هر لحظه به نتیجه انتخابات آمریکا نزدیک‌تر می‌شویم و مردم از سراسر جهان نظاره‌گر این رقابت فشرده هستند. در بریتانیا نیز، اخبار مربوط به انتخابات ۲۰۲۰ ریاست جمهوری آمریکا، به‌طور ویژه‌ پوشش داده می‌شود. به‌طور حتم نتیجه این انتخابات بر روابط میان این دو کشور اثرگذار خواهد بود.

با افزایش ناگهانی تعداد مبتلایان ویروس کرونا، تا چند روز دیگر بریتانیا وارد دومین قرنطینه سراسری می‌شود. دولت محافظه‌کار بوریس جانسون، در نهایت مجاب شد تا از مردم، به‌جز مدارس و دانشگاه‌ها، بخواهد یک‌ ماه در خانه بمانند. البته، شیوع موج دوم ویروس کووید-۱۹ و بحران اقتصادی حاصل از آن، تنها یکی از چالش‌های پیش‌روی دولت فعلی است. موضوع مهم دیگری که دولت بریتانیا با آن مواجه است، پیشبرد برنامه‌های اقتصادی، روابط سیاسی و تجاری این کشور با سایر کشورها است؛ موضوعی که با اتمام دوره یک‌ساله گذار و جدایی رسمی این کشور از اتحادیه اروپا، اهمیت ویژه‌ای دارد.  برای مواجهه با چالش دوران پسابرگزیت، بریتانیا به نزدیکی روابط خود با ایالات متحده آمریکا، دوست و متحد دیرینه‌اش، توجه خاصی دارد. در جریان رقابت بین دو نامزد در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، پیروزی دونالد ترامپ از حزب جمهوری‌خواه یا جو بایدن از حزب دموکرات، می‌تواند بر پاره‌ای از روابط بین این دو کشور تاثیرات مهمی داشته باشد.

برگزیت و انتخابات آمریکا

در دسامبر ۲۰۱۹، مردم بریتانیا با انتخاب دولت محافظه‌کار، خواستار عملی شدن برنامه‌های جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا «برگزیت» شدند. پس از آن دولت بوریس جانسون، که با وعده تسریع روند برگزیت به نخست وزیری رسیده بود، برنامه‌های اقتصادی این کشور را بر همین مبنا پایه‌ریزی کرد. بریتانیا به‌طور رسمی، ۳۱ ژانویه امسال از اتحادیه اروپا جدا شد؛ هر چند با موافقت طرفین، یکسال را به عنوان دوره گذار در نظر گرفتند تا شرکت‌ها و اشخاص بتوانند، شرایط خود را با مقررات جدید تطبیق دهند. اما شیوع ویروس کرونا و تعطیلی‌های اجباری مشاغل و قرنطینه‌ها، بسیاری از این برنامه‌ها را کاملا تغییر داد. این موضوع، حتی موجب تاخیر در توافق‌های مدنظر میان اعضای اتحادیه اروپا و دولت بریتانیا شد. در این شرایط، دولت آقای جانسون، به‌طور مشخصی چشم به همکاری‌های تجاری میان بریتانیا و ایالات متحده آمریکا در دوران پسابرگزیت دارد.

افزایش روابط تجاری، صادرات، واردات کالا، ایجاد روابط گسترده مالی و بانکی موضوعی است که بارها مورد تاکید رئیس جمهور فعلی آمریکا، دونالد ترامپ، و بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا قرار گرفته است. علاوه بر سفری که دونالد ترامپ تابستان ۲۰۱۹ به لندن داشت، گفتگوهای زیادی نیز پس از آن صورت گرفت که هر دو طرف بارها به حمایت اقتصادی آمریکا پس از جدایی این کشور از اتحادیه اروپا تاکید داشته است. در این گفتگوها، موضع بوریس جانسون در خصوص برگزیت، همواره مورد حمایت دونالد ترامپ بوده است؛ هر چند این موضوع با انتقاداتی همراه بوده است. منتقدین اعتقاد دارند، بریتانیا پس از جدایی از همسایگان خود در قاره اروپا، تنها چشم به حمایت آمریکا دوخته و این موضوع ممکن است بریتانیا را در اینده در موقعیت ضعیف‌تر در مقابل خواسته‌های احتمالی ایالات متحده، قرار دهد. در هر حال، پیش‌بینی می‌شود، اگر نتایج انتخابات آمریکا به پیروزی دونالد ترامپ بیانجامد، روند تجاری این دو کشور به منوال توافقات مثبت قبلی پیش خواهد رفت. از طرف دیگر، انتخاب شدن جو بایدن به سمت ریاست جمهوری آمریکا، احتمالا چالش بیشتری برای بریتانیا به ارمغان خواهد آورد. برای درک بهتر تاثیر پیروزی هر یک از دو نامزد بر شرایط بریتانیا، به بررسی بیشتر این موضوع می‌پردازیم.

