پس از افزایش تظاهرات ضد دولتی در عراق و وقوع تحولات تأثیرگذاری همچون کشته شدن قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس، درگیری میان گروه‌های شبه‌نظامی وفادار به ایران و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و تصویب طرح اخراج نیروهای آمریکایی از سوی مجلس عراق، روابط بغداد و واشنگتن دچار بحران شد و تنش میان طرف‌های درگیر در عراق شدت گرفت. اما پس از تعیین مصطفی‌الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق و بیرون رفت از بن‌بست سیاسی، اکنون مقامات عراق و آمریکا سعی می‌کنند با آغاز مذاکرات استراتژیک، روابط دو جانب را بار دیگر در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی توسعه دهند.

هرچند ایران تا به حال، نفوذ بسیاری در عراق دارد و گروه‌های سیاسی و نظامی وابسته به تهران مانع گسترش روابط میان بغداد و واشنگتن می‌شوند، اما ایالات متحده با تعیین مصطفی‌الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق خوشبین است و مقامات آمریکایی امیدوارند گفت‌وگوهای استراتژیک بتواند چالش‌های که در مسیر نزدیکی میان دو کشور واقع شده است را برطرف کند.

البته مذاکرات استراتژیک میان بغداد و واشنگتن که به تازگی آغاز شده است تا چند ماه ادامه خواهد داشت و مذاکره کنندگان، پروندهای متعددی را مورد بحث و بررسی قرار خواهند داد. نخستین پرونده که قرار است در گفت‌وگوها مطرح شود تعلق به توافق‌نامه استراتژیک سال ۲۰۰۸ دارد و طبق توافقی که صورت گرفته است، دور دوم مذاکرات در ماه ژوئیه آینده در واشنگتن برگزار می‌شود. اما به دراز کشیدن مذاکرات و همزمانی آن با آمادگی‌ها برای برگزاری انتخابات پارلمانی عراق و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر آینده، میزان انتظارها نسبت به موفقیت گفت‌وگوها را کاهش می‌دهد.

به رغم این‌که در بیانیه پایانی نخستین جلسه گفت‌وگوهای استراتژیک، ایالات متحده تأکید کرد که شمار نیروهای آمریکایی مستقر در عراق را طی چند ماه آینده کاهش خواهد داد و در مورد وضعیت نیروهای باقی‌مانده نیز با مقامات عراقی به توافق خواهد رسید، اما دیوید شنکر، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک، پس از پایان جلسه اظهار داشت که تا به حال در مورد خروج نیروهای آمریکایی از عراق هیچ تصمیم و برنامه‌ریزی مشخصی وجود ندارد. قابل ذکر است پیش از این‌که مسئله خروج نیروهای آمریکایی از عراق مطرح شود، کاخ سفید و پنتاگون تصمیم گرفته بودند نیمی از نیروهای آمریکایی مستقر در عراق که شمار آن‌ها به ۵۲۰۰ نفر می‌رسد را کاهش دهند.

البته رسیدن به توافقی برای کاهش نیروهای آمریکایی در عراق می‌تواند برای هر دو طرف مذاکره کننده به عنوان پیروزی و دستاوردی به شمار رود، طوری که دولت عراق می‌تواند ادعا کند که توانسته است تصمیم پارلمان عراق در مورد خروج نیروهای آمریکایی از کشور را عملی کند و از سوی دیگر بقای شماری از نیروهای آمریکایی در عراق را به عنوان ادامه همکاری برای مبارزه علیه داعش قلمداد کند. به عبارت دیگر دولت عراق می‌تواند در عین زمان خواسته‌های مخالفان و موافقان حضور نیروهای آمریکایی در عراق را برآورده سازد.

در همین‌حال، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد می‌تواند از توافق کاهش حضور نیروهای آمریکایی در عراق به سود انتخابات بهره‌برداری کند و به رای‌دهندگان آمریکا نشان دهد که تعهد خود را برای بازگشتاندن نیروهای آمریکایی به کشور در عمل پیاده کرده است و سعی می‌کند هزینه‌های سنگین نظامی که در جنگ‌های نافرجام افغانستان، عراق و سوریه به مصرف رسیده و بالغ بر ۶ تریلیون دلار شده است را کاهش دهد.

از سوی دیگر و در حالی‌که گروه‌های مسلح عراقی وفادار به ایران تا به حال اصرار بر لزوم خروج نیروهای آمریکایی از کشور دارند، اما شمار زیادی از رهبران سیاسی عراق ابراز نگرانی می‌کنند که ممکن است با کاهش شمار نیروهای آمریکایی، جنگجویان وابسته به داعش و گروه‌های دیگر تروریستی عراق را دستخوش نا امنی کنند.

در حالی‌که ناظران بدین باورند که برچیدن بساط گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به ایران، یکی از عمده‌ترین چالش‌ها برای دولت عراق است، اما طرح پایان دادن به حضور گروه‌های مسلح بایستی طوری به اجرا در آید تا از وقوع تنش جلوگیری به عمل آید، افزون بر آن و با توجه به نقش گسترده‌ای ایران و آمریکا در عراق، دولت عراق نمی‌تواند در حال حاضر میان این دو رقیب سیاسی، تنها یکی را انتخاب کند، زیرا برای بیرون رفت از بحران کنونی و تأمین ثبات و امنیت در کشور، بغداد باید همزمان از روابط خود با واشنگتن و تهران بهره‌برداری کند.

البته حضور اقتصادی آمریکا در عراق و افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌تواند منجر به کاهش تدریجی نفوذ ایران در عراق شود و دولت عراق بدون درافتادن در ورطه رویارویی با گروه‌ها شبه‌نظامی وفادار به ایران، از سیطره تهران خارج شود. تردیدی نیست که نقش واشنگتن در عراق نباید منحصر در بخش‌های نظامی و امنیتی باشد و ایجاب می‌کند ایالات متحده نیز مانند ایران که در تمام عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق نفوذ کرده است، نقش خود را در سایر زمینه‌ها به ویژه در بخش‌های مختلف اقتصادی و سرمایه‌گذاری توسعه دهد و در نتیجه، از گسترش نفوذ ایران در منطقه جلوگیری کند.

https://www.independentarabia.com/