دونالد ترامپ و جو بایدن، کاندیدای دموکرات‌ها، در اولین سری از سه مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ رو به روی هم قرار گرفته‌اند.

با این که فلسفه برگزاری مناظره ظاهرا آگاهی دادن به مردم در مورد موضع کاندیداهاست، اما بیشتر بینندگان، هم از میان عموم مردم و هم اصحاب رسانه‌ها، فقط به یک منظور به تماشای مناظره می‌نشینند: برنده کیست؟

پاسخ این پرسش اما فردی است و بسیاری از هواداران پر و پا قرض هر دو طرف بر سر آن اختلاف دارند. طرفداران ترامپ در هر صورت او را برنده می‌دانند و طرفداران بایدن هم احتمالا همین کار را خواهند کرد.

ولی پیروزی در مناظره لزوما جلب کردن نظر تعدادی از رأی‌دهندگان مرددی نیست که به تماشای آن نشسته‌اند. پیروزی در مناظره، جلوی چشم مردم، می‌تواند پایگاه اجتماعی یک کاندیدا را مستحکم کرده و رأی بیشتری برای خود جذب کند، و شاید از همه مهمتر، پول بیشتری از سوی بانیان و حامیان مالی به سوی کاندیدا سرازیر کند.

گرچه پاسخ رایج به سؤال «کی برد» عملا از سوی رأی‌دهندگان و پوشش خبری پس از مناظره تعیین می‌شود، نشانه‌های ریز و درشتی وجود دارند که با دقت به آنها در جریان مناظره می‌توان حدس زد که کدام طرف با گردن افراشته از صحنه خارج می‌شود و کدام یک با سر خمیده.

نشانه‌های غیر کلامی

دکتر تامی ویجیل، استادیار علوم ارتباطات در دانشگاه بوستون و مؤلف چندین کتاب درباره مناظره، کارزار و سخنرانی‌های انتخاباتی، می‌گوید توجه به نشانه‌های غیر کلامی کاندیداها می‌تواند دیدی اجمالی نسبت به عملکرد کاندیدا روی صحنه به شما بدهد.

به اعتقاد وی، ژست کاندیدا غالبا بازگوکننده احساس او در جریان مناظره است.

او می‌گوید: «به ارتباط غیرکلامی او توجه کنید. کاندیدایی که محکم و راست ایستاده و سر را بالا گرفته احتمالا اعتماد به نفس بالاتری دارد. شما از روی راه رفتن و تکان خوردن طرف می‌توانید بفهمید که چقدر احساس اطمینان دارد».

اما ژست و حالت بدن تنها نیست. چشمان کاندیدا نیز می‌تواند از احساس درونی آنها در زمانی که روی صحنه قرار گرفته‌اند خبر دهند.

به گفته وی «پایین نگاه کردن، اطراف را نگاه کردن و این جور نگاه‌ها نشان از عدم اطمینان کاندیدا دارد و مردم اعتمادشان را از دست می‌دهند».

در مقابل، حفظ تماس مستقیم چشمی، تأثیر بالایی دارد. دکتر ویجیل می‌گوید کاندیدایی که برای مناظره خوب آماده شده باشد نگاه مستقیم به دوربین را دائما حفظ می‌کند، چرا که با این نگاه است که بیننده احساس نزدیکی بیشتری با کاندیدا می‌کند.

نشانه‌های کلامی

نشانه‌های کلامی کمی پیچیده‌تر هستند چرا که هر کسی با دیگری متفاوت است. ولی چند نکته عمومی هستند که بیننده می‌تواند از روی نحوه صحبت کردن کاندیدا به درون او پی ببرد.

دکتر ویجیل معتقد است، آواهای فضا پر کن نظیر «ا...» یا «آ...» که در رشته بیان کاندیدا سکته ایجاد می‌کند می‌تواند نشان از عدم اطمینان کافی باشد. وی البته تصریح می‌کند که این آواها همیشه هم بیان‌گر عدم اطمینان نیستند و ممکن است صرفا مدل حرف زدن فرد این چنین باشد.

پاسخ روشن و دقیق هم نشانه کلامی دیگری است که بیانگر احساس اطمینان کاندیدا از داشتن کنترل روی صحنه است.

به گفته ویجیل، «وقتی کسی می‌تواند با کلام خود اطلاعات به درد بخوری را به صورت روشن و دقیق ارائه دهد، نشان از آمادگی او دارد. این معمولا بدین معنی است که احساس می‌کنند دارند کارشان را خوب انجام می‌دهند».

کاندیداهایی که هنگام پاسخ قاطی می‌کنند و وسط جمله مکث می‌کنند، به مخاطب این نکته را منتقل می‌کنند که خودشان نمی‌دانند چه می‌گویند یا دست کم آمادگی لازم را ندارند.

کاندیداها

دکتر ویجیل به نکات خاصی در هر کاندیدا اشاره می‌کند که می‌توانند بیانگر حالت روحی و روانی آنها در زمان مناظره باشد.

او می‌گوید ترامپ وقتی احساس می‌کند گیر افتاده یا زیر سؤال رفته است حالت حمله به خود می‌گیرد. با این که ترامپ همیشه پرخاشگری و زورگویی می‌کند، به گفته ویجیل تمایل او به پریدن از یک موضوع به موضوعی دیگر و حمله به طرف مقابل زمانی که خود را در موضع ضعف می‌بیند آشکارتر می‌شود.

او می‌گوید «بعضی‌ها این رفتار او را با بچه‌های کوچکی مقایسه کرده‌اند که وقتی گرفتار می‌شوند حالت حمله به خود می‌گیرند. او موضوع را عوض می‌کند، روی افراد اسم می‌گذارد و از خودش چیزی را سر هم می‌کند. از تغییر قیافه‌اش می‌توانید این را بفهمید، نگاهش را پایین می‌اندازد و اخم می‌کند».

ولی ترامپ زمانی که احساس اطمینان می‌کند، باز هم تهاجمی است و برای تحکیم پیام خود اهانت می‌کند و از جملات منقطع و بی‌ربط استفاده می‌کند، ولی حرفش را تکرار می‌کند و عموما دوست دارد روی یک موضوع بماند.

اما بایدن زمانی که احساس می‌کند تحت فشار گذاشته شده، به گفته دکتر ویجیل، از آواهای فضا پر کن بیشتر استفاده می‌کند و تماس چشمی خود را با طرف مقابل یا حاضرین فراموش می‌کند. هنگامی که طرف مقابل صحبت می‌کند پوزخند می‌زند و گاهی عصبانی می‌شود.

معاون رئیس جمهور پیشین هنگام احساس اطمینان، بدون لکنت و مکث سخن می‌راند و از اصطلاحاتی استفاده می‌کند که سمبل شخصیت سیاسی او شده‌اند.

ویجیل می‌گوید: «او زمانی که روی غلطک می‌افتد از اصطلاحات گیرایی استفاده می‌کند. وقتی اعتماد به نفس دارد، روان و پیوسته سخن می‌راند. او از اصطلاحات غریبی استفاده کرده از قبیل «چوگان» که احتمالا منظورش هاکی بوده ولی این هم نشانه‌ای از اعتماد به نفس است».