چند روز پیش بی‌بی‌سی جهانی در برنامه «زمان پرسش»، از کریس فلیپ، که نماینده مجلس عوام و از اعضای حزب محافظه‌کار نیز هست، در مورد انتخاب احتمالی جو بایدن و تغییر روابط نه چندان گرم میان بریتانیا و آمریکا پرسید؛ و اینکه آیا دولت بریتانیا در این‌باره نگرانی خواهد داشت؟

این پرسش به خصوص با تمرکز بر قرارداد موسوم به «جمعه نیک» که مربوط به مرزهای میان جمهوری ایرلند و ایرلند شمالی است مطرح شد. می‌دانیم که پس از برگزیت، موضوع رفت و آمدهای تجاری و عبور و مرور کامیون‌های باری میان مرزهای این منطقه، به‌شدت مورد نگرانی کارشناسان قرار گرفت. کریس فلیپ در پاسخ تاکید کرد که دولت آقای جانسون به موضوع قرارداد «جمعه نیک» پای‌بند خواهد بود و به آن احترام می‌گذارد؛ از طرفی دیگر دولت محافظه‌کار بریتانیا، همان‌طور که روابط نزدیکی با رئیس جمهورهای جمهوری‌خواه آمریکا داشته، به همان نسبت روابط خوبی هم با باراک اوباما و بیل کلینتون از حزب دموکرات داشته است. پس از بیان این نکته، مهمان دیگر برنامه، خانم بونی گریر، بلافاصله با حالت طنزی به کریس فلیپ یادآوری کرد که بهتر است دولت بوریس جانسون به قراردادش با جمهوری ایرلند پایبند بماند. او تاکید کرد، جو بایدن به‌هیچ عنوان نقض این قرارداد را نمی‌پذیرد، چرا که او یک ایرلندی اصیل است!

حقیقت این است که دیدگاه جو بایدن، به موضوع جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا هرگز مثبت نبوده است. از او نقل شده که پس از برگزیت، بایدن آن را یک اشتباه غیر ضروری عنوان کرده است. بسیاری اعتقاد دارند که او برعکس رقیب خود، دونالد ترامپ، به موضوعات، جهانی و از زاویه‌ای بالاتر می‌نگرد و تنها منافع وطنی را در دستور کار قرار نمی‌دهد. به همین خاطر است که او از برگزیت به عنوان اتفاقی نه چندان مثبت یاد کرده است.

حال باید دید که در صورت پیروزی جو بایدن، سیاست دولت جانسون، که از قبل روی همکاری‌های نزدیک با دولت آمریکا، حساب ویژه‌ای باز کرده است، بر سر موضوع‌های مورد اختلاف، همچون «قرارداد نیک» به چه شکل خواهد بود. به عبارت دیگر، دولت جانسون، تا چه اندازه تلاش خواهد کرد تا متحد خود را راضی نگه دارد.

زمینه همکاری‌های مشترک بریتانیا و ایالات متحده آمریکا

در صورت پیروزی جو بایدن، همکاری‌های مشترک بسیاری وجود دارد که به نزدیک ماندن روابط دو کشور خواهد انجامید. یکی از مهم‌ترین این مسائل، موضوع توافق هسته‌ای با ایران است. پس از آنکه دونالد ترامپ از توافقنامه برجام خارج شد، بریتانیا یکی از کشورهایی بود که بر حفظ برجام تاکید داشت. اما به نظر می‌رسد، بایدن در صورت پیروزی، سیاست متفاوتی را در قبال ایران خواهد داشت. بایدن در برنامه‌های انتخاباتی‌اش، بارها به موضوع همکاری بیشتر با حکومت ایران تاکید کرده است. با توجه به این سخنان، پیش‌بینی می‌شود که دولت او، برنامه‌ای برای از سرگیری مذاکرات با ایران خواهد داشت. این موضوع نیز، احتمالا با واکنش مثبت سایر اعضای برجام، از جمله بریتانیا، همراه خواهد شد.

از دیگر موضوعات مشترکی که جو بایدن با دولت بریتانیا خواهد داشت، توجه هر دو کشور به کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی خواهد بود. همچنین، بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که شاید حتی انتخاب جو بایدن، موجب شود آمریکا به توافق تغییرات اقلیمی پاریس بازگردد. درهر حال، هر دو کشور مشترکات زیادی درباره تغییرهای اقلیمی خواهند داشت که به روند حفظ روابط مشترک آنها کمک خواهد کرد.

بریتانیا و ایالات متحده، دوستی دیرینه دارند و اتحادی محکم را طی سالیان حفظ کرده‌اند. دهه‌های متمادی، دولت‌های محافظه‌کار و کارگر بریتانیایی با جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های آمریکا همکاری‌های نزدیکی داشته‌اند. اینبار نیز، در صورت پیروزی دونالد ترامپ یا جو بایدن، اتحاد دو کشور در زمینه روابط نظامی، امنیتی و اطلاعاتی به طور کامل حفظ خواهد شد. در این خصوص بارها شاهد آن بوده‌ایم که هر دو کشور و رهبران آنها، به اتحادشان در مقابل سایر کشورها به شدت پایبند بوده است. منافع و مشترکات زیادی در این میان وجود دارد که آنها را فارغ از توجه به هر حزب و گروهی، به یکدیگر نزدیک نگاه می‌دارد.