روز انتخابات آمریکا پس‌فردا فرا می‌رسد و طبیعتا توجه تمام جهانیان به این است که کدام نامزد پیروز ریاست‌جمهوری می‌شود: دونالد ترمپ یا جو بایدن. 

اما در کشور پهناوری مثل آمریکا صد‌ها رقابت انتخاباتی ریز و درشت دیگر هم برقرار است که می‌توانند به نوبه خود سرنوشت‌ساز باشند. مهم‌ترین این رقابت‌ها بر سر مجلس سنا است که در نظام سیاسی آمریکا جایگاهی بسیار مهم دارد. یکی از بزرگ‌ترین اقبال‌های دونالد ترامپ این بوده است که در چهار سال ریاست‌ جمهوری خود اکثریت مجلس سنا را هم با خود داشته است. همین مجلس سنا بود که به استیضاح او رای منفی داد و سه نامزدی را که برای دیوان عالی معرفی کرده بود، تایید کرد. حالا چه ترامپ دوباره پیروز شود و چه بایدن سر کار بیاید، ترکیب سنا حائز اهمیت بسیار خواهد بود. بایدن حتما خاطره سختی‌های شش سالی که دولت اوباما می‌بایست با اکثریت جمهوری‌خواهان در سنا سر می‌کرد، به یاد دارد. 

ترکیب مجلس سنا در حال حاضر ۵۳ به ۴۷ به نفع جمهوری‌خواهان است. هر ایالت، مستقل از اندازه آن، دو سناتور دارد که به رای تمام مردم ایالت و برای دوره‌ای شش ساله انتخاب می‌شوند. در این دور، انتخابات برای سی و پنج کرسی از صد کرسی سنا برگزار می‌شود. در نگاه اول، کار جمهوری‌خواهان ساده‌تر به نظر می‌رسد چون از ۳۵ کرسی، ۲۳ مورد متعلق به جمهوری‌خواهان است و تنها ۱۲ مورد به دموکرات‌ها. 

اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که از ۲۳ سناتور جمهوری‌خواهی که باید از کرسی خود دفاع کنند، از ده تا دوازده نفر با خطر جدی شکست مواجه هستند. از میان دموکرات‌ها اما از میان ۱۲ سناتور تنها دو نفر به طور جدی با خطر شکست در مقابل حزب قرمزها مواجهند. حتی چهره‌های مشهور حزب جمهوری‌خواه مثل لیندزی گراهام در کارولینای جنوبی و سوزان کالینز در مِین، در موضع دفاعی قرار گرفته‌اند و نه تنها در ایالاتی چرخشی مثل آیوا، که در ایالات سنتأ جمهوری‌خواهی مثل مونتانا، کانزاس و آلاسکا هم امسال دموکرات‌ها اقبال پیروزی دارند. همین است که حزب آبی امیدوار است برای اولین بار از سال ۲۰۱۴، به اکثریت در مجلس سنا برسد. دموکرات‌ها برای کسب اکثریت به کسب چهار کرسی دیگر نیاز دارند. در صورت کسب سه کرسی از سوی آن‌ها، مجلس ۵۰ به ۵۰ برابر می‌شود که در این صورت معاون رئیس ‌جمهوری به عنوان رئیس صوری سنا، رای تعیین‌کننده را در اختیار دارد. در نتیجه، اگر دموکرات‌‌ها مجموع سه کرسی را در سنا به دست بیاورند و بایدن هم پیروز شوند، اکثریت با آن‌ها خواهد بود.

نظرسنجی‌ها همه از موفقیت دموکرات‌ها در مجلس سنا خبر می‌دهند. بولتن «کوک پولیتیکال ریپورت» پیش‌بینی می‌کند که آن‌ها بین دو تا هفت کرسی را به دست بیاورند. البته کسب دو کرسی به معنی حفظ اکثریت جمهوری‌خواه مجلس سنا خواهد بود. تارنمای «اینساید الکشنز» خوش‌بین‌تر است و می‌گوید حزب دموکرات چهار تا شش کرسی به دست خواهد آورد. تارنمای «پانصد و سی و هشت» در آخرین تخمین خود (صبح یکشنبه) شانس رسیدن دموکرات‌ها به اکثریت در سنا را ۷۶ درصد می‌داند (همین تارنما شانس پیروزی بایدن را ۹۰ درصد می‌داند.)  

رهبران حزب جمهوری‌خواه هم به سختی‌های خود وافقند. میچ مک‌کانل، سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی و رهبر اکثریت مجلس سنا، روز چهارشنبه گذشته گفت: «شانس ۵۰ ۵۰ است.» او قویا به حزب دموکرات حمله کرده و گفته است که به قدرت رسیدن آن خطرناک خواهد بود.

