ایالات متحده آمریکا در این روزها در تب و تاب مبارزات انتخاباتی بسر می‌برد. اکنون رویارویی میان اردوگاه جمهوری‌خواهان و اردوگاه دموکرات‌ها، اوج گرفته است و قرار است آمریکا وارد یک مرحله خطرناکی از کش‌وگیرهای سیاسی شود که از خیابان‌ها تا دادگاه ها را در بگیرد. زیرا جبهه مخالف ترامپ به رهبری باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین و نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان، تلاش می‌کند با بسیج افکار عمومی، زمینه پیروزی جوبایدن رقیب ترامپ را فراهم سازد و حتی در صورت پیروزی ترامپ، با توسل به ابزارهای بیروکراتیک و مردمی، او را سرنگون کند.

در این مرحله دقیق، خطرناک و سرنوشت ساز، کشورهای جهان به ویژه منطقه خاورمیانه، این کارزار بزرگ را زیر نظر دارند و به دقت دنبال می‌کنند؛ به دلیل این‌که نتائج آن، هم بر دشمنان آمریکا تأثیر ژرفی خواهد گذاشت و هم بر دوستان آن. از این‌رو، دشمنان از پیروزی ترامپ و دوستان از شکست او در هراس اند.

با این حال، آیا مردم آمریکا می‌دانند که چه تفاوت‌هایی میان این دو نامزد و میان برنامه‌های آن‌ها وجود دارد؟ به نظر بنده رأی‌دهندگان آمریکایی، فاصله زیادی را که میان برنامه‌های این دو اردوگاه وجود دارد، شناخته اند و اکنون در پرتو آن برای رأی دادن آماده می‌شوند.

اما آیا رأی‌دهندگان آمریکایی، تفاوت‌ دیدگاه‌ها و برنامه‌های این نامزدان در رابطه به سیاست خارجی را درک کرده اند؟ فکر نمی‌کنم؛ از این جهت در تابستان امسال کتابی را زیر عنوان «گزینه ترامپ، اوباما و بایدن در سیاست خارجی» تألیف کردم که همین هفته در آمریکا منتشر خواهد شد. در این کتاب، سیاست خارجی اوباما در مدت ۸ سال را بیان کرده و آن را با سیاست خارجی ترامپ در چهار سال حکومتش مورد مقایسه قرار داده ام و نقاطی را که ترامپ در آن‌ها نسبت به دوران سلفش تغییر آورده است، نشان داده ام. سپس، نگاهی به آینده انداخته و سیاست خارجی را که در صورت پیروزی اردوگاه جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در پیش خواهند گرفت، پیش بینی کرده ام.  

من در این کتاب توضیح داده ام که در رابطه به جهان عرب و خاورمیانه، میان سیاست‌ خارجی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، تفاوت اساسی و ریشه‌ای وجود خواهد داشت که با مرور زمان تکامل خواهد کرد. اگر جوبایدن وارد کاخ سفید شود، تمام تیم سیاست خارحی اوباما همراه با او وارد کاخ سفید خواهد شد. اما اگر ترامپ در کاخ سفید باقی بماند، گروه بزرگتری از کارشناسان خارجی را برای کمک خود به کاخ وارد خواهد کرد.

از این رو صرف‌نظر از این‌که چه کسی در نوامبر ۲۰۲۰ پیروز خواهد شد، چهار سال آینده دوره کاملا متفاوتی خواهد بود. در صورتی که بایدن پیروز شود، اما جمهوری خواهان در مجلس سنا اکثریت باشند، برای بایدن پیش برد سیاست خارجی دشوار خواهد شد، اما در صورتی که ترامپ باقی بماند ولی جمهوری خواهان نتوانند اکثریت را در مجلس نمایندگان به دست آورند، برای ترامپ هم دشوار خواهد بود که سیاست خارجی خود را عملی کند.

