما همزمان با آغاز شیوع ویروس، داشتن پیش‌زمینه بیماری‌های کرونری (انسداد شریان) و یا دیابت نوع ۲ به عنوان عوامل تشدید آسیب‌پذیری در مقابل ویروس کرونا شناخته شده بود. (‌آمار منتشر شده از سوی ان اچ اس در تاریخ ۱۴ ماه مه نشان می‌دهد که ۲۵ درصد از جان باختگان ویروس کرونا به دیابت مبتلا بوده‌اند.)   

اکنون مطالعات اولیه نشان می‌دهد که چاقی خطر ویروس کرونا را احتمالا افزایش می‌دهد. 

نتایج یک نظرسنجی که روز ۲۸ ماه آوریل انجام شده است و ۱۶۶ بیمارستان را در بر می‌گیرد، نشان می‌دهد که خطر مرگ افراد چاق (کسانی که بی ام آی بالاتر از ۳۰ داشته‌اند) بر اثر ابتلا به ویروس کرونا ۳۳ درصد بالاتر از دیگران است.  این نظرسنجی ۱۷ هزار بیمار را در برگرفته است. 

پروفسور کالوم سمپل از دانشگاه لیورپول در گفت‌و‌گو با نشریه تلگراف، گفت که افراد دارای بی ام آی بالای ۳۰ «‌به طور ویژه به کووید-۱۹ واکنش بد نشان می‌دهند و در نتیجه، احتمال بستری شدن آنها در بخش مراقبت‌های ویژه و نهایتا مرگشان، بالاتر است.»‌

یک روز بعد، در تاریخ ۲۹ آوریل، امپریال کالج لندن نیز تحلیل‌های بیشتری را در زمینه داده‌های فوق منتشر کرد که نشان می‌دهد مرد بودن یا چاق بودن، شانس جان به در بردن از ویروس کرونا را کاهش می‌دهد. 

در تحقیقی دیگر از سوی دانشگاه گلاسگو، در تاریخ ۷ ماه مه میلادی، ۴۳۰ هزار پرونده الکترونیکی بیماران ان اچ اس مورد بررسی قرار گرفته است که نشان می‌دهد، چاقی خطر بستری شدن در بیمارستان به علت بروز علایم شدید ویروس را دو برابر می‌کند. 

محققان همچنین گفته‌اند که با در نظر گرفتن سایر پیش زمینه‌های بیماری، از جمله بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲، خطر بیشتری بیماران (مبتلا به کرونا) را تهدید می‌کند. 

دانشمندان حالا نگران هستند که روند پیچیدگی‌های عوارض چاقی، شاید به مفهوم خطر کووید- ۱۹ برای جوانان باشد؛ خطری جدی‌تر از آنچه قبلا می‌پنداشتند، و این موضوع میتواند مشکلی ویژه برای مناطق با نرخ چاقی بالا باشد. 

نتایج یک مطالعه در نشریه لنست می‌گوید: «اواخر ماه مارس میلادی، وقتی اپیدمی کرونا به بیمارستان جان هاپکینز در ایالات متحده راه پیدا کرد، بیماران جوان‌تر در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان ما بستری شدند که بسیاری از آنها چاق بودند. یک نظرسنجی غیررسمی توسط همکاران مسئول بخش آی سی یو در بیمارستان‌های دیگر نیز نتایجی مشابه را نشان می‌دهد. در آن زمان، سرمقاله‌های خبری از چاقی به عنوان عامل خطری یاد می‌کردند که در مورد کووید-۱۹ به اندازه کافی به آن توجه نشده است. این خطر مخصوصا در آمریکا مصداق دارد، چراکه شیوع چاقی در آنجا بالاست و حدود ۴۰ درصد است. در حالی که نرخ ابتلا به چاقی در چین ۶ درصد، در ایتالیا ۲۰ درصد و در اسپانیا ۲۴ درصد است.» 

چرا چاقی باعث مرگ بیشتر می‌شود؟‌

مطالعات علمی به عوامل متعددی اشاره می‌کنند؛ از جمله این که افراد چاق بیش از دیگران احتمال ابتلا به بیماری‌های قبلی و داشتن پیش زمینه‌های دیگر مانند دیابت را دارند. 

فدراسیون بین‌المللی چاقی، که اعضای جامعه علمی و پزشکی  را نمایندگی می‌کند، گفت: «ابتلای افراد چاق به بیماری و بستری شدن آنها در بخش مراقبتهای ویژه چالش‌های زیادی را برای مدیریت بیمار به همراه دارد.» 

به عنوان مثال، فرستادن لوله به داخل بدن بیماران چاق دشوارتر است.

به گفته این فدراسیون، «عکسبرداری تشخیصی از بیماران چاق نیز با چالش‌هایی روبه‌روست (چرا که دستگاه‌های عکسبرداری دارای محدودیت وزن هستند) و در عین حال جابه‌جایی و یا انتقال بیماران چاق توسط پرستاران دشوار‌تر است.»

پرفسور نوید ستار، از دانشگاه گلاسگو، به شبکه بی بی سی گفت: «‌افراد به علت داشتن وزن اضافه، به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. بنابراین سیستم بدن این بیماران در واقع فشار بیشتری را متحمل می‌شود.»

چه اقداماتی در باره این خطر در جریان است؟

مرکز بهداشت عمومی انگلستان در تاریخ ۴ ماه مه، جزئیات بازنگری خود درباره تاثیر عناصر مختلف - از جمله چاقی، قومیت و جنیست- بر نتایج بهداشتی ناشی از کووید-۱۹ را اعلام کرد و گفت: «این بخشی از بازنگری سریعی است که توسط مرکز بهداشت عمومی انگلستان (PHE) انجام شده و تلاشی است برای درک بهتر از این که عناصر مختلفی چون قومیت، محرومیت، سن،‌ جنسیت و نیز چاقی چگونه بر شدت و علایم بیماری کووید-۱۹ در افراد تاثیر می‌گذارند.»‌

گمان می‌رود که نخست وزیر بریتانیا حالا قصد دارد تا از اپیدمی جهانی و پیامدهای چاقی به عنوان فرصتی برای احیای دوباره کارزار مبارزه با چاقی در این کشور استفاده کند. به عنوان مثال، گزارش شده است که آقای جانسون مردم را تشویق می‌کند تا حتی‌المقدور به جای استقاده از وسایل نقلیه عمومی،  پیاده‌روی و یا دوچرخه سواری کنند.