ترامپ و صحنه نبرد در ایالت‌ها

یکی از سوالاتی که نامزدهای مجلس سنا همیشه دارند، این است که نزدیک بودن به رئیس‌جمهوری هم‌حزبی به نفع‌شان است یا علیه‌شان؟ پیروزی آقای ترامپ در سال ۲۰۱۶ و جنبش بزرگ هوادارانش باعث شده است که طبیعتا خیلی‌ها خواهان نشان دادن نزدیکی خود به او باشند. از سوی دیگر، او چهره‌ای بسیار قطبی است و در برخی ایالت‌های چرخشی باعث می‌شود سناتورهای جمهوری‌خواه با معضلی خاص مواجه باشند: اگر خود را مدافع ترامپ نشان دهند، آرای میانه‌روها را از دست خواهند داد. اگر هم با او مخالفت کنند، هواداران دوآتشه‌اش را از دست خواهد داد.

مشکل دیگر سناتورهای جمهوری‌خواه این است که این اواخر مجبور شدند چند روز در واشنگتن باشند تا به تایید ایمی کونی بارت، قاضی دیوان عالی، رای بدهند، در حالی که رقبای دموکرات‌شان این فرصت را داشتند که علیه‌شان در ایالات خود تبلیغ کنند. 

یکی از تماشایی‌ترین رقابت‌ها در ایالت‌ چرخشی، مثل کارولینای شمالی است. در این‌جا سناتور جمهوری‌خواه تام تیلیس با کال کانینگهام، نامزد حزب دموکرات، روبه‌رو است. این رقابت تا به حال چند ده میلیون دلار برای هر دو طرف خرج برداشته و گران‌قیمت‌ترین رقابت انتخاباتی قوه مقننه در کل کشور است. چند هفته پیش پیامک‌های جنسی‌ای که آقای کانینگهام به یکی از دستیارهای خود داده بود، در رسانه‌ها منتشر شد و باعث شد او با افتضاحی سیاسی در این ایالت جنوبی روبه‌رو شود. اما به نظر می‌رسد که توانسته است آن ‌را پشت سر بگذارد و حالا سایه به سایه، رقیب جمهوری‌خواه خود را تعقیب می‌کند. 

از عواملی که باعث شده است دموکرات‌ها در بعضی ایالات شانس جدی داشته باشند، تغییر جمعیتی است. جمعیت در برخی ایالات جوان‌تر شده و تعداد اقلیت‌های قومی و نژادی افزایش یافته و هر دوی این گروه‌های جمعیتی گرایش بیشتری به دموکرات‌ها دارند. همین عامل است که باعث شده است در ایالت کولورادو، سناتور کوری گاردنر در مقابل جان هیکنلوپر، فرماندار سابق دموکرات، آسیب‌پذیر باشد.

در آریزونا، درگیری ترامپ با سناتور فقید، جان مک‌کین، که از چهره‌های مشهور و محبوب این ایالت جنوب غربی آمریکا است، باعث شده است که دموکرات‌ها این شانس را داشته باشند که برای اولین بار در قرن حاضر دو سناتور دموکرات داشته باشند. مارک کلی، فضانورد محبوب، این‌جا در مقابل مارتا مک‌سالی، سناتور جمهوری‌خواهی که کرسی مک‌کین را به ارث برد، قرار گرفته است. 

در ایالت آیوا، ترامپ چهار سال پیش با نزدیک به ۱۰ درصد اختلاف پیروز شد. این ایالت را سنتأ چرخشی می‌دانند، گرچه من در تخمین خود آن‌را جمهوری‌خواه نامیده‌ام. برای مجلس سنا اما سناتور جمهوری‌خواه، جانی ارنست، رقیب دموکرات قدَری به نام ترزا گرینفیلد دارد.

در ایالت کارولینای جنوبی،‌ لیندزی گراهام شهیر با جیمی هریسون دموکرات مواجه شده است که تا به حال نزدیک ۱۰۰ میلیون دلار خرج کرده است. آقای گراهام هم البته همین اواخر هم‌زمان با آن که تایید خانم بارت در مجلس سنا و فرستادنش به دیوان عالی را رهبری کرد، موفق شد قریب سی میلیون دلار جمع‌آوری کند. 

چیپ فلکل، از استراتژیست‌های جمهوری‌خواه در کارولینای جنوبی که مخالف ترامپ است، می‌گوید حزبش به احتمال بسیار در این ایالت شکست می‌خورد. او به آسوشیتد پرس گفت: «باید اعتراف کنیم که ما با مشکل ترامپ مواجهیم.» 

در آلاسکای سنتأ جمهوری‌خواه، ایالتی که چهره‌های مشهور این حزب همچون سارا پیلین از آن آمده‌اند، سناتور دان سالیوان با رقیب دموکراتی مواجه است که بیش از تمام دموکرات‌های سال‌های اخیر شانس دارد. آقای ال گراس، پزشکی است که قبلا سرباز ارتش بوده و معروف است که یک بار با یک خرس کشتی گرفته و پیروز شده است. تبلیغات تلویزیونی او در سطح کشور معروف شدند. 