از نگاه اقدامات عملی و استراتژیک، می‌توان در روشنایی تأکیدات بایدن با قاطعیت پیش‌بینی کرد که در صورتی که بایدن پیروز شود، اداره او به‌گونه خودکار به توافق هسته‌ای باز خواهد گشت. و چنان‌چه در کتابم پیش بینی کرده ام، سیاست خاورمیانه‌ای بایدن، همان سیاست اوباما خواهد بود؛ از این رو با آمدن بایدن به کاخ سفید، آمریکا با ایران به عنوان شریک برخورد خواهد کرد و تحریم‌ها را از آن بر خواهد داشت و نقش آن را در منطقه خواهد پذیرفت.

در نتیجه این سیاست، نقش شبه‌نظامیان وابسته به ایران در عراق، سوریه، لبنان و یمن پر رنگ‌تر خواهد شد و انقلاب‌ها در داخل ایران و کشورهای یاد شده فروکش خواهد کرد. بدتر این‌که اداره بایدن بر کشورهای ائتلاف عربی فشار وارد خواهد کرد تا مواجهه با حوثی‌ها در یمن را متوقف سازد.

هم‌چنان من در کتابم هشتار داده ام که در صورت پیروزی بایدن، لابی‌های اخوان و اسلام‌گراهای مورد حمایت قطر، مانند دوره اوباما، با قوت وارد اداره بایدن خواهند شد که در اثر آن سیاست خارجی آمریکا در رابطه به خاورمیانه، به ویژه در مصر، لیبی و خلیج فارس، از سیاست‌ها و برنامه‌های اخوان المسلمین تأثیر خواهد پذیرفت. نتیجه عملی این فرایند، وارد کردن فشار بر دولت عبدالفتاح السیسی در مصر و بر رهبران عربستان سعودی و امارات متحده عربی، پایان دادن به مقاطعه قطر و تضعیف نیروهای ژنرال حفتر و نیروهای یمن جنوبی خواهد بود.

این سناریوی بدبینانه‌ در صورت پیروزی بایدن، فرضی و خیالی نیست، بلکه از  واقعیت‌های سیاسی برداشت شده است که از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ در عمل اجرا شده است و در صورت خروج ترامپ از کاخ سفید، بار دیگر مورد اجرا قرار خواهد گرفت. البته طبیعی است که سیاست‌ خارجی آمریکا شاهد تغییرات اندکی شود، ولی اصول و اساسات راهبردی در همین مسیر باقی خواهد ماند.

اما در صورتی که ترامپ مجددا به پیروزی رسد، آینده از پیش روشن است؛ فشار بر ایران شدت خواهد گرفت هرچند ترامپ آمادگی خود را برای امضای توافق هسته‌ای جدید با ایران، اعلام کرده است، اما برایند آن تنازل بیشتر ایران در منطقه خواهد بود. به همین ترتیب، تحریم‌ها بر شبه نظامیان از جمله بر حزب الله در لبنان و حشد شعبی در عراق، افزایش خواهد یافت. هم‌چنان طبیعی است که دولت دوم ترامپ، به سیاست مشارکتی با کشورهای خلیج  فارس، تقویت قراردادهای صلح خاورمیانه و رویارویی با داعش و افراط‌گرایی، ادامه خواهد داد.

من هم‌چنان در کتابم به این جمع بندی رسیده ام که تفاوت میان سیاست‌های اوباما – بایدن و سیاست‌های ترامپ، مانند تفاوت شب با روز خواهد بود.

البته این رأی دهندگان آمریکایی هستند که از هم اکنون تا شامگاه سوم نوامبر آینده، برای انتخاب گزینه مورد نظر خود، تصمیم می‌گیرند. از این جهت جهان باید منتظر بماند تا روشن شود که چه کسی آقای جدید کاخ سفید، خواهد شد و سرنوشت بسیاری از مسایل جهان، در چهار سال آینده چگونه رقم خواهد خورد.