جمهور‌ی‌خواهان البته در مقابل این معضلات بی‌عمل نیستند. «صندوق رهبری سنا» میلیون‌ها دلار جمع‌آوری کرده است تا از کرسی‌های جمهوری‌خواه دفاع کند. شلدون ادلسون، میلیاردر یهودی کازینودار که به نزدیکی با اسرائيل و مخالفت شدید با حکومت ایران معروف است، شخصا ۶۰ میلیون دلار به این صندوق کمک مالی کرده است. 

نامزدهای جمهوری‌خواه در ضمن حداقل در دو کرسی شانس بالای پیروزی در مقابل دموکرات‌ها را دارند: یکی میشیگان، جایی که جان جیمز، فعال اقتصادی سیاه‌پوست و متولد دیترویت می‌خواهد سناتور دموکرات، جان پیترز، را شکست دهد، و دیگری در آلاباما، از ایالت‌های سنتا جمهوری‌خواه جنوب که سه سال پیش، داگ جونز دموکرات در آن به یک پیروزی باورنکردنی رسید که از جمله عوامل اصلی‌اش رای بالای زنان سیاه‌پوست بود (۹۹ درصد زنان سیاه‌پوست به این چهره دموکرات رای دادند.) امسال اما احتمال زیادی دارد که آقای جونز این کرسی را به تومی تابرویل، مربی سابق تیم فوتبال آمریکایی دانشگاه آبورن و نامزد حزب جمهوری‌خواه، واگذار کند.

آیا جورجیا دور دومی می‌شود؟

اما کلیدی‌ترین ایالت شاید جورجیا باشد؛ ایالتی در قلب جنوب که برخی از چهره‌های تاریخی حزب دموکرات مثل جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری سابق، از آن آمده‌اند. در این ایالت هر دو کرسی مجلس سنا امسال مورد رقابت هستند — و در هر دوی آن‌ها دموکرات‌ها از شانس پیروزی در مقابل دو سناتور جمهوری‌خواه برخوردارند. 

یکی سناتور دیوید پردو است که ترامپ از او به عنوان یکی از سناتورهای محبوبش یاد می‌کند و چندباری او را در زمین گلف کنار رئیس‌جمهوری دیده‌ایم. در مقابل او، جان اوسوف، فعال رسانه‌ای و نامزد دموکرات‌ها قرار گرفته است که میلیون‌ها دلار خرج تبلیغات انتخاباتی خود کرده است. آقای اوسوف قبلا از راه یافتن به مجلس نمایندگان هم بازمانده بود. او حالا به پردو به دلیل معاملاتش در بازار سهام در طول دوران دنیاگیری کرونا، به عنوان سناتوری فاسد حمله کرده است. در مقابل، جمهوری‌خواهان به اوسوف به عنوان چهره‌ای «رادیکال و سوسیالیست» حمله کرده‌اند و حتی مدعی شده‌اند نزدیک به حزب کمونیست چین است. این رقابت آنقدر جنجالی است که در فضای مجازی حتی به یهودی بودن آقای اوسوف حمله شده است.

در سوی دیگر، کلی لافلر جمهوری‌خواه قرار دارد که در پی استعفای سناتور جان ایکاسون توسط برایان کمپ، فرماندار،‌ منصوب شد. خانم لافلر (که یکی از مالکان تیم بسکتبال زنان «آتلانتا دریم» است) باید در رقابت با ۱۹ نامزد شرکت کند که برخی از آن‌ها از حزب خود او هستند (در انتخابات‌های «ویژه» احزاب انتخابات مقدماتی برگزار نمی‌کنند و نامزدها از تمام احزاب به مصاف یکدیگر می‌روند.) احتمال شکست خانم لافلر بالا است. حالا یا به دست داگ کالینز، نماینده جمهوری‌خواه مجلس از همین ایالت، و یا به دست رافائل وارناک، کشیش ارشد کلیسای باپتیست ابنزر در آتلانتا؛ یعنی همان کلیسایی که مارتین لوتر کینگ شهیر زمانی در آن موعظه می‌کرد و امروز نیز مزارش در چند قدمی آن قرار گرفته است. 

احتمال بسیاری می‌رود که هیچ نامزدی موفق به کسب اکثریت در این دو رقابت ایالت جورجیا نشود و وارد دور دوم شویم که در روز پنج ژانویه (دو روز پس از آغاز دوره بعدی ریاست‌ جمهوری) برگزار خواهد شد. احتمال دو مرحله‌ای شدن در چند ایالت دیگر که در آن نامزدهای احزاب سومی مثل لیبرتارین‌ها شانس کسب رای دارند، نیز وجود دارد. بنابراین، تکلیف اکثریت مجلس سنا شاید تنها دو ماه دیگر معلوم شود.